به گزارش می متالز، به طور کلی انواع روش تولید لوله فولادی به دو دسته لوله بدون درز و درزدار تقسیم بندی میشوند. لوله فولادی بدون درز در اصطلاح به لوله مانسمان یا سیم لس (seam-less) معروفند. در فرایند تولید این دسته از محصولات از روش جوش استفاده نمیشود، به این صورت که برای تولید از مقاطع فولادی اعم از شمش استفاده کرده و پس از حرارت و کشش و سایر فرایندها به لوله فولادی تبدیل میشود. همچنین ماده اولیه لوله فولادی مانیسمان نیز با لوله درزدار تفاوت دارد. این در حالی است که در فرایند تولید لوله درزدار پس از برش ورق و شکل دهی آن، از جوشکاری نیز استفاده میشود. به طور کلی کیفیت تولید و مواد اولیه لوله بدون درز نسبت به لوله درزدار بهتر است و قیمت لوله فولادی نیز در هر دو روش متفاوت است. در ادامه در مورد تفاوت لوله درزدار و بدون درز صحبت شده است.
همان طور که ذکر شد کیفیت تولید این نوع لوله فولادی نسبت به نوع درزدار بالاتر بوده و به دلیل نداشتن درز جوش از استحکام بالاتری نسبت به سایر لولهها برخوردار است. همچنین تولید این محصول معمولا در قطرهای پایین صورت میگیرد چراکه تولید لوله فولادی با قطر بالا بدون درز مشکل است و نیاز به هزینه بالایی دارد.
اولین ایده برای تولید لوله فولادی بدون درز، روش اکستروژن بود که پیش از آن برای تولید لولههای سربی به کار میرفت و پس از آن بر روی فولاد تکرار شد. روشهای اولیه تقریبا غیر عملی بودند اما امروزه چندین روش تولید لوله بدون درز که در زیر به آنها اشاره میشود از لحاظ نظری و تا حدودی عملی اثبات شدهاند. از جمله این روشها میتوان به ریخته گری، نورد اکسترود، اکستروژن، کشش عمیق، کشش لوله، فلوفرمینگ و نورد لوله فولادی اشاره کرد.
دسته آخر یعنی نورد لوله که خود شامل سه دسته اصلی نورد سوراخ کاری، نورد پیلگر و نورد اصلاحی است، روشی است که در سالهای اخیر کاربرد زیادی پیدا کرده است. از دلایل این موضوع میتوان به کیفیت بالا و همچنین طولانی بودن لولههای تولیدی به این روش اشاره کرد.
پیشینه تاریخی تولید لوله فولادی بدون درز به روش نورد به سال ۱۸۸۰ می رسد. در این سال هنگامی که برادران مانسمان آلمانی در کارخانه خانوادگی خود مشغول تولید سوهان از بیلتهای استوانهای بودهاند، متوجه شدند که اگر غلتکهای سوهان کاری نسبت به یکدیگر زاویه بگیرند، هسته بیلتها سست و در نتیجه منجر به سوراخ شدن مرکز بیلت میشود. این دو برادر با جسارت خود توانستند که از این کشف به صورت کاربردی استفاده کنند.
بدین صورت در گام اول توانستند با استفاده از مندرل سوراخ کاری از این نوع نورد برای سوراخ کردن بیلتهای استوانهای استفاده کنند و در ادامه توانستند که از این بیلتها پوستههای استوانهای با دقت ابعادی کم تولید کنند. در نهایت در سال ۱۸۹۰ آقای ماکس مانسمان نورد پلیگر را به عنوان یک روش مستقل برای تولید لوله بدون درز معرفی کرد.
لوله بدون درز به طور گسترده در صنعت استفاده میشود. از آن جمله میتوان به لولههای انتقال تحت فشار مانند لولههای نفت و گاز، مخازن بویلرها، کمپرسورها و مخازن سوخت CNG ، به عنوان اجزای مکانیکی گردنده مانند پوسته برینگها و اکسل خودرو، لوله تفنگ و تانک در صنایع نظامی اشاره کرد. این کاربردها از ویژگیهای اصلی لوله فولادی بدون درز ناشی میشوند که همان تحمل فشار بالا، هم مرکزی عالی مقطع لوله و دقت بالای تولید این لولههاست.
