ایران؛ پیشرو در تولید سنگ‌آهک

این ماده معدنی از درجه حرارت بالایی برخوردار است و در صنایع فولادی و صنعت سیمان نیز استفاده می‌شود. با توجه به نوع کاربرد این ماده معدنی در ایران می‌توان گفت تولید و استخراج این ماده معدنی به طور مستقیم با نیاز کشور در ارتباط است و در صورتی که صنایع داخلی به این ماده معدنی نیاز نداشته باشند تولید این محصول بدون صرفه اقتصادی خواهد بود. بنابراین می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب، زمینه صادرات مازاد تولید سنگ‌آهک کشور را به بازار مصرفی آن فراهم کرد.

از ساخت شیشه تا فولاد

براساس آمار و اطلاعات یادشده در پایگاه ملی علوم داده‌های زمین کشور، ساخت سنگ‌های آهکی اعم از انواع برجا یا آهک‌های نابرجای تخریبی، شامل دامنه‌هایی تخریبی از تمام منشأ شیمیایی یا اکوکم‌ها، مواد پرکننده بسیار دانه‌ریز به شکل گل کربناته است که فضای خالی بین دانه و درون دانه‌ها را پر کرده است. سیمان کربنات کلسیم در بیشتر موارد، کلسیتی است و بعد از نهشتگی تشکیل می‌شود و نقش پرکننده فضای خالی بین و درون دانه‌ها را ایفا می‌کند. موارد استفاده از آهک، تهیه شیشه، صنایع شیمیایی، تهیه پودر مل، صنعت سیمان و بسیاری از صنایع است.

رشد ۵ درصدی تولید در ۱۰ ماهه امسال

همان‌گونه که گفته شد سنگ‌آهک به دلیل بالا بودن درجه حرارتش در صنایع فولادسازی کاربرد دارد. در این زمینه شاهدیم که کارخانه‌های فرآوری این ماده معدنی نیز در کشور در تلاش هستند نیاز صنایع داخلی را به این ماده معدنی تامین کنند و برخی از آنها میزان تولید خود را افزایش داده‌اند. مجتمع سنگ‌آهک پیربکران یکی از این واحدهاست و به گفته مدیر مجتمع این واحد در ۱۰ ماه امسال شاهد رشد ۵درصدی تولید در این مجتمع بوده است. مدیر مجتمع سنگ‌آهک پیربکران درباره فعالیت‌های این مجتمع نیز اظهار کرده است: تحقق تناژ استخراج، تولید و دانه‌بندی سنگ‌آهک با فراکسیون‌های مختلف براساس برنامه تدوین شده، کاهش هزینه‌ها اعم از هزینه نیروی‌انسانی و سایر هزینه‌ها، بازاریابی و فروش محصولات به‌ویژه ریزدانه و تکمیل پروژه غبارگیرهای سنگ شکن که بیش از ۹۵ درصد آن انجام شده، از مزایای این مجتمع است و در بهمن از آن بهره‌برداری خواهد شد. به گزارش صمت به نقل از روابط عمومی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، احمدرادفر با بیان این مطلب گفت: در اجرای بند (ب) ماده ۱۹۲ قانون پنجم توسعه و با استناد به آن به منظور کاهش آلوده‌کننده و مخرب محیط‌زیست، ۲دستگاه سیستم اندازه‌گیری لحظه‌ای غبار در اردیبهشت ۹۵ نصب و راه‌اندازی شد و اینک با اتمام پروژه محیط‌زیست استان قادر به دریافت اطلاعات میزان غبار خروجی از دودکش‌های سنگ‌شکن فکی و مخروطی به طور آنلاین در هر زمان هستند. وی ادامه داد: حفظ و نگهداری حدود ۲۵ هکتار از فضای سبز با وجود مشکلات تامین آب، پیگیری و امکان‌سنجی پروژه تولید پودر میکرونیزه و بررسی بازار فروش، پیگیری طرح پخت آهک که علاوه بر فراخوان عمومی در آبان ۹۴، در خرداد ۹۵ نیز به منظور دعوت از سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری فراخوان عمومی انجام شد نیز از اقدامات دیگر است. رادفر همچنین درباره میزان تولید و فروش سنگ آهک این مجتمع در ۱۰ ماه گذشته اظهار کرده است: میزان تولید در۱۰ ماه امسال یک میلیون و ۱۳۰ هزار و ۴۰۴ تن بوده که نسبت به برنامه (۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تن) حدود ۵۰ هزار و ۴۰۴ تن بیشتر تولید شده و به عبارتی حدود ۵ درصد رشد مثبت را تجربه کرده است. همچنین میزان فروش سنگ آهک درشت دانه ۳۵۸ هزار و ۳۵۷ تن و ریز دانه ۱۳۶ هزار و ۸۴۸ تن در ۱۰ ماهه امسال است و در مجموع شاهد فروش ۴۹۵ هزار و ۲۰۵ تن سنگ آهک در این مدت هستیم. به گفته وی نظر به اینکه در سال ۹۴ تعداد نیروی انسانی حدود ۳۰ درصد کاهش یافته، مقرر شد برنامه تولید نیز کاهش یابد. تولید از ۱/۵میلیون تن به ۱/۳میلیون تن تغییر یافت و برنامه تولید ماهانه براساس ۱/۳ میلیون تن تدوین شد که مجتمع نیز براساس آن به میزان ۵ درصد افزایش تولید داشته است. مدیر مجتمع درباره بازار هدف و فروش داخلی و خارجی محصول تولیدی این مجتمع گفت: ذوب آهن اصفهان مشتری اصلی سنگ آهک پیربکران است، همچنین کارخانه‌های سیمان به‌ویژه در استان اصفهان و کارخانه تولید آسفالت و بتن و همچنین شرکت‌های راهسازی، مشتریان بالقوه سنگ‌آهک مجتمع هستند. همچنین در کشور بیشترین مصرف‌کننده سنگ‌آهک، کارخانه‌های سیمان هستند اما صنایع فولاد و شرکت‌هایی که در زمینه کارهای عمرانی فعالیت می‌کنند نیز از مصرف‌کنندگان عمده سنگ‌آهک هستند. به گفته وی، به دلیل قیمت ارزان سنگ‌آهک نسبت به هزینه حمل آن تا بندر - محصول به چند شرکت صادرکننده برای صادرات معرفی شده اما تاکنون تحقق نیافته است زیرا هزینه حمل تا بندر حتی برای گران‌ترین سنگ‌آهک دانه‌بندی شده مجتمع حدود ۴ برابر ارزش خود محصول است.
به گفته وی تولید محصولاتی همچون سنگ‌آهک در کشور به دلایل مختلفی همچون رکود طرح‌های عمرانی و کاهش ساخت‌وساز، کاهش صادرات به علت ناامنی و جنگ در بازارهای صادراتی صنایع فولاد و سیمان به عنوان مصرف‌کنندگان مهم سنگ آهک با مشکلاتی روبه‌رو است. به طور نمونه ناامنی در کشور همسایه عراق و توقف صادرات سیمان و تامین بخش عمده‌ای از آهک مورد نیاز کارخانه ذوب‌آهن از دیگر تولیدکننده‌ها ازجمله مشکلات پیش روی تولیدکنندگان است. وی بر این باور است که رکود و کاهش قیمت مواد معدنی بر میزان تولید مجتمع تاثیر ندارد چون مجتمع براساس برنامه تدوین شده از سوی شرکت اقدام به استخراج و تولید سنگ آهک می‌کند اما در مقابل کاهش قیمت مواد معدنی از جمله سنگ‌آهن و کاهش تولید فولاد باعث کاهش مصرف سنگ آهک شده و این امر بر تناژ فروش تاثیر بسزایی داشته است، به طور نمونه در سال‌های گذشته برای ذوب آهن حداقل سالیانه ۷۵۰ هزار تن سنگ آهک بارگیری و حمل می‌شد که در ۱۰ ماهه امسال ۳۵۸ هزار و ۳۵۷ تن (به عبارتی نسبت به برنامه ۵۸ درصد از میزان قرارداد) اجرایی شده است. رادفر افزود: مجتمع سنگ‌آهک پیربکران علاوه بر انجام تعهد تولید براساس برنامه در سال ۹۶ بر دو عامل مهم دیگر نیز تاکید و برنامه‌ریزی خواهد کرد؛ نخست تمرکز و تلاش برای فروش محصولات در حد رضایت شرکت در سال آینده که در این رابطه اقداماتی از قبیل پیشنهاد اصلاح قیمت فروش محصولات ریزدانه از سوی کمیته بازاریابی با هماهنگی رییس قسمت فروش مجتمع انجام شده است.

