تحریم‌ها جلوی توسعه صنعت مس را گرفته است

به گزارش می متالز، ابوالفضل صالح‌آبادی اظهار داشت: مس در دنیا حدود 20 تا 21 میلیون تن در سال از منابع اولیه و بازیافتی تولید می‌شود که این آمار طی چند سال گذشته در همین سطح باقی‌مانده است. طی سال‌های  2012 تا 2020 شاید در مجموع افزایش تولید مس در دنیا کمتر از 5 درصد بوده و این در حالی است که ایران با تولید 250 هزار تا 290 هزار تن کاتد مس در چند سال اخیر، سهمی معادل 1.25 تا 1.4 درصد سهم تولید در دنیا را به خود اختصاص داده است. طبق آمار منتشر شده در حال حاضر، ایران با سطح اکتشافات معدنی که انجام داده نسبت به سایر کشورها از حجم کمتری از عملیات اکتشافی عمقی و سطحی برخودار بوده و با این حال، رده هشتم ذخایر دنیا را به خود اختصاص داده است.

وی افزود: طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده میزان اکتشافات در معادن کشور گسترش خواهد یافت و قرارگیری در رتبه هفتم جهانی را در چشم‌انداز آینده صنعت مس ایران قرار داده‌اند. تولید کاتد مس در ایران محدود به شرکت ملی مس است که با تولید 247 هزار تن در سال 1397 و با تولید بیش از 260 هزار تن کاتد مس تا پایان سال 1398، تقریبا سهم 90 درصدی از تولید کاتد را در کشور بر عهده دارد. هدف‌گذاری‌هایی انجام شده که دو کانال تولیدی را مورد هدف قرار داده‌اند که در وهله اول به سقف 400 تا 450 هزار تن در سال رسیدند و سپس برای افزایش ظرفیت تولید سالانه 700 هزار تن برنامه‌ریزی صورت گرفته است. در خصوص صادرات باید گفت که در دنیا 150 میلیارد دلار در سال بابت صادرات مس هزینه می‌شود که سهم ایران از این میزان 0.25 تا 0.3 درصد است و کشورهایی همچون شیلی، آلمان، ژاپن، آمریکا و چین به ترتیب رتبه‌های بالاتر در صادرات مس را به خود اختصاص داده‌اند.

بازرس انجمن مس ایران تصریح کرد: سهم واردات مس در جهان نیز معادل سهم صادرات آن، 150 میلیارد دلار در سال بوده که در این بین ایران 0.1 درصد این میزان را به خود اختصاص داده است و کشورهای چین، آلمان، آمریکا، ایتالیا و کره جنوبی بیشترین سهم از واردات مس را به خود اختصاص داده‌اند. صادرات مس ایران در سال‌های گذشته معطوف به کشورهایی همچون چین، هند، ترکیه و امارات متحده عربی بود که با اعمال تحریم‌های ظالمانه‌ علیه اقتصاد ایران و تحریم شرکت‌های تولیدکننده مس طی ماه‌های گذشته، شرایط صادرات این فلز با محدودیت مواجه شد.

مازاد کاتد تولیدی به محصولات پایین‌دستی تبدیل می‌شود

صالح‌آبادی مطرح کرد: اگر میزان تولید کاتد در کشور را 280 تا 300 هزار تن در نظر بگیریم، مصرف داخلی کاتد 150 هزار تن در سال خواهد بود که تقریبا بیش از نیمی از میزان تولید مس در کشور است و مازاد مصرف داخلی باید وارد بازارهای صادراتی شود و در صورت وجود شرایط تحریمی باید با بهره‌گیری از صنایع تبدیلی و گسترش صنایع پایین‌دستی در سطح کشور، از ظرفیت باقی‌مانده به نحو احسن استفاده شود. میزان متوسط مصرف مس برای هر نفر در جهان، سرانه سه کیلوگرم بوده که این عدد در ایران حدود 1.4 کیلوگرم است. سرانه مصرف، یک شاخص به منظور ارزیابی توسعه زیرساخت‌های هر کشوری محسوب می‌شود و از فاکتورهای اساسی کشورهای در حال توسعه است. هرچه بتوانیم سرانه مصرف مس را در کشور افزایش دهیم و به نرخ متوسط جهانی نزدیک‌تر شویم، به یکی از فاکتورهای توسعه‌یافتگی دست خواهیم یافت.

وی اضافه کرد: مس سومین فلز پرکاربرد بعد از آهن و آلومینیوم است و مهم‌ترین کابرد آن در ایران و در دنیا، در صنایع برق و الکترونیک بوده که حدود 46 درصد کاربرد مس را شامل می‌شود و اغلب در سیم، کابل و ترانسفورماتورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه‌براین، در ساخت آلیاژهای برنج، برنز و فولادهای آلیاژی که در صنایع حمل‌و‌نقل، کشتی‌سازی، صنایع دفاعی و پروژه‌های عمرانی کاربرد دارند نیز استفاده می‌شود. مس در صنعت دارویی و کشاورزی نیز کاربرد دارد.

عوامل موثر بر قیمت جهانی مس

بازرس انجمن مس ایران ابراز کرد: در ایران پایه ارزیابی قیمتی فلزی بر اساس نرخ جهانی محاسبه می‌شود و قیمت جهانی خود نیز متاثر از عوامل مختلف است. عوامل تعیین‌کننده قیمت جهانی بر 6 دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول، تغییر نرخ برابری ارزهای عمده جهان مانند دلار و یورو است؛ با توجه به اینکه دلار پایه ارزی معاملات فلزی در جهان است و طبیعتا ضعف دلار باعث افزایش ارزش یوآن و به دنبال آن قیمت مس می‌شود، خریداران چینی به عنوان عمده مشتریان فلزات ازجمله مس قدرت بیشتری برای خرید پیدا می‌کنند و این موضوع باعث افزایش میزان تقاضا و قیمت مس می‌شود.

