صرفه‌جویی ۳ درصدی GDP با توسعه خودرو‌های برقی‌

به گزارش می متالز، پیشینه تولید نخستین خودرو برقی به قرن ۱۹ میلادی می‌رسد. در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی ( ۱۳۴۸ تا ۱۳۶۸ شمسی) با وقوع بحران انرژی، خودرو برقی مورد توجه قرار گرفت اما این علاقه‌مندی باعث تولید انبوه و ایجاد بازار رقابتی نشد. از سال ۲۰۰۸ میلادی باتوجه به پیشرفت فناوری باتری‌ها، مدیریت شبکه برق، نگرانی‌ها درباره نرخ نفت و نیاز به کاهش گازهای گلخانه‌ای تحول اساسی در تولید خودروهای برقی ایجاد شد و درحال‌حاضر نیز خودروسازان اروپایی فعالیت‌های خود را روی این‌گونه خودروها متمرکز کرده‌اند. نخستین خودرو برقی هوشمند در ایران نیز در سال ۱۳۸۱ ازسوی جمشید آرین، مخترع ایرانی، ساخته شد و حال با حرکت خودروسازان ایرانی در این زمینه، شرایط برای توسعه این دست از خودروها نیز فراهم شده است. اما نکته ضروری در این میان فراهم بودن زیرساخت‌های تولید خودروهای برقی در ایران است. در گزارشی که از سوی یکی از شرکت‌های خودروساز تهیه شده، بحران آلودگی کلان‌شهرهای ایران، تاثیر روند جهانی بر مراودات بین‌المللی صنعت خودرو، وجود ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران، نزدیک شدن به پایان عمر خودروهای غیربرقی، لزوم ایجاد زیرساخت برای استفاده از خودروهای برقی و همچنین بررسی شگفتی‌سازهای بازار خودروهای برقی داخل، ضرورت استفاده از خودروهای برقی را تشریح کرده اما نکته مهم فراهم نبودن زیرساخت‌های تولید این خودروها است.

نیاز سالانه ۲۲ میلیون کیلووات برق

سعید سهامی، کارآفرینی که دکترای عمران در زمینه حمل‌ونقل دارد و فارغ‌التحصیل دانشگاه UBC کانادا است، اظهار کرد: اگر تصور کنیم هر خودرو به طور متوسط دارای ظرفیت مصرفی ۰/۲۵ کیلووات در هر کیلومتر است انرژی مورد نیاز ۳ میلیون وسیله نقلیه الکترونیکی پیش‌بینی شده برای یکسال، روزانه بیش از ۲۲ میلیون کیلووات ساعت خواهد بود که این میزان انرژی مصرفی روزانه، قابلیت اضافه کردن حدود ۶ هزار مگاوات به پیک شبکه بار را دارد. وی با بیان اینکه بررسی و تجزیه و تحلیل تغییر روندها نشان می‌دهد درحال‌حاضر در بسیاری از شرکت‌های خودروساز تولید خودروهای پایه فسیلی رو به پایان است، افزود: همگام شدن با روند جهانی در توسعه خودروهای خوش‌آتیه از یک‌سو و کاهش بنزین و حفظ سلامتی مردم از سوی دیگر ضرورت توجه به این دسته از خودروها را بیش از پیش کرده اما در این میان می‌توان قیمت‌های رقابت‌پذیر، تامین نیروی برق لازم، ایجاد زیرساخت‌های خانگی و شهری و همچنین ایجاد زیرساخت‌های تولید خودروهای برقی و داخلی‌سازی قطعات و مجموعه‌های آن در داخل کشور را از موانع یا ضرورت‌های توسعه این دسته از خودروها دانست. سهامی، فعال در زمینه مطالعه در حوزه خودروهای برقی در تشریح قابلیت و چالش‌های تولید داخلی قطعات و مجموعه‌های خودروهای برقی نیز اظهار کرد: برای فعالیت در زمینه خودروهای الکتریکی نیاز به سرمایه‌گذاری در حوزه تولید باتری‌های لیتیوم یون است و سرمایه‌گذاری در زمینه تولید موتورهای الکتریکی توان بالا، سرمایه‌گذاری در تولید شبکه‌های انتقال قدرت خودروهای برقی و همچنین پشتیبانی، توسعه و آموزش زنجیره خدمات پس از فروش نیز از دیگر نیازهای این بخش به شمار می‌رود. به گزارش گسترش صنعت، گزارش‌های بانک جهانی هزینه آلودگی هوا در ایران را سالانه معادل ۳/۲ درصد تولید ناخالص داخلی کشور یعنی مبلغ ۸۰ هزار میلیارد تومان عنوان می‌کند که ۳ برابر بودجه عمرانی کشور است. بر اساس همین گزارش مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا در ایران نیز در ۲ دهه گذشته رشد داشته و از ۱۷هزار نفر در سال ۱۳۶۸ به بیش از ۲۱هزار نفر در سال ۱۳۹۱رسیده است. تجربه این شرایط در حالی است که کشورهای همسایه و همچنین اروپا به سمت تولید خودروهای برقی متمایل شده و برنامه‌ریزی‌هایی به‌منظور توسعه تولید این خودروها انجام داده‌اند، به‌طوری که ترکیه اعلام کرده تا سال ۲۰۲۱ میلادی (۱۳۹۹ خورشیدی) با استفاده از خودروسازان بومی اقدام به ساخت خودروهای الکتریکی خواهد کرد. از سوی دیگر دولت هند نیز قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ میلادی (۱۴۰۸ خورشیدی) خودروسازان این کشور را موظف کند که تمامی خودروهای تولیدی این کشور را برقی کنند. اروپا نیز تصمیم‌های جدی در این زمینه گرفته، به طوری که قرار است دولت انگلیس تا سال ۲۰۴۰ میلادی (۱۴۱۸ خورشیدی) تولید و فروش تمامی خودروهای بنزینی و دیزلی را در این کشور ممنوع اعلام کند و خودروسازی ولوو از سال آینده تنها تولیدکننده خودروهای برقی یا هیبریدی خواهد بود. شرکت خودروسازی ب‌ام‌و نیز آمادگی خود را برای تولید انبوه خودروهای برقی تا سال ۲۰۲۰ میلادی (۱۳۹۸ خورشیدی) اعلام کرده و به تولید ۱۲ مدل تمام برقی تا سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۴۰۳ خورشیدی) متعهد شده است. شرکت خودروسازی فولکس‌واگن نیز قرار است تا سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۴۰۳ خورشیدی) از ۸۰ خودرو برقی و الکتریکی جدید خود رونمایی کند. همچنین فولکس‌واگن قصد دارد نسخه‌های برقی ۳۰۰ مدل از خودروهای تولید شده کنونی خود را تا سال ۲۰۳۰ میلادی (۱۴۰۸ شمسی) به بازار عرضه کند. به‌طورکلی فولکس واگن قصد دارد تا سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۴۰۳ خورشیدی) در مجموع ۲ تا ۳ میلیون خودرو الکتریکی را به فروش برساند.

