بررسی دلایل وقوع حادثه قطار همدان- مشهد / خطر از بیخ گوش مدیران راه آهن گذشت

به گزارش می متالز، از دستور مدیرعامل شرکت راه آهن مبنی بر سلب امتیازات سازمانی مدیرانی که اشتباه آنها موجب آسیب به حیثیت و اموال راه آهن شود، چیزی نمی‌گذرد که حادثه دیگری برای مسافران ریلی رخ داد.

ساعت 22 روز سوم خرداد ماه قطار مسافری همدان- مشهد در حوالی پرند از مسیر ریلی خارج شد. هر چند خوشبختانه در این حادثه به هیچ یک از مسافران آسیبی وارد نشد و هیچ مصدومی هم بر جای نگذاشت اما وقوع هر گونه حادثه هر چند جزیی، امنیت روانی مخاطبان این بخش حمل و نقل را که عمدتا از اقشار متوسط رو به پایین هستند را به خطر می اندازد. 

هر چند هنوز نظر کمیته بررسی سانحه علت حادثه قطار همدان- مشهد به طور رسمی اعلام نشده است اما گویا در محل خروج واگن از ریل چند پیچ باز شده مشاهده شده است؛ دقیقا مشابه سانحه قطار تهران- زاهدان که موجب جان باختن چند مسافر این قطار شد که این بار بخت با راه آهن و مسافران قطار همدان- مشهد یار بود و فقط یک مهمان دار آسیب جزیی دید که به صورت سرپایی هم درمان شد. 

کارشناسان و اهالی فن معتقدند که با توجه به ساعت حادثه باید ابتدا مسوولین راه آهن بطور روشن مشخص کنند لوکوموتیورانان هوشیار بوده اند یا خیر؟!

در سانحه دو شب گذشته و همزمان با اعلام عید سعید فطر،  2 لکوموتیو به داخل دره کنار پل سقوط کرده و یک سالن قطار نیز بطور معجزه آسا بین یک سالن مسافری و لوکوموتیو مهار ماند. سالن مسافریِ مهار کننده نیز تقریبا روی هوا معلق !

آنچه تعجب برانگیز است چیدمان این صحنه است.یعنی اگر تصمیم گرفته شود که چنین صحنه آرایی با دو واگن مسافری و دو لوکوموتیو انجام شود محال است!

 این قطار دارای دوبله لکوموتیو بوده است که این لکوموتیوها دچار حادثه شدند.

طبق گفته کارشناسان، اولین احتمال بعنوان دلیل وقوع این سانحه باز بودن پیچ است. اگر محرز شود که بازشدن پیچ، دلیل سانحه بوده به طور قطع راهبان یا راهبانان این مسیر باید پاسخگو باشند. حسب اظهارنظر پیشکسوتان مطلع ریلی، متاسفانه سالهاست راهبانان بجای سرکشی با پای پیاده، با موتورسیکلت گشت زنی می کنند که این باعث کاهش دقت در بازرسی و رصد مسیر شده است.

اما در وقوع این حادثه، موضوع از جهت دیگر هم قابل بررسی است، با توجه به قوس روی پل باید سرعت قطار موردتوجه مضاعف قرارگیرد. درصورت بالابودن سرعت ممکن است فشار و لرزش حاصل از لوکوموتیو موجب حرکت ریل به کناره‌های پل و شکست آن شده باشد که در اینصورت تحلیل سانحه بطور کامل تغییر می‌کند.

یکی از کارشناسان ریلی که بازدیدی از محل وقوع حادثه داشته، براین باور است که با توجه به بریدگی ریل، مقدار حدود نیم متر، آنهم در سر اتصالی موضوع سرقت نمی‌تواند فرضیه درستی باشد زیرا هیچ عقل سلیمی نمی‌تواند قبول کند یک سارق بخاطر چند کیلو آهن که ارزش زیادی ندارد دستگاه و ابزار بُرش بیاورد و خود را به خطر بیاندازد. کافی است ده عدد اتصالی و پابند باز کند که دهها برابر منفعت بیشتری نصیبش می‌شود. بنابراین از این حیث می‌توان موضوع سرقت را کاملا منتفی فرض کرد.

