رقابت تنگاتنگ ترک ها با ایران در سرب و روی

به گزارش می متالز به نقل از نشریه بورس امروز، متاسفانه صنعت سرب و روی به عنوان یکی از صناع مهم کشور هنوز نتوانسته است در بورس کالا، از نقشی مانند سایر فلزات و کالاها، برخوردار شود. شاید بخشی از کم توجهی به این صنعت ناشی از پایین بودن مصرف سرب و روی نسبت به صنایع دیگر باشد. همچنین بی علاقگی ورود این محصولات به بورس کالا در مقابل کالاهای جذابی مانند مس نیز در این میان بی تاثیر نبوده است. متاسفانه خریداران سرب و روی علاقه ای به خرید و معامله سرب و روی مورد نیاز خود در بورس کالا نداشته اند و بیشتر ترجیح داده اند تا به طور مستقیم و در توافق با تولید کننده ها، معاملاتشان را انجام دهند. بر این اساس طی مصاحبه ای با مدیر گروه صنعتی زرین معدن آسیا به بررسی مزیت های معاملات محصولات سرب و روی در بورس کالا پرداخته شده است. وی بخشی از موانع موجود در ورود این محصولات به بورس را به مشکلات تولیدکنندگان سرب و روی و مواجه آنها در تامین مواد اولیه نسبت می دهد. ابراهیم جمیلی از معدن انگوران در گذشته و معدن مهدی آباد در شرایط فعلی به عنوان تنها معادنی نام می برد که تامین مواد اولیه صنعت سرب و روی را بر عهده دارد. لذا مشکلات موجود در تامین مواد اولیه صنعت موجب شده است تا معادن ترکیه به واسطه سرمایه های ایرانی فعال شود. بر این اساس است که مدیر گروه صنعتی زرین معدن آسیا از بی توجهی دولت های قبلی در تهیه و تدوین سیاست ها و استراتژی های مناسب در جهت واگذاری معادن متروکه و معادن اکتشافی به تولیدکنندگان را مورد اشاره قرار می دهد که در صورت توجه دولت ها الان خیلی از معادن موجود در این صنعت در بخش صادرات فعال شده بود. مشروح گفت و گو در ذیل آمده است که می خوانید:

ظرفیت سرب و روی در کشور

در حال حاضر بیش از ۴۲۰ هزار تن ظرفیت تولید در سرب و روی وجود دارد که از این میزان شاید تنها یک سوم آن تولید می شود. در بخش روی نیز بیش از ۴۸۰ هزار تن ظرفیت نصب شده شمش روی وجود دارد که بیش از ۳۵ درصد آن تولید نمی شود. در بخش فرآوری نیز میزان ماشین آلات نصب شده دقیقا پنج الی شش برابر ماده معدنی تولیدی است. با توجه به ظرفیت های موجود می توان عنوان کرد که مقدار ارزیابی از ظرفیت هایمان خالی است.

برخورد تنبیهی با تولیدکننده

در صادرات تقریبا خوب عمل شده است. به گونه ای که بیش از دو سوم تولیدات در این صنعت صادر می شود. در گذشته فقط شرکت های بزرگ محصولات خود را صادر می کردند ولی الان مجموعه های کوچک هم وارد حوزه ی صادرات شده اند. و عمده محصولات تولیدی روی به بیش از ۱۵-۱۴ کشور صادر می شود . محصولات تولیدی از نظر کیفیت و با قیمت های جهانی قابل رقابت هستند و به هیچ عنوان تابع قیمت های داخلی نیستند. در صنعت سرب و روی، دولت باید پا را فراتر از استراتژی صرفا بزرگ شدن شرکت ها در سطح ملی گذارد تا این شرکت ها در سطح حوزه ی بین المللی قرار گیرند. در بخش دولتی وزارت صنعت و معدن تجارت، وزارت امور خارجه و سفرای ما می توانند تولید کننده و صادرکننده در عرصه بازارهای جدید صادراتی نقش مهمی را ایفا کنند به طوریکه همکاری با صنعت سرب و روی بسیار قابل توجه می باشد. در برخی موارد شاهد این هستیم که تصمیمات در این صنعت مشابه تصمیمات در هیچ کشور دیگری نیست. به عنوان مثال سال ۱۳۹۱ با سرمایه گذاری در معدن مهدی آباد، واحد بزرگی آنجا احداث کرده ایم. در دولت های قبلی وزارتخانه صنعت و معدن به جای تشویق به افزایش تولید به واحدهای تولیدکننده روی عنوان می کرد که ظرفیت تولید خود را کاهش دهید. این اولین بار است که مشاهده می شود وزارت صمت به واحد که می تواند در عرصه جهانی نقش آفرینی کند، سرمایه گذار داخلی را به جرم اینکه چرا واحد بزرگ است احداث کرده و این واحد با واحدهای فعال خارجی در این صنعت قابل رقابت است تنبه کرد و حتی توصیه کند که ظرفیت تولید خود را کاهش دهند.

