آینده معدنکاری در دنیا

به گزارش می متالز، در ابتدای این نشست، رضا نوری ضمن اشاره به مفهوم آینده‌پژوهی در یک تعریف ساده بیان کرد که “آینده پژوهی علم و هنر کشف آینده و شکل بخشیدن به دنیای مطلوب فردا است”. در روش های جدید آینده پژوهی مرسوم است که بیش از آنکه به پیش‌بینی معطوف باشیم، به فضاسازی جمعی برای کشف آینده نگاه داریم. هم‌چنین با توجه به اینکه تا سال 2050، جهانی متفاوت خواهیم داشت، نحوه استفاده از منابع نیز متفاوت خواهد شد. ضمن اینکه قوانین در حال تغییر هستند، فشار اجتماعی برای محیط زیست و پیشرفت های فناوری موجب تاثیرگذاری در همه بخش ها خواهد شد. این فرصتی برای بخش معدن و صنایع وابسته است تا بتواند نقشی را که برای تحقق تغییرات در پیش گرفته است، تعریف کند و چون معدن سرمایه‌گذاری بلند مدت است تقریباً به همه زنجیره‌های ارزش صنعت متصل بوده و این انتظار می‌رود تا سال2050 تغییرات اساسی در این حوزه صورت گیرد.

وی در ادامه افزود: 4 اصل اساسی پایداری وجود دارد که وضعیت نهایی مطلوب و نحوه عملکرد صنعت در دنیای پایدار را قاب‌بندی می‌کند و شامل موارد ذیل می باشد:

• محیط زیست و حفاظت از آب و هوا
• ارزش و توسعه
• عدالت‌ اجتماعی
• بهداشت و رفاه

نوری افزود: تخمین زده می‌شود که از هم اکنون و تا سال 2050، جمعیت جهان از 7.8 میلیارد به 9.8 میلیارد رسیده و همچنین رشد سرانه مصرف افزایش یابد. بخش عمده آن از رشد در آفریقا و آسیا اتفاق می افتد، جایی که تقاضا برای بهبود کیفیت زندگی، نیاز به دسترسی به کالاها و خدمات را افزایش می‌دهد.

نوری در ادامه این نشست عنوان کرد: در سناریوهای مختلف موارد کلیدی شامل مسائل زیر است:

یک حرکت جدی به سمت بازیافت با در نظر گرفتن زیرساخت‌های مناسب، مقررات و قوانین و اقتصاد رقابتی ایجاد خواهد شد. باید توجه داشت که در آینده معادن از بین نمی رود، استخراج اولیه ادامه خواهد داشت و حجم متناسب با رشد تولید ناخالص داخلی رشد خواهد کرد. این بدان معنی است که تقاضا برای اثربخشی، هزینه به موازات تقاضا برای اقدامات مسئولانه محیط زیست و اجتماعی وجود خواهد داشت.
بخش فلزات نیز از بین نخواهد رفت، شرکت‌های معدنی به عنوان واسطه گری بین تولیدکنندگان کالا و صنایع نهایی عمل خواهند کرد. فرصت‌هایی برای انطباق تحولات مدل تجاری و تغییر مکان به عنوان ارائه‌دهنده مواد وجود خواهد داشت.هم چنین فناوری بسیار مهم خواهد بود. در این برهه شرکت های معدنی فرصت دارند تا در بازیافت باطله و فرآوری مواد با عیار پایین تمرکز کنند.
در ادامه این گفتگو، سید رضا عظیمی با اشاره به نقش تاثیرگذار استارت آپ‌ها و تلاش برای توسعه استارت آپ‌های معدنی تعامل فناوری‌های گوناگون در دنیای امروز را بسیار حائز اهمیت دانسته و نقش این فناوری‌ها در عرصه معدن و صنایع معدنی را بسیار مهم تلقی کرد.
وی با بیان اینکه در افق پیشرو و طبق پیش‌بینی‌ها تا سال 2050 در جهان، نیروی انسانی در معادن و صنایع معدنی به شدت کاهش یافته و تقریبا به صفر خواهد یافت، افزود: انسان‌ها فقط صاحب معادن خواهند بود و مدیریت معادن با ربات ها و هوش مصنوعی خواهد بود.
عظیمی یادآور شد: دیجیتالی شدن، هوشمندسازی و استفاده از ذخایرکم‌عیار در کارخانه‌های فراوری رونق پیدا کرده‌است، ضمن اینکه دانش فرآوری مواد معدنی بسیار مهم بوده، دانش فنی و تلفیق علوم و فناوری های مختلف از جمله فناوری اطلاعات، واقعیت مجازی و … در این صنایع نیز دارای اهمیت فراوانی است.

