فاصله دانشگاه و صنعت با طرح‌های عملیاتی کوتاه می‌شود

به گزارش می متالز، این مسئله برای بومی کردن صنعت خودرو مشکلاتی را به‌وجود آورده و درحالی‌که تاکید زیادی روی طراحی پلتفرم و تولید خودرو ملی می‌شود هنوز به این امر مهم دست نیافته‌ایم. تولید خودرو بومی کمک بسیاری به بومی شدن صنعت قطعه و توسعه آن می‌کند و در این شرایط وضعیت بازار برای این صنایع به‌گونه‌ای دیگر رقم خواهد خورد.درباره فاصله گرفتن صنعت و دانشگاه دلایل بسیاری از سوی هردو بخش (صنعتگر و کارشناس دانشگاهی) مطرح می‌شود و صنعتگر معتقد است دانشگاهیان نمی‌توانند نیازهای صنعت قطعه را رفع کنند و دانشگاهیان نیز گلایه‌مند هستند که قطعه‌سازان از ایده‌ها و طرح‌های آنها استفاده نمی‌کنند. حال باید دید چگونه این چالش برطرف شود. نظرات هر دو طرف را جویا شده ایم که می‌خوانید.

دوری صنعت و دانشگاه فرصتی برای خارجی‌ها 

حمیدرضا تقی‌راد، رئیس دانشکده برق خواجه نصیرالدین طوسی درباره نقش مراکز علمی در تولید گفت: طراحی پلتفرم و تولید قطعات موردنیاز آن سطوح مختلفی دارد. امروز اگر به خودروهای روز دنیا نگاه کنیم سطح هوشمندی این خودروها بسیار بالا رفته و تحولات اساسی را در این صنعت شاهد هستیم.او افزود: صنعت خودرو و به‌دنبال آن قطعه کشور با وجود پیشینه ۴۰ ساله در امر مونتاژ از این نظر حتی از همتایان چینی خود عقب‌تر است. لازم است در این‌باره کمی به فضای پژوهشی نزدیک شویم.او درباره تاثیر مطالعات و پژوهش‌ها در صنعت خودرو به نمونه‌هایی اشاره کرد و گفت: امروز بسیاری از خودروها پارک دوبل خودکار یا سرعت کروز خودکار دارند. پردازش تصویر و نیز راداری که در این خودروها وجود دارد از آسیب آنها جلوگیری می‌کند ضمن اینکه سیستم ترمز در این خودروها نیز خودکار است.درباره سامانه بازدارنده سرعت یا کروز کنترل لازم به توضیح است سامانه‌ای خودکار برای مهار سرعت در وسایل نقلیه است. این سامانه یک خودمهار کاری است که با کنترل جریان سوخت مایه پایداری سرعت می‌شود.این مدرس دانشگاه به پروژه‌های پژوهشی مراکز علمی کشور اشاره کرد و گفت: دانشگاه‌های داخلی به لحاظ مطالعاتی کارهایی در این زمینه‌ها داشته‌اند درنتیجه دانشگاه‌ها به‌لحاظ پژوهشی کارهای زیادی در این حوزه‌ها انجام داده‌اند اما به دلیل شفاف نبودن همکاری‌ها ارتباطی پیوسته و مناسب بین دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با خودروسازی وجود نداشته و طرح‌های پژوهشی در خود دانشگاه‌ها باقی می‌ماند و ظرفیت بازار موجود در داخل نیز از سوی سازندگان خارجی پر می‌شود.

پروژه‌ها بازارمحور باشند 

تقی‌راد در ادامه اظهار کرد: امروز فناوری مانند مهندسی برق در محصولات خودرویی زیاد دیده می‌شود اما به‌دلیل نبود ارتباط در این زمینه خلأهایی در محصولات داخلی وجود دارد. وی افزود: در این زمینه پیشنهاد می‌کنم دانشگاهیان نگاهی به بازار داشته باشند و کارها و پروژه‌های پژوهشی خود را به سمت محصولات مورد استفاده صنعت سوق دهند همچنین بر صنعتگران است از دانشی که در دانشگاه‌ها وجود دارد استقبال کنند.این مدرس تاکید کرد: گفتمان مستقیم بین صنعت و دانشگاه وجود ندارد و اگر ارتباطی باشد تنها ازسوی اشخاص به‌شکل حلقه‌های محلی است. در سایر کشورها این‌گونه نیست و به‌طور قطع در کشوری مانند کره و حتی چین توسعه خودروسازی آنها مرهون فعالیت‌های پژوهشی مراکز دانشگاهیان است.

