دلایل ایجاد التهاب در بازار فولاد/ مداخله‌های وزارت صنعت در معاملات بورس مبنا ندارد

به گزارش می متالز، وزارت صمت از دوران وزارت رضا رحمانی در این وزارتخانه رویه ای غیر متعارف را پیش گرفته که بر اساس آن معاملات فولاد که در بورس انجام می گیرد را باطل اعلام می کند که همین باعث سردرگمی خریدار و فروشنده شده است.

بهرام سبحانی مدیرعامل سابق فولاد مبارکه معتقد است با برکناری رحمانی از وزارت صنعت انتظار می رود که وزیر یا سرپرست جدید اشتباه رحمانی را تکرار نکرده و دخالت های صورت گرفته را جبران کند. 

وی می گوید: متاسفانه با این اقدامات، در درجه اول یک بی اعتمادی به سیستم شفافی که چندین سال است فعالیت می کند و باعث شفافیت و عدالت در بازارها شده، ایجاد می شود. به هر حال بورس کالا یک مکانیسم برای کشف قیمت در فرآیند عرضه و تقاضا است تا هم تولیدکننده و هم مصرف کننده با رضایت و رقابت اقدام به معامله کنند. پس وقتی این مکانیسم مورد پذیرش همه مسئولان اقتصادی است، اینگونه مداخله های وزارت صمت معنا ندارد و مشخص نیست که با چه هدفی انجام می گیرد. بدترین کار و شیوه این است که معامله ای که در بورس صورت گرفته شده را بدون داشتن استدلال و مبنا باطل کنند.

به گفته وی، گاهی ممکن است معامله ای مخدوش باشد یا از سوی خریدار و فروشنده تقلبی صورت بگیرد که ابطال آن منطقی است اما وقتی کالایی مثل فولاد در یک رقابت و با قیمتی پیشنهادی معامله شده است، ابطال آن زیر سوال بردن منطق خریدار و ساز و کار بازار است و وزارت صمت باید در این خصوص توضیح قانع کننده ای ارائه کند. اکنون کلاف سردرگمی ایجاد شده که نه بورس می داند چرا این اتفاق افتاده و نه خریدار و فروشنده که این امر ناشی از تک‌روی معاونت معدنی وزارت صمت است. 

سبحانی می گوید: موضوع بعدی این است که فروشنده، کالایی را تولید کرده و در این فضای خاص که با مشکلات اقتصادی مواجه هستیم و کرونا نیز کشور را فرا گرفته سرمایه خود را به میدان آورده است، به هر حال او توقع دارد که بتواند کالای خود را با قیمت واقعی بفروشد و چرخ کارخانه خود را بچرخاند. اینگونه رفتارها سیستم کار و فعالیت کارخانه ها را نیز مختل می کند و مشکلات زیادی ایجاد خواهد کرد. از مراجعی که این تصمیمات را می گیرند خواهش می کنم بر روی تبعات آن فکر کنند و خیلی شفاف عنوان کنند که به دنبال چه هستند. چون اگر می خواهیم جهش تولید اجرایی شود، با دستور این اتفاق نمی افتد بلکه تولیدکننده انگیزه می خواهد و اگر نتواند محصولش را با قیمتی مناسب بفروشد تا به دست مصرف کننده برسد، انگیزه‌ای برای او باقی نمی ماند، آن هم در شرایطی که سود قیمت های دستوری به جیب مصرف کننده نمی رود با همه این تفاسیر، احترام به مکانیسم بازار از طریق بورس کالا بهترین عملکرد و خروجی را برای بازار فولاد به همراه خواهد داشت. 

به گفته وی، تا اوایل دهه 80 که بورس راه نیفتاده بود، دولت این حق را برای خود قائل بود که توسط ستاد تنظیم بازار قیمت فولاد را تعیین کند. تولیدکننده ها هم عموماً دولتی بودند و موظف بودند بر اساس همان قیمت تعیین شده، کالای خود را بفروشد. تعداد تولیدکننده ها هم خیلی کم بود و این مقدار تنوعی که اکنون هست نیز وجود نداشت و فقط فولاد مبارکه اصفهان و ذوب آهن اصفهان بودند. از سال 82 که بورس راه اندازی شد تا یکی دو سال پیش، روند کار عادی بود و بورس بر اساس رویه و قواعدی که از طرف شورای عالی بورس ابلاغ شده بود کار خود را به درستی انجام می داد و تولید کننده به راحتی کالای خود را عرضه می کرد و خریدار هم بر اساس رقابت  و کشف قیمت صورت گرفته خرید خود را انجام می داد اما همه چیز را به هم زدند. البته همیشه هم بر اساس پایه قیمتی که تولیدکننده عنوان می کرد فروش صورت نمی گرفت و گاهی مجبور می شد قیمت را پایین بیاورد اما مکانیسم عرضه و تقاضا کاملا بر بورس حاکم بود و همه هم آن را پذیرفته بودند چون قانونمند بود و هیچکس هم در آن مداخله نمی کرد. اما از حدود یک سال و نیم پیش که بحث التهابات ارزی پیش آمد بارها شاهد دخالت های وزارت صمت و تصمیم گیری های اشتباه هستیم که اتفاق مثبتی نیست و هیچ یک از فعالان واقعی صنعت از تولیدکننده تا مصرف کننده مواد اولیه از این قیمت های دستوری منتفع نشده اند.

وی در مورد رویکردی که وزارت صنعت باید در این خصوص در پیش گیرد نیز می گوید: حداقل وزارت صمت در دوره جدید خود باید عملکردش در مورد دخالت در معاملات بورس را مورد بررسی قرار دهد و بسنجد تا ببینند خروجی این دخالت ها چه بوده است. بالاخره وقتی کاری انجام می شود یا در اول بررسی می کند که چه نتیجه ای دارد و یا در آخر نتیجه آن را تحلیل می کند که آیا این روش او را به هدف رسانده یا نه. به نظر من هدف وزارت صمت از این دخالت ها مشخص نبود و فقط بازار را دچار التهاب کردند. بازار فولاد از طریق احترام به نظام عرضه و تقاضا در بورس، نیاز به آرامش دارد و باید وزارت صمت در دوره جدید تلاش کند که آرامش را به بازار فولاد و تولید کشور برگرداند.

سبحانی می گوید: نتیجه دخالتهای وزارت صنعت را هم اکنون نیز در بازار فولاد می توان دید. به نظر من وزیر جدید باید در این مورد تجدید نظر جدی انجام دهد وگرنه عملکرد خود و وزارت صمت را زیر سوال می برد. وزیر جدید این فرصت را دارد که اشتباه وزیر قبلی را جبران کند و اکنون فرصت خوبی برای تجدید نظر فراهم شده است.