عرضه‌های پریمیوم؛ معامله برد – برد فروشنده و خریدار

می متالز - صنعت قیر کشور با وجود تحریم‌های همه‌جانبه بین‌المللی و باوجود بروز شرایط پیش بینی نشده کرونایی، کماکان به عنوان یکی از زیربخش‌های راهبردی صنعت نفت، نقش غیرقابل انکاری در حوزه ارزآوری و تامین قیر مورد نیاز پروژه‌های زیرساخت کشور ایفا کرده است.

به گزارش می متالز، وابستگی کامل صنعت قیر کشور به وکیوم باتوم و تأمین این خوراک به میزان مورد تقاضا و با قیمت عادلانه از پالایشگاه‌های کشور، همواره به عنوان یکی از چالش‌های اصلی این صنعت برای تولیدکنندگان، بازرگانان و مصرف‌کنندگان مطرح بوده و آنها را با ریسک‌های بزرگی روبه‌رو کرده است.

از سویی دیگر نبود یک نهاد رگولاتوری به‌منظور تنظیم روابط پایدار بین خریدار و فروشنده در تأمین خوراک و قیمت‌گذاری و همچنین اثرپذیری قیمت خوراک از قیمت‌های جهانی نفت متاثر از عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی، سبب شده است خریدار و فروشنده هیچگونه امکان برنامه‌ریزی بلند مدت و حتی میان‌مدت در فروش و ایفای تعهدها نداشته باشند. به‌نحوی که در مقاطعی پالایشگاه‌ها با انباشت وکیوم باتوم در مخازن و نبود امکان تولید دیگر فرآورده‌های ویژه روبه‌رو می‌شوند و در زمان‌هایی دیگر حجم بالای تقاضای وکیوم باتوم منجر به بروز رقابت‌های غیرمنطقی در بورس کالا می‌شود.

ایجاد رقابت‌های نامتعارف اخیر در عرضه‌های وکیوم باتوم پالایشگاه‌ها سبب ناتوانی تولید به مقدار ظرفیت شده اس، دلیل بخشی از آن، افزایش تقاضای شرکت‌های قیرساز بوده و بخش دیگر ناشی از حضور شرکت‌های هیدروکربنی در عرضه های وکیوم باتوم است.

تولیدکنندگان قیر با وجود امکان فروش و صادرات و ارزآوری نمی‌توانند از ظرفیت‌های تولیدی خود به نحوی موثر استفاده کنند، البته وجود برخی مشکلات فنی در پالایشگاه‌ها در عرضه مواد افزودنی نظیر وکیوم سلابس نیز این موضوع را تشدید کرده است.

شایان ذکر است که هم‌اکنون، وکیوم باتوم به دو روش عرضه‌های عادی با خط لوله و تانکر و همچنین عرضه پرمیوم در بورس کالا توسط پالایشگاه‌های کشور فروخته می‌شود.

در روش عادی پالایشگاه‌ها هفتگی و به مقادیر متغیر و متاثر از شرایط پالایشگاه وکیوم باتوم عرضه می‌کنند در حالی که در عرضه‌های پرمیوم با توجه به شیوه نامه تعریف شده سازمان بورس، عرضه کننده این امکان را خواهد داشت که محصول خود را در ماه‌های آینده و با فرمول قیمتی مشخص، پیش فروش نموده و با ارائه تضامین مورد تایید بورس کالا، طرف‌ها انجام تعهدها را تضمین خواهند کرد.

در سال‌های گذشته تنها یکی از پالایشگاه‌ها با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن در مرکز کشور و همچنین تعهدهای این پالایشگاه در تامین بخشی از بنزین مورد نیاز تعدادی از استان‌ها، افزون بر فروش وکیوم باتوم از طریق عرضه‌های عادی، از روش عرضه پرمیوم نیز استفاده کرده است، بنابراین به نظر می‌رسد تجربه موفق عرضه پرمیوم وکیوم باتوم توسط این پالایشگاه، در صورتی‌که توسط دیگر پالایشگاه‌های کشور نیز مورد عمل قرار گیرد به‌نحوی که بخش عمده فروش پالایشگاه‌ها در قالب عرضه‌های پرمیوم و با فرمول قیمتی مشخص و همچنین امکان رقابت خریداران در همان زمان عرضه ایجاد شود، از یک طرف فروش پالایشگاه‌ها در طول سال و با قیمت رقابتی تضمین خواهد شد و از سویی دیگر تولیدکنندگان قیر نیز می‌توانند در فضایی رقابتی و به دور از جنجال‌های ناشی از شرایط لحظه‌ای بازار خوراک سالانه کارخانه‌های تولیدی خود را خریداری و فروش و ایفای تعهدها به مشتریان را برنامه‌ریزی کنند.

محسن ورزشکار

کارشناس حوزه نفت و انرژی

منبع: بورس امروز