تمدید توافق نفتی در روزهای خوب بازار نفت

می متالز، مقامات نفتی کشورهای عضو اوپک و روسیه روز شنبه ششم ژوئن (17 خردادماه) در یک نشست مجازی برای تمدید طرح کاهش تولید نفت تا پایان ماه آینده میلادی به‌منظور ایجاد تعادل در بازار نفت که تحت تأثیر بحران کرونا با کاهش شدید تقاضا مواجه است، به توافق رسیدند.

بر اساس این توافق، عربستان سعودی و روسیه که بزرگترین صادرکنندگان نفت در جهان به شمار می‌روند، همچنان نقش اصلی را در طرح کاهش 9.7 میلیون بشکه‌ای –که حدود دو ماه قبل بر سر آن توافق شد- بر عهده خواهند داشت؛ هرچند مقامات این دو کشور در نشست مجازی روز شنبه از دیگر کشورهای عضو ائتلاف خواستند که تعهدات خود را با جدیت بیشتری رعایت کنند.

در اوایل ماه آوریل (اواسط فروردین) در حالی که قیمت نفت در بازارهای جهانی به دلیل کاهش شدید تقاضا بر اثر بحران کرونا و همچنین جنگ قیمتی بین روسیه و عربستان به‌سرعت در حال سقوط بود، اعضای اوپک و سایر تولیدکنندگان نفت از جمله روسیه و آمریکا با یکدیگر توافق کردند که برای کمک به حذف مازاد عرضه در بازار، تولید نفت خود را مجموعاً به میزان 9.7 میلیون بشکه در روز کاهش دهند. اما تمدید این توافق نفتی اکنون در شرایطی انجام شده است که قیمت نفت به بالاترین ارقام خود در سه ماه اخیر رسیده است.

موفقیت توافق نفتی ماه آوریل و رشد مداوم قیمت نفت در هفته‌های اخیر باعث شد تا کشورهای تولیدکننده نفت انگیزه بیشتری برای تمدید این توافق داشته باشند. سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات دقایقی پس از پایان نشست مجازی برای تمدید توافق نفتی اعلام کرد: «کشورهای اوپک و اوپک پلاس به اتفاق آراء پذیرفتند که طرح فعلی برای کاهش تولید نفت تا پایان ماه ژوئیه ادامه پیدا کند.»

دَن برویلت، وزیر انرژی آمریکا، نیز در حساب کاربری رسمی خود در توئیتر با ابراز خرسندی از تمدید توافق نفتی نوشت: «این توافق در یک زمان کلیدی یعنی درست زمانی که تقاضای نفت رو به بهبود است و فعالیت‌های اقتصادی در سراسر جهان در حال بازگشایی هستند، انجام شد.»

جیسون باردوف، تحلیلگر مرکز سیاست‌گذاری جهانی انرژی در دانشگاه کلمبیا، درباره تمدید توافق نفتی اوپک و دیگر کشورهای نفتی می‌گوید: «تمدید این توافق نشان می‌دهد که عربستان سعودی و روسیه می‌خواهند از تصمیمات تندی که به سقوط قیمت نفت در ماه مارس کمک کرد، اجتناب کنند؛ اما چالش‌هایی در آینده وجود خواهد داشت.»

با وجود بهبود تقاضای نفت نسبت به دوران اوج بحران کرونا، اوپک همچنان انتظار دارد که تقاضای جهانی نفت در سال جاری میلادی به‌طور متوسط حدود 9 میلیون بشکه در روز کمتر از تقاضای روزانه آن پیش از آغاز بحران (حدود 100 میلیون بشکه در روز) باشد. این افت شدید تقاضا باعث کاهش قابل‌توجه درآمد کشورهای نفتی خواهد شد و فشار زیادی را به دولت‌های وابسته به نفت وارد خواهد کرد.

در روزهای اخیر صحبت از تمدید توافق نفتی به مدت سه ماه مطرح بود، اما روسیه مشتاق بود که هرچه زودتر تولید نفت به حالت عادی بازگردد. مقامات روسی معتقدند رشد سریع قیمت نفت می‌تواند افزایش عرضه نفت از سوی تولیدکنندگان نفت شیل –که روسیه و اوپک آنها را رقیب خود می‌دانند- را به دنبال داشته باشد.

با توجه به رفع محدودیت‌هایی که در بسیاری از کشورها به‌منظور مقابله با ویروس کرونا وضع شده بود، تقاضای نفت به‌سرعت در حال بهبود است و به همین دلیل عربستان سعودی که پس از توافق نفتی ماه آوریل تولید روزانه نفت خود را به میزان یک میلیون بشکه در روز (به‌طور داوطلبانه) علاوه بر میزان تعیین‌شده در توافق کاهش داده بود، در پایان ماه جاری میلادی این یک میلیون بشکه را به ظرفیت تولید روزانه خود خواهد افزود. علاوه بر این، مکزیک نیز به مشارکت خود در توافق نفتی پایان داده و از ابتدای ماه آینده میلادی سطح تولید نفت خود را به حالت عادی بازمی‌گرداند.

اما در این میان مقامات واشنگتن از تمدید توافق نفتی خوشحالند. دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا که در ماه آوریل برای نجات شرکت‌های فعال در صنعت نفت شیل آمریکا –که با توجه به افت شدید قیمت نفت در خطر ورشکستگی بودند- عربستان سعودی و روسیه را برای دستیابی به توافقی برای کاهش تولید نفت به‌شدت تحت فشار قرار داده بود، در آستانه تمدید توافق نفتی در پیامی توئیتری از این دو کشور بابت کمک به نجات صنعت نفت شیل آمریکا که به اعتراف وی در خطر تبدیل شدن به صنعتی بی‌ارزش بوده است، تشکر کرد.

اگرچه به‌رغم بهبود قابل‌توجه قیمت نفت همچنان انتظار می‌رود که تولید نفت شیل آمریکا در سال جاری میلادی نسبت به سال گذشته کاهش یابد، اما بسیاری از چاههای نفتی که در ماههای مارس و آوریل به دلیل سقوط قیمت‌ها و پر بودن مخازن و انبارهای نفت –که به منفی شدن قیمت نفت در روز 20 آوریل [اول اردیبهشت] منجر شد- غیرفعال شده بودند، اکنون در حال بازگشت به روال عادی هستند و این یک تهدید برای قیمت نفت است.

بیورنار تانهاوتن، تحلیلگر موسسه ریستاد انرژی، با اشاره به اینکه تمدید توافق نفتی تا پایان ماه ژوئیه تنها حدود 10 درصد از یک میلیارد بشکه نفت ذخیره شده در انبارهای نفتی را حذف می‌کند، می‌گوید: «تأثیرات تمدید یک‌ماهه توافق نفتی تا حد زیادی در بازار منعکس شده است و ما معتقدیم که فضا برای رشد قیمت نفت نسبتاً محدود است.»