بهره‌وری، پیش‌شرط توسعه صنعت فولاد

به گزارش می متالز، بهبود بهره‌وری موجب می‌شود محصولات این صنعت رقابتی‌تر باشند، سودآوری بنگاه‌ها افزایش یابد و درنتیجه زمینه برای توسعه صادرات فراهم شود.

بهبود فناوری و بهره‌وری فولاد

علی محمدی، مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان درباره پارامترهای موثر بر بهره‌وری در صنعت فولاد به مواردی مانند، جدید یا قدیمی بودن فناوری‌های مورد استفاده در صنایع، مصارف انرژی، نیروی انسانی، نوع سرمایه‌گذاری، سیستم‌های حمل‌ونقل، قدمت ماشین‌آلات و تجهیزات، راندمان تولید و... اشاره کرد. وی افزود: ایران در میان ۱۰ فولادساز برتر جهان جای می‌گیرد و در صنعت فولاد حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. در این میان، عملکرد موفق صادراتی ایران موید موفقیت صنعت فولاد کشور است. تا جایی‌که این صنعت توانسته با وجود محدودیت‌های داخلی و تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی سهم بازار مناسبی را در بازارهای هدف جهانی به‌دست آورد. البته این بدان معنا نیست که ما در همه حوزه‌ها به صورت بهره‌ور فعالیت می‌کنیم. درواقع برای کسب سطوح قابل‌قبول بهره‌وری مسیر پر پیچ و خمی پیش‌روی ما است.
مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان افزود: توجه به مفهوم بهره‌وری و حرکت در این مسیر می‌تواند اثرات مطلوب قابل‌توجهی بر وضعیت مالی شرکت‌ها داشته باشد که از آن جمله می‌توان به کاهش هزینه‌های مواد اولیه، آب، برق، گاز و سوخت مصرفی، نگهداری و تعمیرات، ضایعات و درنهایت کاهش بهای تمام شده اشاره کرد. همچنین با تمرکز بر دارایی‌های مولد می‌توان ارزش‌افزوده بیشتری خلق کرد. نتیجه این فعالیت‌ها و اقدامات بدون‌تردید به سودآوری بیشتر شرکت منجر خواهد شد.
محمدی تاکید کرد: استفاده از فناوری‌های روز با رشد بهره‌وری در یک‌مجموعه فولادی، رابطه‌ای مستقیم دارند؛ یعنی با بکارگیری فناوری‌های نوین جهان و حرکت به سمت سطوح اتوماسیون پیشرفته، می‌توانیم شاهد افزایش بهره‌وری در بنگاه‌های تولیدی باشیم. به جرأت می‌توان گفت که فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند تحول شگرفی در این زمینه ایجاد کند. بنابراین از اینجا به بعد باید بر آینده متمرکز شد تا معلوم شود مسیری که در سال‌های آینده پیش‌روی شرکت‌های فولادی ترسیم می‌شود، به کجا خواهد رفت؟
شرکت‌های فولادی بزرگ در کشورهای پیشگام جهان مانند چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و اتحادیه اروپا هر کدام به‌نوعی حرکت به سمت استفاده از فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم را آغاز کرده‌اند. این فناوری‌ها زمینه ایجاد تغییرات بزرگی را در صنعت فولاد کشور فراهم می‌کنند. به‌عنوان نمونه، به شرکت‌های فولادساز این امکان را می‌دهند تا زمان نگهداشت موجودی را کاهش داده و نسبت به نیاز مشتری چابک‌تر عمل کند یا با استفاده از همین فناوری‌ها کنترل بسیار دقیق و کاملی بر فرآیند تولید داشته باشند که خود منجر به بهینه‌سازی عملیات، صرفه‌جویی در هزینه و زمان و افزایش بهره‌وری خواهد شد. بهبود بهره‌وری و بالا رفتن بازده تولید، افزایش کارآیی و اثربخشی در نگهداری و تعمیرات با هوش مصنوعی و تحلیل پیشرفته، پیش‌بینی قیمت و میزان بهینه تولید با الگوریتم‌های نوین و استفاده از چاپ ۳بعدی برای تولید قطعات یدکی فقط بخشی از دستاوردهایی است که می‌توان از انقلاب صنعتی چهارم در صنعت فولاد انتظار داشت.
استفاده از فناوری‌های جدید، فرهنگ‌سازی و بهینه‌سازی مصارف انرژی، توانمند کردن سرمایه‌های انسانی، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مولد، بکارگیری سیستم‌های حمل‌ونقل مدرن، به‌روزآوری ماشین‌آلات و تجهیزات تولید و پشتیبانی، استفاده حداکثری از ظرفیت کارخانه، تامین مواد اولیه، مواد مصرفی و قطعات یدکی با کیفیت، تحول در سیستم‌های اطلاعاتی و اتوماسیون یکپارچه، توسعه شایستگی‌های رهبران و تامین اقتصادی و پایدار منابع مالی را به همراه دارد.