سرمایه گذار خارجی بلای جان طبیعت

دلیل این مساله بهانه ورود سرمایه گذار خارجی به این صنعت بود که این میزان تولید مانع از ورود سرمایه گذار خارجی به این عرصه می شود. قطعا این مساله با سیاست های اقتصاد مقاومتی و آنچه که در کشورهای دیگر عمل می شود، مغایرت دارد. در حالی سرمایه گذاران خارجی از سوی دولت مورد حمایت قرار می گیرند که سرمایه گذاران داخلی باید از هزار پیچ و خم بروکراسی بگذرند. لذا باید نحوه ی نگرشمان را به این صنعت تغییر دهیم. تقریبا عمده ی تکنولوژی لازم را از خارج به داخل منتقل کرده ایم بر این اساس شاید در حال حاضر چندان به تکنولوژی پیچیده ی خارجی نیازی نداشته باشیم. به نظر من این یکی از موقعیت های صنعت است. بر این اساس فکر می کنم باید بورس کالا با رینگ صادراتی اش به کمک این صنعت آید. نباید در این شرایط سرمایه گذار داخلی را فدای خارجیان کنیم. چرا کسانی که می خواهند سرمایه گذاری کنند را فراری می دهیم.

اولویت حضور سرب و روی در رینگ صادراتی یا بازار داخلی بورس کالا

اول باید در بورس فلزات لندن ریجستر شویم. اگر ریجستری بورس فلزات لندن را داشته باشیم قطعا این مساله می تواند در فروش، تعیین قیمت ها و ثبت برند جهانی ما خیلی مثمر ثمر باشد. نمی توان عنوان کرد که کدامیک اولویت دارند. همه باید با هم و همزمان پیش بروند. در زمان تحربم ها، حضور ما در مجامع بین الملل کاملا محدود بود لذا برای صادرات به اورپا با مشکلات عدیده ای مواجه بودیم. اما اکنون این مشکلات کمتر شده است و می توان این مشکلات را کمتر هم کرد. با توجه به مزیت های صنعت سرب و روی در کشور، می توان از این دانش در کشورهایی مانند عراق، ترکیه، افغانستان و ... استفاده کرد. ما هنوز سراغ این کشورها نرفته ایم در حالی که می توان تجربیات و دانش موجود این صنعت را به کشورهای همسایه انتقال داد و ایران را هاب سرب و روی در منطقه کرد. اما با همین روشی که در پیش گرفته ایم قطعا در چند سال آینده با فعال شدن معادن ترکیه، این کشور ترکیه است که تولید کننده اصلی خاورمیانه ترکیه خواهد بود نه کشور ایران، چرا باید با سرمایه ایرانی ها معادن ترکیه فعال شود در حالیکه در ایران هنوز پتانسیل های فراوانی وجود دارد.

مهمترین مشتریان سرب و روی ایران

در حال حاضر بخش اعظم صادرات ما به ترکیه، امارات، پاکستان، کره جنوبی، هند، تایوان، چین و مالزی می رود، اینها عمده ی کشورهایی هستند که محصولات تولیدی ما به آنها صادر می شود. قبل از اینکه با عربستان و کشورهای حاشیه ی خلیج فارس مشکلاتی داشته باشیم به کشورهای همسایه حوزه خلیج فارس نیز صادارت داشتیم. در هر صورت به لحاظ کیفیت، ما از کیفیت جهانی برخوردار هستیم. لذا از نظر قیمت نیز، همان قیمت رقابتی جهانی را داریم. پس بنابراین ما در خصوص صادرات چیزی کم نداریم. شرکت های فعال در این صنعت از توان صادراتی برخوردارند. ولی گاهی اوقات تصمیماتی که گرفته می شود مقداری مشکل آفرین می شود. لذا باید مشوق ها را بیشتر کنیم، متاسفانه در بخش مشوق ها، مواجه دولت با کمبود نقدینگی همواره تولیدکننده های فعال در این صنعت را بی مهری مواجه کرده است.

