چرخ های فرسوده معادن خراسان جنوبی؛ موانعی که سد راه توسعه شده اند

به گزارش می متالز، خراسان جنوبی چهارمین استان معدنی کشور با پراکندگی و تنوع مواد معدنی به بهشت معادن شرق مشهور است. این استان با داشتن ۶۴۸ معدن بیش از ۲.۵ میلیارد تن ذخیره قطعی و ۱۸ میلیون تن استخراج اسمی مواد معدنی را دارد.

براساس آخرین آمار رسمی ۶ درصد مجموع معادن کشور، ۵.۱ درصد از ذخایر قطعی، ۲.۴ درصد استخراج اسمی و ۸.۵ درصد اشتغال در حوزه معادن کشور مربوط به خراسان جنوبی است.

مسوولان خراسان جنوبی بارها و بارها در رسانه ها عنوان کرده اند که محور توسعه خراسان جنوبی بخش معدن است اما در واقعیت علی رغم برخورداری از منابع سرشار معدنی هنوز نتوانسته است از این ظرفیت ها بهره کافی را در جهت توسعه استان ببرد.

همچنین بخش معدن می‌تواند در شرایط تحریم نفتی جایگزینی مطمئن برای درآمدهای نفتی باشد، زیرا ذخایری در دل زمین وجود دارد که با تامین برخی زیرساخت ها امکان بهره مندی کشور به صورت خدادادی در این زمینه میسر است.

خراسان جنوبی به عنوان یکی از معدن خیزترین استان های کشور، فقیر است و این فقر از نبود حمایت از معدن کاران و سرمایه گذاران، روند اداری پیچیده و عقب ماندگی فناوری، نشات می گیرد.

احمد پروین نایب رئیس خانه معدن خراسان جنوبی، با بیان اینکه خراسان جنوبی پتانسیل های بالای معدنی دارد، افزود: اعتقاد ما این است که معادن می‌توانست نقش مهم تر و فراگیری در اقتصاد منطقه داشته باشد.

وی با اشاره به عدم باور مردم و بخشی از حاکمیت به گفته‌ها در حوزه معدن گفت: اگر باور کرده بودیم که معدن که یکی از راه‌های توسعه استان است و در این حوزه مشکلاتی وجود دارد به دنبال این باور اقدامات جهادی تر و متمرکز تری برای پر رنگ تر کردن نقش معادن در توسعه استان انجام می‌دادیم.

وی با اشاره موانع قانونی پیش روی حوزه معادن استان گفت: یکی از ایرادهای قانونی در مرحله اکتشاف این است که مساحت‌های خالی و بدون معارض کمی را داریم تا کاشفین بتوانند فعالیت کنند.

نایب رئیس خانه معدن خراسان جنوبی عنوان کرد: طولانی شدن روند مطالعه و آزاد سازی و کوچک کردن پهنه‌ها از دیگر مشکلات در حوزه اکتشاف معادن است.

 موانع قانونی پیش روی حوزه معدن

وی به مشکلات معدنکاران و منابع طبیعی استان اشاره کرد و بیان داشت: هر کدام از دو بخش معدن و منابع طبیعی قوانین و دستورالعمل‌های خاص خود را دارند اما چالش این است که ارکان توسعه پایدار در یک منطقه با توسعه یک جانبه و حراست‌های تک بعدی میسر نمی شود.

پروین با اذعان به اینکه نگهداری عرصه‌های منابع طبیعی در کنار نگهداری زندگی بشری میسر می‌شود، عنوان کرد: اگر بشر نتواند از این عرصه‌ها استفاده کند و از ارتزاق محروم شود در بسیاری از مناطق با مهاجرت مواجه خواهیم شد، در صورتی که معدن می‌تواند به اشتغال مردم روستا کمک کند.

وی بیان داشت: در این صورت خود مردم روستا در جهت حفظ منابع طبیعی کمک می کنند و این موضوع شدنی نیست مگر با تعامل بین مسوولین.

