سال‌هاست به زبان اقتصاد با اقتصاد ایران صحبت نکرده‌ایم

به گزارش می متالز، اگرچه ویروس کرونا در بسیاری از کشورها سلامت جوامع را تهدید می‌کند اما سایه سنگین این بیماری از همان روز اول مشکلاتی قابل توجه به اقتصاد دهکده جهانی تحمیل کرده که ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.برهمین اساس همه کشورها که به نوعی از این ویروس آسیب دیده‌اند و دودوتای اقتصادشان نیز با چالش جدی روبرو شده در تلاشند تا با استفاده از راهکارهای اصولی و علمی این تبعات را به حداقل رسانده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن دوباره چرخ اقتصادشان را به ریل اصلی خود بازگرداند.

سیاستگذاران و تصمیم‌گیرندگان اصلی اقتصاد برای این منظور علاوه بر بررسی شرایط فعلی و چشم‌اندازهای آینده نیم نگاهی هم بر منابع در اختیار خود دارند تا بتوانند بهترین نقشه راه را با توجه به همین منابع تدوین و براساس آن سیاست‌گذاری کنند.

جمشید پژویان اقتصاددان درباره نیازهای اقتصادی ایران در این شرایط گفت: قبل از اینکه بخواهیم درباره نیازهای امروز اقتصاد کشور برای کاهش اثرات ویروس کرونا صحبت کنیم باید، بپذیریم که اصولا اقتصاد دستور پذیر نیست و براساس منطق و اصول خود حرکت می‌کند.

پژویان در ادامه افزود: متاسفانه مدت‌های بسیار زیادی است که این قاعده فراموش شده و با اقتصاد به زبان خودش صحبت نشده است که اکنون انتظار واکنش اصولی و منطقی از آن داشته باشیم. پس ابتدا باید این دیدگاه را تغییر دهیم تا اینکه بتوانیم اصولی برای آن برنامه‌ریزی کنیم.

این اقتصاددان معتقد است، در شرایط کلی لازم است برآوردی از داشته‌ها انجام شود تا براساس آنچه داریم پروژه‌ای تعریف کرده و برای بهینه مصرف کردن آنها سیاست‌گذاری کنیم، درحالی که می‌بینیم همواره برخی می‌خواهند با تصمیم‌گیری‌های مقطعی به مقابله با اثرات این بیماری یا هرگونه بحران بروند.

پژویان به خبرنگار ما گفت: امروز ویروس کرونا کل اقتصاد جهان را تحت تاثیر خود قرارداده و از آنجا که اقتصاد جهانی همانند زنجیری به یکدیگر متصل است تبعات آن در بخش‌ها و کشورهای مختلف نیز دیده می‌شود و البته ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست اما یک نکته در ایران کمی متفاوت است و آنهم همان دیدگاه غیرعلمی به اقتصاد است.

وی با اشاره به شرایط تحریم‌های یکجانبه علیه اقتصاد ایران اظهار کرد: اگرچه اثرگذاری تحریم‌ها در اقتصاد ایران قابل انکار نیست ولی همه می‌دانیم این اثرگذاری بسیار ناچیزتر از سیاست‌های اشتباه و مدیریت اقتصادی نادرست در ایران بوده و دقیقا به همین دلیل نباید پشت نقاب اثرات تحریم مخفی شویم بلکه باید بپذیریم برخی تصمیم‌گیری‌ها اشتباه بوده است.

این اقتصاددان تاکیدکرد: امروز به دلیل سیاست‌های اشتباه گذشته تقریبا منابع قابل توجهی در اختیار مسئولان و تصمیم‌گیرندگان اقتصادی کشور نیست که بخواهند براساس آن جهت مقابله با تبعات اقتصادی کرونا برنامه‌ریزی کنند و می‌بینیم سیاست‌گذاری‌های عمده‌ای در این زمینه صورت نگرفته است.

اقتصاد بخشنامه‌ای نیست

پژویان در ادامه افزود: البته منظور این نیست که اصول هیچ کاری نمی‌توان انجام داد؛ اما همانطور که قبلا گفتم باید برای اقتصاد با زبان خودش علمی و اصولی برنامه‌ریزی کنیم و دستور و دستورالعمل یا بخشنامه‌ای نمی‌تواند برای اقتصاد ایران معجزه کند و برعکس می‌تواند شرایط را به سمت بدتر شدن هدایت کند.

وی با اشاره به حذف شرایط قرنطینه از 23 فروردین تصریح کرد: آغاز به‌کار تدریجی و همچنین طرح موضوع «فاصله‌گذاری هوشمند» شاهد مثالی از آنچه قبلا اشاره کردم است و دقیقا به دلیل منابع ناچیز موجود در اختیار دولت است. چون برای اینکه دولت بخواهند شرایط قرنطینه‌ای را ادامه دهد نیاز به منابعی دارد که اکنون در اختیارش نیست.

