فناوری ایرانی در راه چین

به گزارش می متالز، ایران مقام اول تولید آهن اسفنجی بر پایه گاز را در جهان دارا است. کشور ما به دلیل وجود گاز طبیعی فراوان، برق ارزان، نیروی انسانی ماهر و داشتن ذخایر مناسب سنگ‌آهن به درستی به سمت تولید فولاد با استفاده از آهن اسفنجی به همراه روش کوره قوس الکتریکی (نه کوره بلند) حرکت کرده است؛ تولید آهن اسفنجی سال‌های سال با فناوری میدرکس که یک فناوری آمریکایی به‌شمار می‌رود، انجام گرفته است. این درحالی است که با راه‌اندازی واحدهای آهن اسفنجی طی سه سال گذشته با فناوری «پرد»، گام بلندی در راستای خودکفایی در این صنعت برداشته شده است. 

شرکت MME و ثبت جهانی فناوری پرد

شرکت MME در سال 1996 در آلمان به ثبت رسید. البته این شرکت ایرانی زیرنظر سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) مشغول به کار است. اگرچه این شرکت زیرمجموعه سازمان ایمیدرو به شمار می‌رود، اما از نظر مالی بودجه‌ای از این سازمان دولتی دریافت نمی‌کند و به صورت کاملا خصوصی اداره می‌شود و با پروژه‌های خود تامین مالی می‌شود. 
این شرکت از همان روزهای نخست تاسیس خود بر این مبنا حرکت کرده  که خلأ فناوری در صنعت فولاد کشور را برطرف کند، از این‌رو به سمت فعالیت‌های فناوری و تولید دانش پیش رفته و هیچ‌گاه در زمینه نصب تجهیزات و کارهای سیویل وارد عمل نشده است. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که در این شرکت به ثبت جهانی رسیده، فناوری «پِرِد» است. 
 فناوری پرد روشی بهینه‌سازی شده برای تولید آهن‌اسفنجی است که در سال 2006 میلادی ثبت جهانی شده است. این فناوری با عنوانPERED) Persian reduction)، در آلمان و تحت لیسانس شرکت  MME  به ثبت رسیده است. بهره‌گیری از این روش جدید برای تولید آهن‌اسفنجی نسبت به روش‌های سابق مزیت‌هایی زیادی را به‌دنبال داشته است.
بهینه‌سازی فرآیند تولید به روش فناوری بومی‌پرد، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای کسب ‌شده در صنعت فولاد به‌شمار می‌رود که با تکیه بر اصول علمی ‌و تجربه‌های متخصصان ایرانی در طی بیش از دو دهه تجربه تولید آهن‌اسفنجی در ایران به دست آمده است. 
به گفته کارشناسان این حوزه، فناوری «پرد» شاهکاری در صنعت فولاد به‌شمار می‌رود که از هشت طرح استانی احیا مستقیم در کشور، در 4 طرح شامل فولاد شادگان، فولاد میانه، فولاد نی‌ریز و فولاد بافت اجرایی و راه‌اندازی شده که به نتایج قابل قبول و ممتازی رسیده است.  
حسین عزیز طائمه، سرپرست شعبه تهران شرکت MME به تشریح دستاوردهای فناوری بومی‌شده «پرد» پرداخت. 
طائمه درباره چگونگی شکل‌گیری فناوری «پرد» در ایران عنوان کرد: بیشتر پلنت‌های احیای مستقیم که آهن‌اسفنجی تولید می‌کنند، در کشور با فناوری میدرکس آمریکایی‌ ، طی دهه‌های گذشته راه‌اندازی شده‌اند. طی این دهه‌ها همواره واحدهای احیای مستقیم بازخوردهای خود را از این فناوری‌ها به صاحبان این تکنولوژی ارائه داده‌اند و آنها نیز براساس داده‌های بهره برداری ما دانش فنی خود را ارتقا داده‌اند، بدون اینکه نتیجه حاصل شده از این دانش را در اختیار ما قرار دهند. فناوری میدرکس طی سالیان سال در ایران بهبود و تثبیت شده است. این در حالی است که طی این سال‌ها صاحبان اصلی این فناوری هیچگاه نتایج حاصل شده از آن را به ما ارائه نداده‌اند. در حقیقت فولادسازی ایران برای آنها به نوعی تبدیل به آزمایشگاه شده و سبب تکمیل فناوری میدرکس شده بود. این در حالی بود که آنها تنها از ما بازخورد دریافت می‌کردند و نتایج مربوطه را به ما ارائه نمی‌دادند. میدرکس، حق لیسانس بالایی از هر کارخانه دریافت می‌نمود و تنها نقشه‌ و مدارکی که به ما دادند همان مدارک اولیه برای راه‌اندازی فولاد مبارکه بوده است. 
وی با اشاره به این موضوع که صاحبان فناوری میدرکس به دلیل حق لیسانس فناوری خود، مبالغ زیادی را از سرمایه‌گذار و شرکت پیمانکار دریافت کردند، گفت: فناوری که تحت لیسانس میدرکس در واحدهای ایران به‌کار گرفته شده است طی این سال‌ها دو حق لیسانس از ایرانی‌ها دریافت کرده‌اند؛ یکی حق لیسانس ساخت و دیگری حق لیسانس بهره‌برداری. فناوری میدرکس برای ساخت هر واحد 800 هزار تنی، یک میلیون و 600 هزار دلار طلب می‌کرد. 
البته این موضوع که حق اختراع خود را از ما می‌گرفتند، جای بحثی ندارد، اما تحت همین لیسانس باید خدماتی به ما ارائه می‌کردند که این کار را نکرده و با بازخورد اطلاعات از پلنت‌هایی ما، بسیار رایگان توانستند که دانش خود را تکمیل کنند.  