ذخایر بزرگ سنگ‌آهک و کاربردهای آن در ایران

یکی از مواد معدنی که گستره بزرگی از آن در ایران وجود دارد ذخایر سنگ‌آهک است. این ماده معدنی میل ترکیبی شدیدی با فلزات دارد، از این‌رو با فلزات مصرف شده در ساختمان مانند لوله‌های آب و لوله‌های شوفاژ ترکیب شده و در آنها خوردگی ایجاد کرده و موجب پوسیدگی می‌شود. به همین دلیل رفته‌رفته از میزان مصرف آهک در ساختمان کاسته شده و با توسعه کارخانه‌های سیمان پزی در ایران و سراسر دنیا رفته رفته سیمان جای آهک را در صنعت ساختمان‌سازی گرفته است. بر اساس آمار و اطلاعات موجود، از این ماده معدنی در راه‌سازی برای افزایش تحمل فشاری و کششی خاک به‌ویژه در قشرهای پایین راه‌سازی برای تحکیم بخشیدن به آن و همچنین جلوگیری از روییدن گیاهان در دامنه راه و باندهای فرودگاه استفاده می‌شود. از سنگ‌آهک در صنعت سیمان پزی، چینی سازی، شیشه گری، ذوب آهن، صنایع غذایی، تصفیه قند و... نیز استفاده می‌شود. جالب است بدانید آرامگاه کوروش کبیر از سنگ‌آهک ساخته شده و این موضوع خبر از پیشینه طولانی استفاده از موادمعدنی در ایران می‌دهد. یکی از ویژگی‌های این ماده معدنی را می‌توان بالا بودن دمای ذوب به میزان ۲۵۰۰درجه سانتی‌گراد اعلام کرد از این رو از آهک در سطح کوره‌ها استفاده می‌شود.