ارزیابی شاخص‌های بهره‌وری

عزیز قنواتی، مدیرعامل شرکت فولاد آتیه خاورمیانه درباره بهره‌وری در صنعت فولاد گفت: بهره‌وری در این صنعت به شاخص‌هایی مانند مهارت نیروی انسانی، تجهیزات مدرن، استفاده از فناوری‌های پیشرفته، بومی‌سازی قطعات، وابستگی‌نداشتن به قطعات خارجی و مدیریت منابع مالی، منابع انسانی و بهره‌وری بستگی دارد.
در این میان، بهره‌وری در صنعت فولاد ایران در مقایسه با سایر صنایع بالاست. یکی از دلایل اصلی این موضوع را باید به حضور کارشناسان و مهندسان توانمند و باتجربه در صنعت فولاد نسبت داد؛ شاید این تعداد نیروی انسانی ماهر در سایر صنایع حضور ندارند.
با این وجود، بهره‌وری در صنعت فولاد ایران در مقایسه با سایر کشورهایی که در این صنعت از جایگاه و رتبه‌ای برخوردار هستند، از بهره‌وری چندان بالایی برخوردار نیست. البته محصولات فولادی ایران کیفیت ویژه‌ای داشته و بر همین اساس نیز در بازارهای صادراتی همواره مشتری دارند. ضعف یادشده درباره بهره‌وری موجب می‌شود بهای تمام‌شده در صنعت فولاد به‌مراتب بیشتر از کشورهایی با صنایع فولاد پیشرفته باشد. در چنین شرایطی، رقابت قیمتی فولاد دشوار می‌شود. چنانچه بهره‌وری افزایش یابد، بهای تمام‌شده کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی سودآوری بیشتر می‌شود؛ بنابراین می‌توان رقابت آسان‌تر در بازار بین‌المللی داشت و زمینه را برای رشد فروش فراهم کرد.
وی درباره بهره‌وری نیروی‌انسانی در صنایع کشور گفت: در صنایع کشور، نیروی انسانی به مراتب بیشتری در مقایسه با سایر کشورها فعالیت می‌کنند. همین موضوع در قیمت تمام‌شده تولید تاثیر منفی دارد. باید تاکید کرد که بهره‌گیری از فناوری‌های روز زمینه را برای کاهش تعداد نیروی انسانی فراهم می‌کند.
یکی از دلایل اصلی برای بهره‌وری پایین منابع انسانی در صنعت فولاد را می‌توان جذب غیرکارشناسی نیروی انسانی نام برد. درواقع این کارکنان از طریق مصاحبه و آزمون استخدام نمی‌شوند، بلکه عوامل سیاسی و اجتماعی در جذب آنها دخیل است. در چنین شرایطی ممکن است برخی از این افراد مشخصات یا ویژگی‌های لازم برای کسب آن موقعیت شغلی را نداشته باشند. یا در مواردی شاهد هستیم که منابع انسانی برخی مجموعه‌های فولادی مسن شده‌اند. البته این افراد از تجربه‌کاری بالایی برخوردار هستند، اما بهره‌وری دوران جوانی خود را ندارند. به‌علاوه آنکه با ورود فناوری‌های جدید باید از حضور افرادی کمک گرفت که به دانش روز مسلط باشند.
مدیرعامل شرکت فولاد آتیه خاورمیانه ضعف‌های فناوری را از دیگر دلایل کاهش بهره‌وری در صنعت فولاد کشور برشمرد. مهم‌ترین ضعف ما نبود ماشین‌آلات روز جهان است. در مواردی به‌دلیل تحریم‌ها نتوانسته‌ایم از آخرین فناوری روز جهان در تولید فولاد استفاده کنیم.
قنواتی در پایان تاکید کرد: وجود ظرفیت‌های خالی در یک خط تولید به منزله افزایش هزینه‌های سازمان‌هاست. بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری در صنایع ثابت است؛ بنابراین افزایش تولید، سهم بسزایی در بهای تمام‌شده محصولات دارد که به کاهش هزینه‌ها منجر می‌شود. اما چنانچه یک واحد تولیدی با ظرفیت اسمی خود تولید کند، بهای تمام‌شده محصولات آن کاهش می‌یابد، زیرا هزینه‌های ثابت سرشکن می‌شود. در چنین شرایطی امکان رقابت با کشورهای خارجی برای ما فراهم می‌شود.