حرکت خودروسازان ایرانی در مسیر برقی شدن

با این روند، دو خودروساز ایرانی نیز اقدام‌هایی در زمینه طراحی و تولید خودروهای برقی در ایران انجام داده‌اند، به‌طوری که ایران خودرو با طراحی و تولید پلتفرم‌های جدید با همکاری مراکز دانشگاهی داخلی و شریکان خارجی در تلاش برای تولید خودرو تمام برقی تا سال ۲۰۲۱ میلادی (۱۳۹۹ خورشیدی) است و باتوجه به ایجاد کنسرسیوم طراحی در گروه صنعتی ایران خودرو دانش طراحی پلتفرم و یکپارچه‌سازی این خودروها در کشور به‌طور بومی ایجاد خواهد شد. گروه خودروسازی سایپا نیز به‌تازگی از نمونه آزمایشی خودرو برقی ساینا EV با حضور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری رونمایی کرد. این خودرو که در واقع نخستین خودرو برقی تولید ایران به‌شمار می‌رود با همکاری مرکز تحقیقات سایپا و دانشکده مکانیک دانشگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی طراحی و تولید شده است. قدرت موتور تمام برقی ساینا EV حدود ۷۰ کیلووات عنوان شده و امکان پیمودن ۱۷۰ تا ۲۱۰ کیلومتر مسافت را با هر بار شارژ دارد و از قابلیت شارژ سریع بهره می‌برد. ساینا برقی به حدود ۴۰ دقیقه زمان نیاز دارد تا با شارژ سریع، نیروی خود را بازیابی کند و از طریق شارژ عادی نیز به ۳ساعت‌و۴۰ دقیقه زمان نیاز خواهد داشت. این اقدام‌ها نشان می‌دهد خودروسازان همگام با تولیدات روز در تلاش برای عقب نماندن از این چرخه هستند. کارشناسان این حوزه معتقدند با اقدام‌های خودروسازان لازم است حمایت‌هایی از سوی دولت در زمینه تولید و فروش این خودروها انجام شود. بر این اساس زمانی که ضرورت اجرایی شدن حمل‌ونقل برقی و تولید خودروهای برقی از سوی همه ارکان از جمله دولت، شهرداری، خودروسازان و حتی مردم درک شده، لازم است به‌منظور اجرایی شدن برنامه‌ها و حمایت‌های عملی و مالی از مبادی ذی‌ربط از جمله مشتری، خودروساز و قطعه‌ساز مانند بقیه کشورها اقدام‌هایی ازسوی دولت انجام شود. اعطای تسهیلات (وام بلاعوض) حداقل به‌میزان ۴۰ درصد نرخ خودرو به‌طورمستقیم به خریدار خودرو برقی و تسهیل در انعقاد قراردادهای خرید (شهرداری، سازمان‌های دولتی، مشتری خصوصی، آژانس‌های محدوده طرح ال‌ای زد و مواردی از این دست) نیز می‌تواند در جذب خریدار موثر واقع شود. علاوه بر این اعطای تسهیلات کم‌بهره به خودروساز و قطعه‌ساز به‌منظور تسهیل در فرآیند سرمایه‌گذاری برای تولید این خودروها نیز از دیگر حمایت‌هایی است که دولت باید آن را در دستور کار قرار دهد. لیزینگ باتری باتوجه به قابلیت تولید هم از دیگر راهکارهای حمایتی به‌شمار می‌رود. از آنجا که یکی از چالش‌های جدی این خودروها نرخ بالای باتری آنها است و سهم پک‌های باتری در نرخ تمام‌شده خودروهای برقی بسیار بالا است، لازم است اقدامی در این زمینه انجام شود. محدود کردن عبور خودروهای دارای سوخت فسیلی در منطقه ال‌ای‌زد نیز از دیگر راهکارهایی است که دولت می‌تواند با هدف حمایت از تولید این خودروها در دستور کار قرار دهد.