نشر ایده‌های دانشگاهی بدون رعایت حق مولف

یکی از چالش‌هایی که صنعتگر به آن اشاره می‌کند این است که اگر طرح خود را به مراکز علمی یا دانشگاهی سفارش دهند در جاهای دیگر پخش می‌شود ازاین‌رو نمی‌توان اعتماد لازم را کرد. تقی‌راد در این‌باره اظهار کرد: این مسئله راه‌حل دارد و آن ثبت اختراع و حفظ مالکیت معنوی است. ثبت مالکیت اقتصادی طرح‌ها و ایده‌ها موجب خروج از این وضعیت برای آنها می‌شود. امروز به قانون کپی‌رایت اعتقاد نداریم و این‌گونه می‌شود که کپی کردن موردی شاید به نفع باشد اما در عمل به ضرر تولیدکنندگان دانش فنی کشور و در سطح کلان، صنعت تمام می‌شود. او گفت: معتقدم در صنعت نیاز وجود دارد و ایده در دانشگاه‌ها شکل می‌گیرد و در این بحث بسیاری از ایده‌هایی که مطرح می‌شود و در پرپوزال‌ها می‌آید در جاهای دیگر مورد استفاده قرار گرفته در نتیجه این سخن برعکس است و طرح‌ها و ایده‌های دانشگاهی است که در بخش‌های مختلف نشر داده می‌شود بدون رعایت حق مالکیت معنوی ایده‌پرداز. او ادامه داد: این وظیفه سازمان‌های قانون‌گذار و جامعه علمی و فرهنگی کشور است که این مسئله را به طور جدی پیگیری کند. چالش‌ها بسیار است.این مدرس دانشگاه برای برون‌رفت از این مسئله نیز پیشنهاد کرد: در این راستا باید دانشگاه‌ها یک گام به سمت نیازها جلو بیایند و صنعت نیز یک گام به سمت فناوری‌های نوین حرکت کند. نخستین گام راه را برای دو طرف هموار می‌کند؛ حداقل هموارتر از شرایطی که امروز در آن قرار داریم.

ارتباط صنعت و دانشگاه برای ادامه حیات

سال‌ها این موضوع عنوان می‌شود اما هنوز اتفاق خاصی در این‌باره رخ نداده است. تقی‌راد گفت: کلید کار اقتصاد است. برای اینکه حیات دانشگاه‌ها حفظ شود باید این امر محقق شود و صنعت نیز برای اینکه ادامه فعالیت داشته باشد و بتواند وارد میدان رقابت شود باید به این سمت حرکت کند.او افزود: صنایع کشور ازجمله خودرو و قطعه و نیز مراکز آموزشی و دانشگاهی همچنان ارتزاق دولتی دارند و به استفاده از پول نفت عادت کرده‌ایم و این نقطه آغاز ضعف‌هاست. این مدرس دانشگاه تصریح کرد: البته معتقد نیستم این منبع باید به‌طور کامل قطع شود اما امروز بحث اقتصاد مقاومتی نشان می‌دهد درآمدها و خزانه‌ای که برای سازمان‌های مختلف وجود دارد، محدود است. اگر بازار فروش محصولات خود را به سایر کشورها گسترش دهیم می‌توانیم با فناوری روز حرکت کنیم زیرا تنها با استفاده از فناوری است که صنعت می‌تواند حیات خود را ادامه دهد.تقی‌راد تاکید کرد: مسیر سختی است و در این رقابت افراد زیادی ممکن است حذف شوند اما آنهایی که می‌مانند کسانی هستند که می‌توانند صنعت خودرو و قطعه کشور را تغییر دهند.

تجربه‌های همکاری صنعت و دانشگاه

لازم بود در این‌باره با یکی از صنعتگران که ضمن فعالیت در صنعت، خود دانش‌آموخته دانشگاه باشد نیز گفت‌وگویی شود تا چالش‌ها شناسایی شده و بتوان برای برون‌رفت از آن راهکار پیشنهاد کرد ازاین‌رو در ادامه سراغ میرحسین صدر، مدیر کیفیت مگاموتور رفتیم و موضوع را از سوی او پیگیری کردیم. وی در این‌باره گفت: مگاموتور تجربه خوبی از ارتباط با دانشگاه دارد. سال ۷۷ این شرکت قراردادی با دانشگاه صنعتی‌شریف بست و بخشی از استادان این دانشگاه به همراه برخی از دانشجویان در این شرکت حضور داشتند.وی افزود: این پروژه تا یک سال ادامه یافت اما پس از آن متوقف شد. همچنین پروژه‌ای دیگر در بخش کیفی مگاموتور با یکی از دانشگاه‌های شمال کشور برای پیگیری یکی از مسائل مشتریان منعقد شد. پایان این همکاری این‌گونه بود که مطالعه‌ای که قرار بود آنها برای مگاموتور داشته باشند مهندسان ۷ ماه زودتر از پژوهشگران دانشگاهی به آن رسیدند.این فعال در صنعت گفت: این پروژه‌ای بود که در نیمه دوم دهه ۸۰ اجرا شد اما دانشگاه از مهندسان این شرکت عقب‌تر بود که نشان می‌دهد فاصله بین دانشگاه و صنعت در این‌باره زیاد است.

