ریل ملی و ایجاد ارزش افزوده بیشتر برای اقتصاد ایران

به گزارش می متالز، از زمان حفاری «چاه شماره یک» در مسجد سلیمان بیشتر از یک قرن می‌گذرد، چاهی که برای نخستین بار در غرب آسیا به نفت رسید و آغازی شد بر درآمدزایی دولت‌ها که بدون زحمت زیادی آن را از دل زمین استخراج کنند، به کشورهای صنعتی بفروشند و در مقابل کالاهایی را با ارزش افزوده چند برابری از همان‌ها خریداری کنند.

درآمد نفتی آن قدر برای مسوولان در این ۱۱۳ سال لذت بخش بوده که صحبت‌های دلسوزان مبنی بر قطع وابستگی بودجه کشور به نفت کارگر نیفتاد تا این که این آرزو به واسطه دشمنان کشور محقق شد. تحریم‌های آمریکا در چند سال اخیر موانعی را در راه صادرات نفت ایجاد کرد تا این که در سال ۹۸ نفت صادراتی ایران به مرز بی‌سابقه ۲۰۰ هزار بشکه رسید و بالاخره گفته شد بودجه ۹۹ نفتی نخواهد بود، هرچند هنوز هم ۱۰ درصدی از درآمدهای دولت را تشکیل می‌دهد.

عقب‌ماندگی ایران که به واسطه چند دهه حضور استعمار در این کشور باعث شده تا از جلوداران توسعه در سطح جهان عقب بماند، نیاز به بالارفتن سرعت پیشرفت کشور را یادآوری می‌کند، بر همین اساس نه تنها خام فروشی کمک نمی‌کند، بلکه حتی زنجیره‌های بعدی هم باید در حد امکان به سمت ارزش افزوده بیشتر حرکت کند.

برای نمونه، سنگ‌آهن به عنوان ماده خام تولید فولاد و محصولات فولادی صادر می‌شود که مصداق کاملی بر خام فروشی و غمی بزرگ است اما اگر درست‌تر نگاه کنیم حتی تولید شمش و ورق فولادی هم ارزش افزوده چندانی ندارند و زمانی می‌توانیم در اقتصاد دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم که ارزش افزوده هرچه بیشتری به وجود بیاوریم.

آمار گمرک نشان می‌دهد مهم‌ترین کالاهای صادراتی استان اصفهان در سال ۹۸ چدن، آهن و فولاد و مصنوعات آن به ارزش یک میلیارد و ۲۸۴ میلیون دلار و با سهم ۴۹ درصد، فراورده‌های نفتی به ارزش ۵۱۶ میلیون و ۵۰۶ هزار دلار با سهم ۲۰ درصد و محصولات شیمی آلی به ارزش ۱۱۹ میلیون و ۴۸۶ هزار دلار با سهم ۵ درصد بوده‌اند.

بررسی این آمار بیانگر ادامه‌دار بودن مفهوم خام فروشی در شکل و شمایل دیگری است، یکی از گام‌های بزرگی که برای مقابله با خام فروشی و کاهش واردات انجام شده، ورود به بحث تولید ریل از سوی شرکت ذوب‌آهن اصفهان است، تولید ریلی که کار هر کشوری نیست و ریل تولیدی ذوب‌آهن اصفهان با استاندارد EN13674 مخصوص قطارهای پرسرعت است، فقط ۶ کشور دنیا قادر به تولید این محصول با استاندارد مذکور هستند که بالاترین استاندارد جهانی محسوب می‌شود.

به گفته منصور یزدی‌زاده مدیرعامل ذوب‌آهن اصفهان، ظرفیت تولید ریل ذوب‌آهن اصفهان در حال حاضر سالانه ۴۰۰ هزار تن است و مصرفی که ریل در حال حاضر در کشور دارد به‌ طور میانگین سالانه ۱۰۰ هزار تن برای وزارت راه و ۲۰ هزار تن برای مترو است و با توجه به این موضوع ذوب‌آهن هیچ محدودیتی برای تولید سالانه ۱۲۰ هزار تن موردنیاز کشور را ندارد.

قیمت ریل وارداتی کشور حدود ۷۵۰ تا ۸۰۰ یورو است که این عدد بسیار قابل توجه بوده و اگر سالانه تمام ریل کشور توسط ذوب‌آهن اصفهان تولید شود بالغ‌بر ۱۰۰ میلیون یورو صرفه‌جویی و از خروج ارز از کشور جلوگیری می‌شود.