صالح‌آبادی ادامه داد: دومین عامل، بحث آربیتراژ بوده که معنای اختلاف قیمت فروش فلزات در بورس لندن و شانگهای است. بالاتر بودن قیمت مس در بورس شانگهای نسبت به لندن، باعث ترغیب شدن خریداران چینی شده که در ادامه میزان تقاضا افزایش می‌یابد و در نهایت موجب افزایش قیمت مس خواهد شد. تغییر نرخ بهره در وام‌های بانکی، سومین عامل موثر بر قیمت جهانی است که افزایش نرخ بهره باعث کاهش تقاضا برای وام می‌شود و افت درخواست وام به معنای کاهش برنامه‌های توسعه‌ای و تولیدی مس است و این موضوع باعث افت قیمت فلز می‌شود. عامل چهارم، بحث شاخص‌های اقتصاد کلان است که به طبع رشد این عامل مانند رشد مثبت آمار مشاغل و یا رشد مثبت فروش املاک، که موجب افزایش قیمت مس می‌شود.

وی اضافه کرد: عامل پنجم موضوع عرضه و تقاضای جهانی است که واردکنندگان اصلی مانند کشورهای چین، آلمان، ژاپن و آمریکا نقش پررنگی در این خصوص دارند. علاوه بر این موارد، عوامل جانبی همچون دسترسی تولیدکنندگان یک کشور به قراضه، تغییر هزینه‌های پالایش و فرآوری مس، اعتصابات کارگری، بیماری‌های اپیدمی جهانی مانند کرونا، بلایای طبیعی و یا کشف محصولات جایگزین برای مس نیز بر نرخ جهانی این فلز سرخ تاثیرگذار هستند. در شرایط فعلی، با توجه به شیوع بیماری کرونا از مبدا چین و همچنین عنوان بزرگ‌ترین واردکننده و مصرف‌کننده مس در دنیا به این کشور تعلق دارد و با توجه به افت شدید قیمت نفت و پیش‌بینی قیمت آینده مس، تحلیل آن را بسیار پیچیده کرده است و قیمت در حال حاضر، سیر کاهشی دارد، اما با توجه به تجربیات و تحلیل‌های گذشته بازار مس طی چند سال گذشته، اگر شرایط فعلی را نادیده بگیریم و با توجه ارزیابی‌های کلانی که برای بازار مس پیش‌بینی شده، شاهد رشد تقاضا، کاهش توان عرضه و افزایش قیمت مس خواهیم بود.
بورس کالا عدالت اجتماعی را برقرار می‌کند

بازرس فعال در حوزه مس اذعان کرد: شرایط خرید و فروش در بورس کالا از نظر عدالت اجتماعی و جلوگیری از احتکار کالاهای اساسی ازجمله مس خیلی از بازار آزاد بهتر است. با مشخص بودن فروشندگان، خریداران و شناساییی صنایع پایین‌دستی مس و نیاز این واحدهای تولیدی در جهت اصلاح قیمت خرید، هزینه‌های تولید و فروش، قیمت‌ها به سمت و سوی واقعی و مشتری‌مداری گام برمی‌دارد. چراکه با مشخص بودن فروشندگان، خریداران و قیمت‌ها، معاملات سالم‌تری نسبت به بازار آزاد انجام می‌شود، در نتیجه مدیریت بهتری در هزینه‌های تولید و فروش محصولات در صنایع پایین‌دستی وابسته به مس را می‌توان انجام داد؛ اما در مقابل یک شرایطی حاکم است که باید مورد بررسی قرار گیرد. اختلاف قیمت ارز نیمایی و نرخ ارز در بازار آزاد باعث می‌شود تولیدکنندگان مس کاتد به عنوان صنایع بالادستی مس، تمام مواد مورد نیاز خود را طبق نرخ آزاد تهیه کنند اما محصول خود را در بورس کالا طبق نرخ توافقی و تعریف شده عرضه کنند. اگر اختلاف این قیمت‌ها زیاد باشد، این صنایع زیان سنگینی را متحمل می‌شوند و تعریف عدالت در این مقوله زیر سوال می‌رود.

صالح‌آبادی در پایان خاطرنشان کرد: نوسان قیمت‌ها یک امر طبیعی در تمام دنیا است و بازار نیز فراخور نیاز در عرضه و تقاضا، خود را نسبت به افت و خیزها منعطف می‌کند. در واقع، بازار طبق سیاست‌ها و عوامل مختلف کنترل می‌شود و با توجه به نوسانات پیش می‌رود که این موضوع نیازی به مقابله ندارد؛ چراکه این ضربه‌گیرها در درازمدت نتیجه معکوس دارد و بازار را دچار یک حمایت کاذب می‌کند. بهترین حالت وفق دادن بازار داخلی با شرایط جهانی است. نوسانات جزو جدایی‌ناپذیر بازار و خرید و فروش بوده و این موضوع چه در بازار آزاد یا بورس کالا اتفاق بیفتد، این مشتری و عرضه‌کننده هستند که باید خود را با شرایط موجود سازگار کنند.