بهره‌وری معدن، نتیجه عملکرد سیستمی

به گزارش می متالز، این موضوع باتوجه به اینکه امسال تمرکز بیشتری بر حوزه معدن داریم، مهم‌تر هم می‌شود. باید بتوانیم تا حد امکان از خام‌فروشی دوری کرده و با استفاده از دانش و مهارت نیروی انسانی و متخصص دست به ایجاد ارزش افزوده و تولید محصول نهایی و صادرات بزنیم. 
سال‌ها است که از بهره‌وری سخن می‌گوییم اما به‌گفته کارشناسان هنوز تا رسیدن به این مرحله فاصله داریم. توجه به نیروی انسانی، دانش، تخصص، مهارت و فناوری همه ازجمله مواردی است که باید به آن بها داد.
 

وارد فاز عملیاتی شویم

سیامک اخطاری، کارشناس معدن در پاسخ به این سوال که کشور ما چقدر دغدغه بهره‌وری دارد، گفت: تلاش‌ها و اقدامات خوبی در این زمینه در ایران انجام و سعی شده از نظر فرهنگی با ایجاد سمینارها و نام‌گذاری روز خاصی تحت این عنوان به این مساله توجه شود. اما مساله مهم این است که به این نقطه برسیم که برگزاری و نام‌گذاری یک روز چه وظایفی را برای ما به‌وجود می‌آورد. در اصل یادآوری ذهنی و فرهنگی در زمینه هر موضوعی با برگزاری سالانه یا دوسالانه یک رویداد ما را به بررسی دوباره آن موضوع و تسهیل شرایط برای تحقق هر چه بیشتر آن وامی‌دارد. 
این فعال صنعت سنگ درباره اینکه برای بهبود وضعیت بهره‌وری در کشور بر چه چیزی باید تاکید کنیم، گفت: برای بهبود وضعیت بهره‌وری باید موضوعات فعلی را به چالش کشید تا ایده‌ای جدید شکل بگیرد. در ادامه با تجمیع آرا و تجربیات از زوایای مختلف می‌توانیم به مساله بهره‌وری و رشد آن توجه کنیم. هرچند ما سمینارهای زیادی برای رشد بهره‌وری در کشور برگزار کرده‌ایم اما باید وارد مرحله عملیاتی شویم؛ بنابراین باید پا را از فاز فرهنگی کمی فراتر بگذاریم و وارد فاز عملیاتی شویم. در این بین نیازمند تغییر دیدگاه و نگرش‌ها هستیم و برای آن به نیروی انسانی کارآمدی نیاز داریم که نگاه بهینه به معدن و بهره‌وری داشته باشد. 
اخطاری در پاسخ به این سوال که نخستین گام برای این کار چیست، خاطرنشان کرد: نخست باید از فرهنگ‌مان شروع کنیم. این ذهنیت که ما منابع غنی و تمام‌نشدنی داریم را باید کنار بگذاریم. افرادی هستند که به صادرات مواد خام استدلال و بر آن تاکید می‌کنند، در حالی که موضوع اصلی این است که باارزش افزوده‌ای که در مرحله فرآوری ایجاد می‌شود، می‌توانیم به‌مراتب موثرتر عمل کنیم؛ بنابراین رویکرد ما باید ایجاد ارزش‌افزوده در هر فعالیت معدنی باشد. 
این کارشناس معدن با اشاره به اقداماتی که باید برای رشد بهره‌وری انجام دهیم، تصریح کرد: ابتدا نیازمند سیستم‌سازی هستیم. برای توضیح این مهم به کشوری که در آن ساکن هستم اشاره می‌کنم؛ اگر بخواهید در هر شهر و منطقه آلمان ساکن شوید از شما برگه‌ای می‌خواهند که پیش‌تر آن را از شهرداری محل دریافت کرده‌اید. علت این کار اجباری آن است که استاندار و شهردار می‌فهمند چه کسی در آن منطقه ساکن است و چطور می‌شود به او خدمت‌رسانی کرد؛ بنابراین سیستم‌سازی از همین برگه ساده شروع می‌شود تا ادارات بعدی برای ارائه خدمات به شهروند خود بهتر عمل کنند. 
اخطاری ادامه داد: در زمینه معدن پیشنهاد می‌کنم دستورالعمل‌هایی از طرف سازمان‌های مربوطه و ذی‌نفع در تمام حوزه‌های معدنی اعلام شود که کلیه فعالان معدن و تولید را ملزم به داشتن و ارائه اطلاعات اولیه حقیقی و صحیح کند. بر این اساس فرد به سیستم اطلاعات می‌دهند و سیستم هم باید خدمات به او ارائه دهد و بداند با چه شرایطی روبه‌رو است. او خاطرنشان کرد: مکانیسم سیستم‌سازی باعث می‌شود نظارت برای همیشه وجود داشته باشد و تولیدکننده و معدندار بدانند که رفتارشان همیشه رصد می‌شود. در این روند هیچ واحدی نباید خدمات بگیرد؛ مگر اینکه اطلاعات خود را اعلام کند. با این شیوه همیشه اطلاعات ما به‌روز است؛ ضمن اینکه از بروکراسی و کاغذبازی اداری هم دور می‌شویم. 
این فعال حوزه سنگ اظهار کرد: در ایران مشکل را وقتی می‌فهمیم که می‌بینیم بسیاری از مسوولان در مصاحبه‌های خود تعداد معادن را یک عدد فرضی اعلام می‌کنند که این باعث می‌شود با مشکل جمع‌آوری داده‌های صحیح روبه‌رو شویم. تا زمانی که آمار صحیحی در حوزه معدن نداشته باشیم، نمی‌توانیم برنامه‌ریزی درستی کنیم.
 

اقدامات ناچیز برای بهره‌وری

آرش افتخاری، رئیس هیات مدیره یک شرکت معدنی با اشاره به اقدامات ناچیزی که برای رشد بهره‌وری در کشور انجام شده، اظهار کرد: هرچند کارهایی در این حوزه انجام شده، اما باید گفت این اقدامات چندان محسوس نبوده است. 
وی با ابراز تاسف از اینکه سال‌ها است ایران ثروت خود را به اروپایی‌ها ارائه می‌دهد، اظهار کرد: متاسفانه با گذشت این همه سال همچنان خام‌فروشی می‌کنیم و هنوز نتوانسته‌ایم در زمینه فناوری و توانمندی آن‌طور که باید و شاید به خودکفایی برسیم. 
افتخاری با بیان اینکه ما در عمل کاری نکرده‌ایم، اظهار کرد: با ورود قطعات خارجی تا توانسته‌ایم تجهیزات وارد کشور کرده‌ایم و به‌عبارتی تنها هزینه تحقیقات پروژه‌های خارجی را تامین کرده‌ایم؛ به‌این‌ترتیب تقاضای گسترده ما خارجی‌ها را تشویق به تحقیق کرده است. این فعال معدنی با اشاره به اهمیت توجه به دانش تاکید کرد: برای رشد بهره‌وری باید از فناوری و دانش روز استفاده کنیم و به‌طبع شرایط بهبود آن را در کشور فراهم کنیم. برای رسیدن به این مهم باید تغییرات اساسی ایجاد کنیم، به این صورت که مسوولان در سیاست‌ها تجدیدنظر کنند تا بتوانند امور را اصلاح کنند. افتخاری با تاکید بر اینکه برای رشد بهره‌وری مسوولان باید مسوولیت‌های خود را قبول کنند، بیان کرد: علاوه بر این مهم، تک‌تک ما مسوول هستیم که بدون ترس و تنبلی کار کنیم.