مزیت‌های فناوری پرد

سرپرست شعبه تهران شرکت MME درباره مزیت‌های فناوری «پرد» نسبت به فناوری‌های مشابه خود عنوان کرد: اگر چه طی دو سال طراحی اولیه فناوری پرد شکل گرفت اما از پشتوانه 20 ساله برخوردار است؛ فناوری پرد در حقیقت بر مبنای اطلاعات فولادسازی دو دهه در ایران و سوار بر دوش این اطلاعات شکل گرفته است. به علاوه اینکه این فناوری ایرادهای قبلی را رفع کرده و نسبت به سایر فناوری‌های دیگر دارای مزیت‌هایی است. 
طائمه ادامه داد: نخستین مزیت این موضوع است که سرمایه اولیه‌ای که برای راه‌اندازی یک پلنت موردنیاز است، در فناوری پرد حدود 10درصد نسبت به فناوری‌های دیگر پایین‌تر است. از همین رو با توجه به هزینه‌های پایین در مناقصه طرح‌های هشت‌گانه فولاد، این شرکت برنده مناقصه شد و پایین‌ بودن سرمایه اولیه برای سرمایه‌گذاری بسیار جذاب 
است.
وی با اشاره به سایر مزیت‌های این فناوری ایرانی در صنعت فولادسازی عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین مزیت‌های فناوری پرد، کاهش مصارف انرژی از جمله آب، برق و گاز است که بین 10 تا 20 درصد نسبت به سایر فناوری‌ها کاهش یافته است. از آنجا که نقش آب و مصرف آن در صنایع برای کشور ما که دچار مشکل کم‌آبی هستیم، پررنگ‌ است، یکی از اهداف‌ ما در فناوری پرد در راستای کاهش مصرف آب بوده است از این رو توانسته‌ایم مصرف آب را بطور قابل ملاحظه ای کاهش دهیم. 
طائمه درباره کیفیت محصولات چهار واحد راه‌اندازی شده‌، عنوان کرد: از نظر کیفی نیز تولید واحدهایی که با فناوری پرد راه‌اندازی شده‌اند، مرغوب‌تر از سایر فناوری‌های مشابه است. با وجودیکه تمام واحدهایی که تا به حال با فناوری پرد در ایران راه‌اندازی شده‌اند ظرفیت 800 هزار تن در سال را دارند، اما همین پلنتهای قبلی نیز تا ظرفیت یک میلیون و 200 هزار تن قابلیت ارتقا دارد.  
طائمه تاکید کرد: از سوی دیگر زمانی که یک پیمانکار یا یک واحد با تکنولوگ ایرانی قرارداد می‌بندد و کار می‌کند، تعاملات بعدی با آنها به صورت حضوری و بسیار راحت و آسان خواهد بود و اگر مشکلی وجود داشته باشد می‌توان  به صورت حضوری، راحت به نتیجه رسید و این یک مزیت بزرگی به‌شمار می‌رود. وقتی یک فناوری خوب ایرانی وجود دارد، باید از آن استقبال کرد و تنها به دلیل خارجی بودن جذب فناوری خارجی‌ها نشویم.  