فرمول قیمت گذاری سرب و روی در بورس کالا

ورود سرب و روی در بورس کالا می تواند باعث شفافیت قمیت ها شود. شرکت های فعال در این صنعت که وارد بورس می شوند شرکت های بزرگی هستند که در حال حاضر قیمت محصولات آنها بر مبنای قیمت های جهانی تعیین می شود. این قمیت های جهانی را نه مصرف کننده تعیین می کند و نه تولیدکننده، بلکه بر اساس فرمولی از میزان عرضه و تقاضا در جهان تعیین می شد. لذا ورود این محصولات در بورس کالا می تواند باعث رقابت خریداران و فروشندگان شود. ضمن اینکه شفافیت در معاملات نیز صورت می پذیرد. در واقع با ثبت این معاملات در دفاتر ثبتی، مالیات آن نیز پرداخت می شود. حمل آنها نیز مشخص است. در واقع یکی از مشکلاتی که در حال حاضر با آن روبرو هستیم این است که برخی از شرکت ها در خرید سرب و روی فاکتور نمی گیرند و این مساله سبب می شود که عمده ای مشتریان خود را از دست دهیم.

خریدهای بدون فاکتور

یک سری کالاها بدون فاکتور خریداری می شوند و ثبت نمی شوند. در این میان ما به عنوان یک شرکت بورسی نمی توانیم این معاملات را انجام دهیم. اگر تولیدکننده ای عوارض بر ارزش افزوده را پرداخت نکند این مجموعه بورسی قادر به رقابت با آن نیست. بر این اساس ورود محصولات سرب و روی به بورس کالا باعث می شود که شفافیت به معاملات این صنعت بازگردد و همه ملزم به شفافیت شوند. این شفافیت در معاملات سرب و روی هم به نفع دولت است و هم به نفع تولیدکننده و مصرف کننده. در واقع حق  حقوق تولید کننده و مصرف کننده مشخص می شود. دولت نیز مالیات و عوارض قانونی اش را می گیرد، همچنین دیگر مزیتی که می تواند ورود سرب و روی در بورس کالا داشته باشد این است که مشخص می شود کدام تولید کننده در حال تولید است. چرا که یک سری از تولیدکننده ها تولید نمی کنند. در حالی از مقدار زیادی سهمیه خاک استفاده می کند که در دفاتر خود زیان نشان می دهد.

سهمیه خاک در واحدهای تولیدکننده سرب و روی حاضر در بورس کالا

ما باید قبول کنیم کشور ما باید به سمت و سوی عدالت مالیاتی گام بردارد. واحدها در ازای خدماتی که در دریافت می کند، مالیات خود را پرداخت کند.

تمام مزیت های بورس کالا برای واحدهای تولیدکننده سرب و روی

من فکر می کنم اولین کاری که بورس کالا انجام دهد باید بین مصرف کنندگان و تولیدکنندگان جلسات هم اندیشی برگزار کند. چرا که ما به عنوان واحدهای تولیدکننده سرب و روی یاد گرفته ایم که به صورت سنتی معاملات خود را انجام دهیم . انجام معاملات سرب و روی در بورس کالا روند فعالیتی ما را شفاف و منافع تولیدکننده و مصرف کننده را نیز حفظ می کند. حتی در ادامه فعالیت می توانیم کم کم صادرات خود را از طریق رینگ صادراتی بورس کالا انجام دهیم. و از رقابت های منفی تولیدکنندگان بکاهیم. گاهی تولیدکنندگان به دلیل نیاز به پول، رقابت های منفی را در پیش می گیرند. گاها شاهد این هستیم که در بازار داخلی، تولیدکننده به دلیل برخورداری از تعهد خارجی، کالای خود را صادر کرده است و از تامین نیاز داخلی سرباز می زند.

و در نهایت

با توجه به پایین بودن سهم صنعت سرب و روی نسبت به دیگر صنایع در عرصه تولید کشور، باید با ورود این محصول به بورس کالا جذابیت تولید را  در محصولات این صنعت افزایش دهیم و نباید به میزان سقف تولید فعلی قانع بود. در واقع باید تلاش کنیم که سهم خود را در بازارهای جهانی به دست آوریم. اگر با سقف یک میلیون تنی ظرفیت میزان تولید سرب روی در کشور، قیمت این محصول را به طور متوسط ۲۷۰۰ یا ۲۸۰۰ دلار در نظر بگیریم. از بازار ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلاری سرب و روی برخورداریم که این میزان با خیلی از بازارهای دیگر قابل مقایسه نیست. اگر این رقم به ریال تبدیل شود می تواند رشد خوبی را در بخش معدنی به وجود آورد. صنعت سرب و روی کمترین سرمایه گذاری را انجام داده است. اگر صنعت روی هم مانند بخش پتروشیمی یا فولاد و یا بخش زغال سنگ از سرمایه گذاری های دولتی برخوردار می شد، مورد توجه بیشتری قرار می گرفت.