ارتقای بهره‌وری، ثروت‌آفرین است

به گزارش می متالز، درواقع بهره‌وری رابطه میان تولید و مصرف را نشان می‌دهد. البته این واژه در ایران با مفهوم کلی استفاده بهینه و بهتر از امکانات موجود، مورد توجه قرار دارد. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که نیروی انسانی مهم‌ترین عامل در بهبود بهره‌وری مورد توجه قرار دارد؛ بنابراین بهبود کیفی عامل کار می‌تواند موجبات ارتقای بهره‌وری را فراهم کند. بهبود روابط حاکم میان مدیر و کارکنان، توجه و اصلاح عوامل محیطی، نوآوری و خلاقیت و امکان بروز آن ازسوی کارکنان و همچنین بکارگیری رهاوردهای فناورانه تاثیر بسزایی بر رشد این پارامتر اقتصادی دارد.
بهره‌وری در صنایع گوناگون مورد توجه قرار دارد. اما اغلب بررسی‌ها حکایت از آن دارد که بهره‌وری در اغلب صنایع ایران پایین‌تر از نرم‌های جهانی است. شاید بخشی از این ضعف را باید به کمبودهای فناوریکی در صنایع ایران نسبت داد. سال‌های طولانی تحریم مانع از ورود فناوری‌های نوین و تجهیزات جدید به کشور شده است. در عین حال، بسیاری از صنایع با ظرفیت‌های پایین‌تر از ظرفیت اسمی خود فعالیت می‌کنند. این مشکل در صنایعی مانند سرب و روی و آلومینیوم با شدت بیشتری دیده می‌شود. کمبود مواد اولیه و نقدینگی را باید یکی از دلایل اصلی این موضوع عنوان کرد. در این میان، مشاهده می‌شود که بسیاری از این صنایع با نیروی انسانی به مراتب بیشتر از نیاز خود فعالیت می‌کنند. ضمن اینکه برخی از این افراد فقط به‌واسطه مناسبات اجتماعی یا سیاسی به مجموعه‌ها تحمیل می‌شوند. در گزارش پیش‌رو، نگاهی به بهره‌وری در صنعت آلومینیوم، سرب و روی و فولاد که از صنایع بسیار مهم و اثرگذار در توسعه اقتصادی کشور هستند و هرکدام از مزیت‌های ویژه‌ای در ایران برخوردارند، انداخته‌ایم.

بهره‌وری در صنعت آلومینیوم

چندی پیش هوشنگ گودرزی، رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران، گفت: بسیاری واحدهای تولید آلومینیوم کشور در سال گذشته فقط با حدود ۴۰ تا ۷۰ درصد ظرفیت خود، به تولید مشغول بودند.
وی در این‌باره اظهارکرد: این میزان تولید در مقایسه با تولید صنایع پایین‌دستی آلومینیوم در سال‌های گذشته رشد قابل‌توجهی داشته است. در چنین شرایطی بهره‌وری در این صنایع به‌شدت کاهش می‌یابد. همچنین قیمت تمام‌شده محصولات کاهش می‌یابد و درنتیجه از رقابت‌پذیری تولیدات ما در بازارهای جهانی کاسته می‌شود.
رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در ادامه عدم اطمینان نسبت به شرایط آینده کشور و سیاست‌های اثرگذار بر صنایع را از مهم‌ترین عواملی دانست که برنامه‌های تولید را در کشور متاثر می‌کند و مانع از افزایش کمی و کیفی تولیدات می‌شود.

مروری بر تجارب بهره‌وری تولید روی

محمد حیدرزاده از مدیران با سابقه در صنعت سرب و روی کشور چندی پیش گفت: یکی از مسائل بسیار مهم در ارتقای بهره‌وری در تولید فلز روی، بررسی عوامل موثر بر راندمان میزان مواد مصرفی و کنسانتره مورد استفاده است. به‌طور کلی، آنچه منجر به سودآوری بیشتر می‌شود، افزایش بهره‌وری در استفاده از منابع اولیه مانند خاک، کنسانتره، اسید، آهک و سایر مواد افزودنی است. با توجه به اینکه حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از هزینه تولید روی به‌طور عمده به خوراک و مواد اولیه مربوط می‌شود، توجه به افزایش راندمان در این بخش یکی از عوامل مهم و موثر بر ارتقای بهره‌وری است. ضمن آنکه ارتقای بهره‌وری در نیروی انسانی، سرمایه و نقدینگی و تامین مالی را نیز باید مورد بررسی و توجه قرار داد. نحوه استفاده از پول و سرمایه و هزینه‌های مالی سازمان‌ها و بررسی عملکرد گردش‌های مالی ایجاد شده می‌تواند بر میزان بهره‌وری اثر مطلوبی بگذارد. از دیگر عوامل موثر در ارتقای بهره‌وری، استفاده از زیرساخت‌ها، امکانات، ابنیه و ماشین‌آلات و تجهیزات لوازم تولید و میزان ورودی و خروجی آنهاست.

بهره‌وری پایین فولادسازان

بهره‌وری در هر واحد اقتصادی در گرو دو مؤلفه مهم یعنی تغییرات فنی و کارآیی فنی است. تغییرات فنی بیانگر پیشرفت در فناوری تولید است و موجب می‌شود بهره‌وری واحد اقتصادی افزایش یابد. کارآیی فنی نیز نشان می‌دهد یک واحد اقتصادی چه اندازه می‌تواند با کاهش مصرف نهاده‌های تولید، به اندازه قبل تولید کند. کارآیی فنی متاثر از چندین مولفه مانند کارآیی مقیاس است که حکایت از آن دارد که یک واحد اقتصادی با تغییر مقیاس تولید، چه اندازه می‌تواند بر بهره‌وری خود بیفزاید. شناسایی عوامل موثر بر بهره‌وری به سیاست‌گذاران کمک می‌کند، درجه اهمیت هر یک از مولفه‌ها را بر بهره‌وری هر صنعتی بسنجند و براساس امکانات در دسترس به تقویت مولفه‌های اولویت‌دار بپردازند.
براساس مطالعه انجام‌شده در موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی می‌توان اینطور نتیجه گرفت که بهبود فناوری نقش کلیدی و اصلی در بهبود بهره‌وری صنعت فولاد کشور دارد. در این میان، عمده تغییرات کارآیی فنی ناشی از تغییرات کارآیی مقیاس است و سایر عوامل مانند بهبود سیستم مدیریتی و... نقش کمرنگ‌تری دارند. در این میان، بهبود فناوری و افزایش مقیاس تولید دو عامل کلیدی هستند که به‌منظور افزایش قدرت رقابت‌پذیری صنعت فولاد، باید مورد توجه جدی قرار گیرند.