مهدی نصر معاون برنامه‌ریزی و توسعه ذوب‌آهن اصفهان بهمن سال ۹۸ در رابطه با تولید ریل ذوب‌آهن عنوان کرد: ذوب‌آهن اصفهان با تولید سبد متنوع محصول استراتژیک ریل (UIC60،U33، S49) مطابق با آخرین استانداردهای روز دنیا، می‌تواند نیاز راه‌آهن جمهوری اسلامی و خطوط متروی شهری کشور را به صورت کامل تأمین می‌کند؛ این شرکت افتخار تولید ۴۰۰ هزار تن ریل در سال دارد که این میزان تولید در سال جزء بزرگ‌ترین ظرفیت‌های کارگاه‌های ریل در دنیا به شمار می‌رود.

نصر ادامه داد: صادرات محصول ریل به ویژه در منطقه منا، کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا جزء برنامه‌های بلندمدت ذوب‌آهن اصفهان است. هم‌اکنون درخواست تولید ریل از کشور افغانستان داریم و مذاکرات خوبی نیز با کشورهای دیگر صورت گرفته است تا ریل ذوب‌آهن اصفهان همچون مقاطع فولادی آن مرزهای ملی را در نوردد.

 معاون برنامه‌ریزی و توسعه ذوب‌آهن اصفهان  بیان کرد: فولاد ریل در بخش فولادسازی ذوب‌آهن اصفهان با اجرای پروژه VD با بالاترین کیفیت تولید و پس از فرایند گاز زدایی از طریق ریخته‌گری به شمش تبدیل شده و در مرحله نهایی نورد می‌شود. بنابراین تولید محصول ریل صد در صد در ذوب‌آهن اصفهان انجام می‌گیرد.     

هرچند تولید ریل، منافع واردات برخی از فعالان این حوزه را به خطر انداخت و در مسیر تولید ریل کارشکنی‌های بسیاری اتفاق افتاد اما تولید ریل ملی از سال گذشته در نخستین خط داخل موردی استفاده قرار گرفت.

آذرماه سال گذشته با افتتاح و بهره‌برداری رسمی از خط آهن میانه- بستان‌آباد با حضور رئیس‌جمهور برای اولین بار از ریل ملی ذوب‌آهن اصفهان در خطوط آهن ایران استفاده شد و هم اکنون نیز در محور زاهدان- چابهار توسط قرارگاه خاتم الانبیاء، ریل ذوب‌آهن اصفهان در حال نصب است.

ذوب‌آهن دی ماه سال گذشته نیز طی قراردادی با سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور متعهد شد ریل مورد نیاز حمل و نقل ریلی درون‌شهری و حومه را تأمین کند، مدیرعامل ذوب‌آهن در مراسم امضای تفاهم‌نامه همکاری با سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها اعلام کرد: در گام اول ۶۰۰ تن ریل جهت متروی بهارستان اصفهان تحویل داده شده است و تولید این محصول مطابق درخواست‌های بعدی انجام خواهد شد.

در آخرین تحولات پیرامون تولید ریل ملی، معاون بازاریابی و فروش ذوب‌آهن اصفهان از عرضه ریل ملی تولید ذوب‌آهن اصفهان در بورس کالا خبر داده و اظهار کرد: پس از انجام مقدمات لازم و گذراندن و تکمیل کلیه مدارک مورد نیاز، بورس کالا در یکصد و بیست و سومین جلسه هیات پذیرش کالا و اوراق بهادار، ۲۴ خرداد ماه ۱۳۹۹ موافقت خود را با پذیرش ریل ملی در بورس کالا اعلام کرد.

 بهزاد کرمی تصریح کرد: در آینده نزدیک این محصول مهم و استراتژیک در بورس عرضه خواهد شد و خریداران این محصول می‌توانند انواع ریل مورد نیاز خود را از طریق بورس تأمین نمایند، چهار کلاس ریل مورد نیاز راه‌آهن، مترو، معدن و ریل مورد نیاز حمل و نقل داخلی کارخانه‌ها در بورس کالا عرضه می‌شود و قیمت‌ها نیز مطابق قوانین و مقررات بورس، رقابتی خواهد بود.

معاون بازاریابی و فروش ذوب‌آهن، متعهد شدن خریدار و فروشنده در معاملات مربوط به ریل مطابق قوانین بورس کالا را یکی از مزیت‌های عرصه این محصول در بورس کالا دانست و گفت: با این اتفاق مهم، تولید ریل استاندارد در ذوب‌آهن اصفهان در جامعه نهادینه می‌شود و عملاً هیچ گونه ابهامی در این خصوص باقی نخواهد ماند.

اقداماتی همچون تولید ریل ملی با ایجاد ارزش افزوده در کنار اشتغال‌زایی و کمک به تولید از خروج ارز از کشور جلوگیری کرده و در شرایط تحریم می‌تواند به خودکفایی کشور کمک کند.