پژویان به خبرنگار ما گفت: برای اینکه بخواهیم حداقل تاثیر را از بحران ویروس کرونا داشته باشیم باید سیاستی بلند مدت برای بهبود شرایط تولید ناخالص ملی و تقویت اقتصاد داشته باشیم یعنی جریان تولید و تقاضا را در کشورمان حفظ کنیم بدون اینکه بخواهیم دستوری وارد عمل شویم.

وی تاکید کرد: هیچ تجربه موفقی در دنیا نیست که با دستور و نصیحت شرایط مناسب اقتصادی را ثبت کرده باشد به همین دلیل اصلی‌ترین نیاز ایران پذیرش واقعیت و برنامه‌ریزی اصولی و بدون هرگونه رویابافی است و واقعیت این است که باید اصلاحات ساختاری در اقتصاد ایران صورت پذیرد و دخالت‌های دولت در این زمینه به حداقل خود برسد.

این اقتصاددان تصریح کرد: اقتصاد از شرایط علامت‌هایی می‌گیرد و براساس فهم خود واکنش نشان می‌دهد پس اگر علامت درست به اقتصاد ارسال کنیم نتیجه درست هم می‌گیریم اما اگر سیگنال اشتباه ارسال شود زنجیره‌ای از مشکلات گریبانمان را می‌گیرد که دقیقا ترجمه شرایط امروز است.

به گفته پژویان با توجه به شرایط فعلی بعضی از تصمیم‌گیرندگان برای جلوگیری از بروز بحران به دنبال استفاده از منابع بانکی یا استقراض از بانک‌ها هستند به امید اینکه دوباره اقتصاد رونق گرفته و بتوانند تبعات این کار را در آینده مدیریت کنند، درحالی که بارها همین تجربه را داشتیم و نتایج آن را دیده‌ایم.

تصمیم‌گیری شتابزده ممنوع!

وی اظهار کرد: اکنون نباید شتابزده تصمیم‌گیری شود و شوکی به اقتصاد وارد کنیم چون شرایط اقتصاد ایران نمی‌تواند این شوک را مدیریت کند و احتمالا واکنش خطرناکی درپی دارد. بنابراین اصلی‌ترین کار تحکیم پایه‌های اقتصاد و ایجاد رونق تولید است.

پژویان به خبرنگار ما گفت: دربسیاری از تصمیم‌گیری‌ها تزریق پول چاره کار نیست بلکه همانطور که قبلا اشاره کردم ارسال یک سیگنال منطقی به بازار می‌تواند نتایج منطقی هم به همراه داشته باشد، پس بهتر است مسئولان و تصمیم‌گیرندگان بدون هرگونه شتابزدگی با استفاده از نظرات کارشناسی و علمی این سیگنال را درست را به اقتصاد ایران ارسال کنند.

این اقتصاددان در ادامه با اشاره به شرایط اقتصادی مردم افزود: برخی سیاست‌گذاری‌های فعلی روی کاغذ ممکن است شرایط بهتری برای کشور ایجاد کند اما باید واقعیت اقتصاد مردم و معیشت آنها را نیز درنظر داشته باشیم. به عنوان مثال اگر با امید رونق تولید پول به بازار تزریق کنیم و نتوانیم اثرات آن را در معیشت مردم تحت کنترل داشته باشیم؛ می‌بینیم فقط روند افزایشی قیمت‌ها یا همان تورم را دامن زده‌ایم و بدون اینکه دستاوردی در راستای بهبود شرایط ثبت کرده باشیم فقط معیشت مردم را سخت‌تر کرده‌ایم که این یعنی هدر دادن همین منابع اندکی هم که در اختیار داریم.

وی گفت: مسوولان اقتصادی دولت امروز بهتر است بجای اینکه منابع بانکی را بخشکانند و در برخی از صنایع غیرمولد مثل خودروسازی به امید رونق تولید یا ایجاد تحرک اقتصادی هزینه کنند، با استفاده از نظر کارشناسان اقتصادی زنجیره‌ای از سیاستگذاری‌های میان مدت و بلند مدت را بکارگیرند تا شاخص‌های اقتصادی ایران روبه بهبودی حرکت کند.

پژویان در پایان تاکید کرد: برای اینکار نباید بیش از حد به موضوع تحریم‌ها اشاره کنیم به این دلیل که همه می‌دانیم حداکثر اثرگذاری تحریم‌ها در اقتصاد ایران 30 درصد بوده و باقی مشکلات یعنی 70 درصد ناشی از تصمیم‌گیری‌های غیرکارشناسی و سوء مدیریت بوده است که هیچ ارتباطی با کارشکنی‌های دیگران علیه اقتصاد ایران نداشته است.