به دلیل کاربردهای گسترده این نوع لوله در صنایع استخراج و انتقال نفت و گاز و اخیرا نیز در تولید مخازن سوخت CNG، اهمیت این نوع لوله در ایران بسیار زیاد است. از جمله شرکتهایی که در کشورمان در سالهای اخیر اقدام به تولید لوله بدون درز کرده است میتوان به شرکت لوله گستر اسفراین اشاره کرد. این شرکت از سال ۱۳۸۴ تولید لوله فولادی بدون درز به روش پیلگر را در دستور کار خود قرار داده است.
لولههای درزجوش امروزه در خطوط انتقال سیالات پرفشار و با دبی زیاد در مناطق مختلف از حیث شرایط محیطی از اعماق دریا تا دل کوهها و نواحی سرد سیر قطب استفاده وسیعی پیدا کردهاند. لولههای درزجوش مستقیم و لولههای درزجوش اسپیرال دو روش عمده در تولید لولههای درزدار محسوب میشوند. با توسعه فناوری طراحی و تولید لوله درزجوش اسپیرال امروزه لولههای قطور درزجوش اسپیرال به صورت اقتصادی تولید میشوند.
روش تولید لوله درزدار به این صورت است که ابتدا ورق فولادی برش خورده و پس از نورد به شکل دایره در میآیند و در مرحله آخر درز به وجود آمده جوش داده میشود و به مرحله آزمایش فرستاده میشود. این روش تولید در اصطلاح نورد نامیده شده که در ادامه بررسی شده است.
بر مبنای نوع حرکت قطعه، همچنین نحوه حرکت و استقرار غلتکها، فرایند نورد شامل سه نوع طولی، عرضی و مایل است. در نورد طولی محور غلتکها با هم موازی، اما بر محور قطعه عمود است و غلتکها خلاف جهت یکدیگر میچرخند. تنها حرکت قطعه، حرکت طولی در راستای محورش است. در نورد عرضی محور غلتکها با هم و با محور قطعه موازی هستند. جهت چرخش غلتکها در خلاف جهت هم است و قطعه تنها حول محورش میچرخد. در نورد مایل ترکیب قرارگیری غلتکها به گونهای است که قطعه ترکیبی از هر دو حرکت طولی و چرخشی که در بالا اشاره شد را دارد.
فرایند نورد بسته به هندسه غلتک به دو گونه نورد تخت و نورد فرم تقسیم میشود. اگر سطح خارجی غلتکها در ناحیه تماس با قطعه، استوانهای یا مخروطی شکل باشد، فرایند، نورد تخت است. اگر سطح خارجی غلتکها دقیقا استوانهای یا مخروطی نباشد به این فرایند نورد فرم گفته میشود. معمولا فرم شیار روی محیط غلتکها متقارن است. همچنین فرایند نورد بسته به نوع محصول به دو گونه نورد توخالی و نورد توپر تقسیم میشود.
مشخصات فنی لوله بدون درز چیست؟ از استحکام بالایی برخوردار است و اغلب در قطرهای پایین تولید میشود.
موارد کاربرد لوله بدون درز کدام است؟ در فرایند تولید این دسته از محصولات از روش جوش استفاده نمیشود، برای تولید از شمش استفاده کرده و پس از حرارت و کشش و سایر فرایندها به لوله تبدیل میشود.
لوله سیاه درزدار چیست؟ روش تولید لوله درزدار به این صورت است که ابتدا ورق فولادی برش خورده و پس از نورد به شکل دایره در میآیند و در مرحله آخر درز به وجود آمده جوش داده میشود
تولید لوله درزدار چگونه است؟ بر مبنای نوع حرکت قطعه، همچنین نحوه حرکت و استقرار غلتکها، فرایند نورد شامل سه نوع طولی، عرضی و مایل است.