دلایل بی توجهی به فناوری‌های نوین در فولادسازی؛ از وجود انرژی ارزان تا مدیریتی شبه دولتی

به گزارش می متالز، دفتر مطالعات انرژی ، صنعت و معدن این مرکز در گزارشی با عنوان «آینده صنعت فولاد 2. بررسی اقدامات شرکت های کلیدی و پیشرو جهانی در صنعت فولاد در حوزه توسعه فناوری و نوآوری» آورده است؛ ظهور فناوری‌های نو در قالب انقلاب صنعتی چهارم، رقابت تنگاتنگی را میان بخش‌های مختلف صنعت و معدن برای بهره‌گیری از این فناوری ها در راستای افزایش بهره وری و کاهش هزینه های تولید ایجاد کرده است. کشورهای پیشرو در صنایع فولاد نیز راهبردهای مشخصی برای استفاده از دستاوردهای فناورانه تدوین کرده و برنامه هایی را بدین منظور اجرایی کرده اند.

این گزارش می افزاید، هدف از این گزارش ترسیم آینده صنعت فولاد از منظر استفاده از فناوری های نوین، بررسی اقدامات شرکت های پیشروِ جهانی در صنایع فولاد و جایگاه ایران در این حوزه است. کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی، هند، روسیه، اتحادیه اروپا، ترکیه و ایالات متحده آمریکا به عنوان تولیدکنندگان بزرگ فولاد در جهان گام های مؤثری در راستای بهره گیری از دستاوردهای انقلاب صنعتی چهارم برداشته اند.

» براساس این گزارش برنامه ساخت چین«تأثیر گسترده ای روی صنعت فولاد این کشور داشته و شرکت های بزرگ فولادی با ابتکارات و طرح‌های جدی، در این مسیر پیشرو بوده اند. همچنین نهادها و مراکز جدیدی نیز برای توسعه این اکوسیستم شکل گرفته است و ارتباطات پویا و نظام مندی بین غول های فناوری و فولادسازی چین ایجاد شده است.

مرکز پژوهش های مجلس می افزاید؛ طرح های کشور ژاپن برای انقلاب صنعتی چهارم بسیار جدی بوده و از دولت تا فولادسازانِ عمده این کشور، همه در این مسیر، همگام و منسجم در حرکت هستند.

این گزارش می افزاید شرکت پوسکوی کره جنوبی و سایر فولادسازان بزرگ این کشور در جهت ادغام فناوری های نوین و صنعت فولاد برمبنای استانداردهایی که بر پیشبرد مفهوم کارخانه و تولید هوشمند و همچنین آموزش نیروی انسانی ماهر برای دنیای دیجیتال، متمرکز است، تلاش می کنند.

براساس گزارش مرکز پژوهش ها اقدامات حمایتی دولت هند برای دیجیتالی کردن بخش تولید و به خصوص پژوهش در صنعت فولاد نیز مثال زدنی است. نهادهای دولتی مختلف با اختصاص بودجه های قابل توجه به پژوهش های نوآورانه در صنعت، عزم راسخ خود را برای تحول دیجیتال نشان داده اند.

همچنین طرح های دیجیتالی شدن در کشورهای اروپایی نیز مهم و فراگیر هستند و بسیاری از نهادها و تشکل ها در اتحادیه اروپا در تلاش برای حمایت از این طرح ها هستند. شرکت های فناور با شتاب خوبی در این راستا در حال حرکت بوده و شواهد نشان می دهد که انقلاب صنعتی چهارم در این اتحادیه به صورت جدی در حال پیگیری و پیاده سازی است.

براساس این گزارش کشور روسیه با شکل دادن همکاری های گسترده بین شرکت های فولادی و شرکت های فعال در زمینه فناوری اطلاعات و با مشارکت دادن دانشگاه ها و حفظ ارتباطشان با صنعت به سمت انقلاب صنعتی چهارم و دیجیتال سازی تولید فولاد پیش می رود و در تلاش برای پیشبرد اهداف» تولید پیشرفته» است تا بتواند از رقبای خود در این صنعت پیشی بگیرد.

براساس پژوهش مرکز پژوهش ها، کشور ترکیه در همسایگی ایران الگوی موفقی از ایجاد ارزش افزوده از صنعت فولادسازی بدون اتکا به منابع معدنی و انرژی ارزان ایجاد کرده است و فناوری نقش مهمی در تولید این کشور دارد. در سال‌های اخیر اقدامات سیاستی دولت ترکیه بر توسعه فناوری های برافکن در راستای انقلاب صنعتی چهارم متمرکز بوده و این مسیر نیز توسط شرکت های بزرگ فولادی ترک دنبال شده است.

همچنین انقلاب صنعتی چهارم در سطح حاکمیتی و سیاستی ایالات متحده آمریکا به سرعت پیگیری می شود و بازتاب گسترده ای در سطح حاکمیتی و نهادهای مربوطه داشته است. لکن به طور خاص و در سطح شرکت ها، دو شرکت بیگ ریور استیل و نیوکور، اقدامات پُرشتابی را انتخاب کردند و توسعه فناوری در انقلاب صنعتی چهارم را در صدر اولویت های توسعه ای خود قرار داده اند.

این گزارش می افزاید ایران به عنوان یکی از 10 کشور برتر در حوزه تولید فولاد در دنیا، علیرغم حرکت شتابان سایر کشورها برای بهره گیری از دستاوردهای فناورانه انقلاب صنعتی چهارم، راهبرد مشخصی برای این مسئله نداشته و زیرساخت ها و اکوسیستم های فناورانه برای ایجاد و جهت دهی به شرکت های فناور در حوزه آهن و فولاد شکل نگرفته است.

براساس این گزارش شاید تأمین مواد اولیه و انرژی ارزان و همچنین ساختار مالکیتی و مدیریتی شبه دولتی در صنایع عمده فولادی ایران یکی از دلایل عدم حرکت فولادسازان ایرانی برای استفاده از فناوری های نوین باشد، پیش بینی می شود با توجه به رقابت فولادسازان بزرگ دنیا برای افزایش بهره وری و کاهش هزینه های تولید، عدم حرکت ایران به سمت استفاده از طرح های فناورانه می تواند زنگ خطری برای آینده صنعت فولاد ایران باشد.

متن کامل این گزارش و نتایج به دست آمده از آن را اینجا بخوانید.