 تفاوت فناوری «پرد» با سایر فناوری‌های دیگر

برخی مدعی هستند که فناوری پرد با اندک تغییرات در حقیقت همان فناوری میدرکس است. طائمه در برابر این ادعای مطرح‌شده، عنوان کرد: فناوری پرد از سوی شرکت MME در آلمان و سایر کشورها ثبت جهانی شده  و اگر چنین ادعایی وجود داشت، حتما خود شرکت میدرکس مدعی چنین موضوعی می‌شد و این فناوری اجازه ثبت نمی‌گرفت. فناوری پرد حداقل 25 درصد با فناوری میدرکس متفاوت است و با کوره میدرکس در 42 آیتم متفاوت است که این اختلاف سبب ثبت جهانی آن شده و طی این 16 سال هیچ شرکتی ادعایی علیه آن نداشته است. 
طائمه در ادامه تاکید کرد: موضوع آن است که منافع برخی به فناوری میدرکس گره خورده است و از این رو ترجیح می‌دهند از این فناوری استفاده کنند. برخی هم در داخل کشور مدعی بودند که این فناوری پرد به هیچ عنوان کار نخواهد کرد، در حالی که سه سال است این فناوری راه‌اندازی شده و به خوبی کار می‌کند.
سرپرست شعبه تهران شرکت MME در پاسخ به این پرسش که فناوری پرد بر مبنای کدام مسائل بومی‌در ایران شکل گرفته است؟ گفت: طراحی فناوری پرد برحسب گندله و مشخصات آب و هوایی ایران طراحی شده است، از آنجایی که گندله ایران چندان مرغوب نیست و استحکام بالایی ندارد و از لحاظ استقامت ضعیف است، نیازمند کارخانه احیایی است که براساس ویژگی‌های مختص به آن انجام بگیرد که فناوری پرد این ویژگی‌ها را در نظر گرفته است. گندله ایران سبب مشکلاتی در کارکرد عادی پلنت می‌شود و نیاز است پلنت سریعا و دوباره در مدار تولید قرار گیرد. یکی از مزیت‌های پرد این است که پس از خاموش شدن موقت پلنت به سرعت دوباره در مدار قرار می‌گیرد. علاوه بر این با توجه به شرایط ایران پارامترهای بسیار دیگری را اصلاح کردیم. 

درخواست‌های خارجی‌ برای پرد

طائمه با بیان اینکه تنها شرکت ایرانی هستیم که فناوری فولاد را صادر کرده ایم، تصریح کرد: برای چین یک پلنت 300 هزار تنی را به روش فناوری پرد طراحی کرده‌ایم که تمام تجهیزات آن در داخل ایران ساخته و به کشور چین صادر شده و پلنت آن نیز براساس ‌هات‌بریکت و کوره داغ است. در پلنت چین کوره آن را نصب کرده‌ایم و آخر امسال نیز راه‌اندازی خواهد شد. 
وی همچنین یادآور شد: موضوع قابل‌توجه استقبال خارجی‌ها از فناوری پرد است؛ بازدیدهایی از روسیه، و سایر کشورهای دارای کارخانه احیا مستقیم از پلنت‌های راه‌اندازی شده به روش فناوری پرد شده است که این طراحی برای آنها غیرقابل باور بوده است. برای عقد قرارداد با این کشورها در مرحله رسیدن به تعیین فاینانس به دلیل تحریم‌ها با مشکل برخورد می‌کنیم و همین موضوع سبب شده است که منجر به عقد قراردادی نشود. 
وی در پایان با اشاره به پروژه‌های جدید شرکت MME عنوان کرد: برنامه اصلی ما برای آینده در زمینه طراحی و اجرای واحدهای مگامدول است؛ مهندسی مگامدول به روش پرد هم‌اکنون در حال شروع است و مقدمات اولیه آن نیز انجام گرفته و در ماه‌های آینده خبر قابل اجرا بودن مگامدول‌های PERED را خواهیم داد. ظرفیت مگامدول‌ها تا دو میلیون تن قابل اجرا است و در این راستا نیز در مناقصه مگامدول فولاد کردستان شرکت کرده‌ایم. همچنین کارخانه ذوب و فولادسازی سفیددشت به روش طراحی شده توسط شرکت MME به زودی راه‌اندازی می‌گردد. ضمنا  واحدهای بافت2 در حال فعال شدن  و میانه 2 را نیز به روش احیا مستقیم به روش پرد در برنامه‌های خود داریم.  
این تکنولوژی بومی و ایرانی نیاز به پشتیبانی بیشتر مسوولان و مدیران حوزه‌های فولادی دارد.