اما موضوع مهم بحث نگهداری از مسیر است، حال باتوجه به اینکه نگهداری خطوط و ابنیه فنی در راه آهن در نواحی مختلف به شرکت‌های مختلف که بعضا تجربه بالایی ندارند، واگذار شده، با توجه به دمای هوای بالای روز حادثه در منطقه پرندک و رودشور (گفته می‌شود بالای ۴۵ درجه و حتی تا ۵۳ درجه نیز گفته‌اند) با اولین نگاه به بریدگی اتصالی می‌توان اینگونه تحلیل کرد که فرار خط و بریدگی بر سر اتصالی، باعث سانحه شده است و افتادگی و اعوجاج نیز مزید بر علت شده و با توجه به اینکه بعد از پل خاکریز بوده، دیزل جایی برای تعادل و سرپا ایستادن نداشته و به بغل واژگون شده است.

از آنجایی که سالن‌های مسافری سبک بودند، گارد پل و توپوگرافی سازه، مانع از سقوط و واژگونی آنها شده است.

در اینکه در این اتفاق، خداوند به برکت ماه رمضان رافتش را شامل حال مردم کرده و خطر از بیخ راه آهن و مسافران این قطار گذشته، شکی نیست چراکه مشاهده صحنه و تحلیل فنی آن نشان می دهد حادثه ای به این شکل باید چند ده کشته و خسارات مالی فراوان به جا می گذاشت.

متاسفانه علی رغم تاکید رهبری، رییس جمهوری و وزیر راه و شهرسازی مبنی بر توسعه حمل و نقل ریلی چه در بخش بار و چه مسافر شاهد تعدد وقوع سوانح و حوادث ریلی هستیم به طوری که پنج شنبه گذشته هم خروج از خط لکوموتیو و چند واگن باری در  محدوده ایستگاه لوشان به رستم آباد رخ داد. 

این اتفاقات را حتی اگر بدون آسیب به مسافران، بار، واگن و خطوط پشت سر بگذاریم اما در واقع مهم ترین خسارت وارد شده، از دست رفتن اعتماد عمومی به ایمن ترین نوع حمل و نقل است. مردم ایران و دنیا جابه جایی و سفر با قطار را ایمن ترین و سالم ترین نوع و مدل حمل و نقل می دانند و در شرایطی که بسیاری ها با ترس از سفر با هواپیما مواجه هستند و حمل و نقل جاده ای هم سالانه 17 هزار کشته برجای می گذارد و از سوی دیگر سفر با حمل و نقل جاده ای به برخی از مناطق به دلیل مسافت طولانی با سختی های زیادی همراه است، سفر ریلی می‌تواند انتخاب به صرفه و راحت‌تری برای مسافران باشد. 

اما وقوع این سوانح که بسیاری از آن به دلیل سوءمدیریت‌های گذشته و استمرار مشکلات رخ می‌دهد و ارتباطی با سخت افزار و ناوگان و... ندارد، اعتماد مردم را برای استفاده از قطار کاهش می‌دهد یا از بین می‌برد.

باید توجه داشته باشیم که قیمت تمام شده بلیت قطار برای مسافران بسیار کمتر از قیمت واقعی آن است و در جریان وقوع این حوادث اقتصاد شرکت های ریلی که حداقل درآمد را از فروش بلیت کسب می کنند و همواره دولت در بخش پرداخت یارانه به این شرکت ها بدهکار و مقروض است، بیشتر از گذشته به خطر می‌افتد، شرکت‌هایی که ویروس کرونا آنها را تا مرز ورشکستگی نیز برده است.