عظیمی در ادامه افزود: مدل های کسب و کارهای معدنی در آینده به سمت مدل های دیجیتالی و بر مبنای توسعه پایدار پیش خواهند رفت. معدنکاری پایدار بر مبنای بازسازی معدن، مدیریت آب و انرژی، ایمنی، بهداشت و محیط زیست خواهد بود، هم چنین فناوری های مورد استفاده شامل اینترنت اشیا، اینترنت G5، پهپادها، چاپ سه بعدی، رباتیک، بلاکچین، رایانش ابری، سیستم های ماینتورینگ از راه دور و … می باشند. پیش بینی می شود تا سال 2030 نقش منابع انسانی و فناوری در معادن به نسبت 50 درصد برسد. این فناوری ها شامل ماشین ها، ابزار، پهپادها و … خواهند بود. تا سال 2040، نقش منابع انسانی به کمترین میزان خود خواهد رسید، به طوری که اینترنت اشیا و هوش مصنوعی می توانند کنترل کامل معادن را در دست گیرند. اما در سال 2050 معادن به طور کامل اتوماتیک شده و انسان ها فقط صاحب معدن خواهد بود، در حالیکه هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و رباتیک مدیریت معادن را انجام خواهند داد.

مواردی که در معدنکاری بر مبنای آنها می توان نسبت به آینده پیش بینی کرد عبارتند از:

• قیمت ماده معدنی
• مواد معدنی با ترکیبات جدید
• فرآوری مواد معدنی
• صنایع مصرف کننده ماده معدنی
• دانش فنی و تلفیق علوم
• صنایع جایگزین
• صنایع جانبی که در آینده با معدن تلفیق می شوند شامل موارد ذیل خواهند بود:
• IT و شبیه سازی VR
• مدیریت باطله ها و بازیافت
• بازسازی معدن
• مدیریت آب و انرژی
• ایمنی، بهداشت
• محیط زیست
• ژئوتوریسم

وی در پایان افزود: استارت آپ هایی در زمینه های جدید مانند گردشگری، مدیریت باطله ها و … می توانند مدل های کسب و کار در آینده معدنکاری را رقم بزنند.

7 مگاروند، آینده بخش معدن را رقم خواهد زد (منبع: World Economic Forum):

1. Big Data and Mining
2. The Geopolitics of Mining
3.  Transition to Low Carbon Economy
4.  Access to Resources
5.  Modern Mining Workforces
6.  New Ways to Finance Mining
7.  A Social Contract for Mining

در ادامه نشست ماین گپ 2، محمدرضا اسپهبد با بیان سوالی تحت عنوان ” در صنایع معدنی و علوم زمین ما در چه جایگاهی در جهان قرار داریم” افزود: ایران یکی از کشورهای غنی از لحاظ زمین‌شناسی، معدن و صنایع معدنی در دنیا بوده و در بسیار از کشورها ایران را بهشت زمین‌شناسی می‌نامند.

وی افزود: عناصر فرعی همچون رنیوم که در کنار مولیبدن وجود دارد، از ارزش بسیار بالایی در صنایع پزشکی و … برخوردار است، اما متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل خام فروشی از ارزش اینگونه مواد غافل شده‌ایم و باید فراوری چنین موادی را در دستور کار قرار دهیم، زیرا می‌تواند ارزش افزوده فراوانی را برای ما به عمل آورد. لازم به ذکر است که ذخایر بزرگی در ایران از جمله در ایران مرکزی داریم، لذا باید بر روی این عناصر و به خصوص عناصر نادر خاکی برای آینده سرمایه گذاری است.

اسپهبد در ادامه گفت: در آینده کشور، حوزه کشاورزی و معادن دارای اهمیت بسیاری خواهند بود. معدن و زمین شناسی کشور به قدری حائز اهمیت است که می توان یک وزارتخانه مجزا تحت عنوان” زمین شناسی و معدن” تشکیل داد تا ساختارهای چابک تری برای توسعه این بخش شکل بگیرند. گردشگری نیز می تواند یکی از ارکان توسعه ما در آینده باشد و اهمیت تبدیل آن یه یک صنعت بزرگ بر کسی پوشیده نیست. ما می توانیم با ایجاد صنایع زنجیره ارزش معدن، به ارزش افزوده ای بالایی برسیم، به طور مثال امروزه از نوعی سنگ آهک کاغذ تولید می شود. به جرات می توان گفت غیر از الماس و پلاتین، کشور ما تمامی عناصر جدول مندلیف را دارد. در تمامی معادن مس کشور، اورانیوم را به همراه مس داریم و در حل حاضر بالغ بر 150 معدن متروکه مس در کشور وجود دارد.

وی در پایان افزود: تنوع معدنی کشوری مانند ترکیه از یک سوم کشور تنوع معدنی ایران نیز کمتر است، اما صنعت معدن آنها از هر نظر توسعه یافته تر است. باید از برداشت های بدون برنامه از معادن دست کشید و برنامه ریزی جامعی انجام داد.