 پیشتازی صنعتگر در طرح‌های اجرا

صدر در پاسخ به این پرسش که چرا پژوهشگران دانشگاهی عقب‌تر از کارشناسان صنعتی بودند، گفت: به این دلیل که صنعتگر نمی‌تواند مسائل و مشکلات مربوط به محصولش را که از سوی مشتری مطرح می‌شود کنار بگذارد. شکایتی که از سوی مشتریان عنوان می‌شود باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن رفع شود. اگر این‌گونه نباشد بازار و اعتماد مشتری از دست می‌رود. 
وی اظهار کرد: شاید یک سلسله تبلیغات منفی در فضای بیرونی درباره خدمات‌دهی وجود داشته باشد اما واقعیت این است که تمام کارشناسان در بخش اجرایی تلاش دارند بهترین خدمات را به مصرف‌کنندگان خود ارائه دهند. باید یادآور شد بخشی از این تبلیغات منفی در جامعه ناعادلانه است. این فعال در حوزه صنعت تصریح کرد: سازنده به شکل آنلاین همیشه در دسترس مشتریان است تا بهترین سرویس‌دهی را در سطح خود داشته باشد و نیز مشکلات دسته‌بندی می‌شود تا در مدت کوتاهی برطرف شود.صدر ادامه داد: این دو نمونه از همکاری‌های تجربه شده عنوان شد که به این مشکل برسیم؛ نخست اینکه فضای مراکز دانشگاهی علمی بوده و فضای صنعت را باور ندارند و نیز صنعت فضای کاری و اجرایی است به همین دلیل صنعتگر بهای لازم را به مراکز پژوهشی نمی‌دهد.او افزود: تنها ارتباط این دو بخش با یکدیگر محدود به جذب نیروهای انسانی آموزش‌دیده و فارغ‌التحصیل می‌شود.

تعریف پروژه‌های بلندمدت برای مراکز پژوهشی

مدیر کیفیت مگاموتور به حلقه‌های گمشده در این بستر اشاره کرد و گفت: هریک از دست‌اندرکاران این دو حوزه تنها در محدوده خود می‌اندیشند و نگاه خود را فراتر از مرزهای موجود نمی‌برند.
 مسئله درباره دانشگاه‌ها این است که به‌طور عموم مسائل عمومی را عنوان می‌کنند که به نتیجه موردنیاز نمی‌رسیم یا در بخش صنعت نیز به‌گونه‌ای دیگر باعث این فاصله شده است. 
صدر اظهار کرد: با تمام این مسائل در برخی از بخش‌ها همکاری‌ها در حال انجام است به‌طور نمونه در بخش طراحی، صنعتگر تلاش دارد از افراد و طرح‌های دانشگاهی استفاده کند اما این بستر خیلی قوی نیست.او ضمن تاکید بر فاصله گرفتن از فضای شعاری عنوان کرد: باید چنین فضایی در تمام بخش‌های تولید کشور ایجاد شود و تیمی از صنعت و نیز تیمی از دانشگاه در کنار هم تشکیل شوند و با همفکری برنامه‌های بلندمدت تدوین کنند و از فضای شعاری به سمت عمل‌گرایی حرکت کنیم.این فعال صنعتی همچنین درباره این فاصله یادآور شد: دانشگاه به‌لحاظ دانشی و صنعت به‌لحاظ اجرایی به خود متکی هستند. این امر باعث شده که هریک به‌نوعی به هم اعتماد نداشته باشند.
 صدر درباره شکل محتوایی پروژه‌های تعریف‌شده از سوی صنعت برای مراکز علمی و پژوهشی گفت: به‌نظر می‌رسد باید پروژه‌های صنعتی برای دانشگاه در راستای برنامه‌های آینده باشد. شاید در پروژه‌های اجرایی صنعتگر پیشتازتر از دانشگاهیان باشد اما در طرح‌های دانش‌محور آنها جلوتر هستند.