نایب رئیس خانه معدن خراسان جنوبی عنوان کرد: قدردان تلاش‌های مدیرکل منابع طبیعی استان هستیم و حرف ما این نیست که نگاه ایشان مانع ساز است بلکه مشکل در قوانینی است که به استان ابلاغ می‌شود.

پروین با بیان اینکه مدیریت ارشد استان و نمایندگان مجلس باید مشکل این حوزه را مرتفع کنند، ادامه داد: در مناطقی که پوشش گیاهی وجود دارد برای معادنی که در مقیاس کوچک می‌توانند فعالیت کنند طرح واگذاری لکه‌ای انجام شود.

رد طرح واگذاری لکه ای عرصه های طبیعی برای اکتشاف

وی با اشاره به اینکه معدن دار متجاوز به عرصه طبیعی نیست بلکه می‌تواند عامل توسعه منابع طبیعی باشد گفت: متأسفانه واگذاری لکه‌ای از سوی مسوولان منابع طبیعی در مرکز کشور رد شده است.

وی با بیان اینکه اگر روند فعلی ادامه داشته باشد با چالش غیرقابل حل در بخش اکتشاف مواجه خواهیم شد عنوان کرد:  اگر می خواهیم بخش معدن موتور محرکه توسعه استان باشد باید عرصه‌های بلامعارض را به بخش خصوصی و کاشفین جوان واگذار کنیم.

پروین در ادامه با بیان اینکه وقتی پای معادن بزرگ جلو می‌آید مشکل در نبود سرمایه گذاری کلان است، افزود: تقاضا داریم تا بخش خصوصی و مردم به صورت جدی در این عرصه ورود کنند.

وی برکرواسی اداری و مرگ فرصت‌ها در حوزه معادن را از دیگر مشکلات عنوان کرد و بیان داشت: باید آینده پژوهی برای پتانسیل‌های استان داشته باشیم و آنچه نیاز بازار است را بررسی کنیم اماروند امور اداری آنقدر کند است که فرصت را از دست می دهیم.

چرخ های فرسوده

وی با اشاره به فرسودگی ماشین آلات بخش معادن گفت: سال ها از ورود ماشین آلات نو به دلیل تحریم‌ها محروم هستیم.

وی ادامه داد: متاسفانه در سال ۹۹ این اتفاق تلخ‌تر شده و با تورم لجام گسیخته و قیمت ارز قیمت ماشین آلات افزایش یافته است و امکان ایجاد معدن جدید از بین رفته است.

نایب رئیس خانه معدن خراسان جنوبی با بیان اینکه بهره برداری از معدن کمتر شده و شاید از بین رفته، افزود: به علت تحریم‌های اقتصادی با کمبود ماشین‌های قدرتمند و نو مواجهه هستیم که به طبع کیفیت کار هم پایین می‌آید.

وی با بیان اینکه از شیوه های نوین استخراج کمتر بهره برده ایم، بیان کرد: جسارت در بخش خصوصی وجود ندارد باید از بخش خصوصی که تکنولوژی های نوین را می آورد با ارائه مشوق هایی حمایت شود.

 وی به مشکلات معدنکاران با بانک ها نیز اشاره کرد و  عنوان کرد: معدنکاران در مراحل اخذ تسهیلات بانکی و تامین وثایق بانکی با مشکل مواجه هستند.

وی ادامه داد: راهکارهایی از جمله ورود صندوق بیمه و صدور ضمانت ها مطرح شده اما هنوز در این زمینه اتفاقی رخ نداده است.

موضوع زیرساخت الزاما مشکل آب و برق نیست بلکه در زمینه پروازی  و حتی شبکه ریلی با مشکل مواجه هستیم

نبود زیرساخت ها

وی با اشاره به اینکه در بخش زیرساخت مشکلات بسیار است، تصریح کرد: موضوع زیرساخت الزاما مشکل آب و برق نیست بلکه در زمینه پروازی  و حتی شبکه ریلی با مشکل مواجه هستیم.

نایب رئیس خانه معدن خراسان جنوبی تصریح کرد: برای پذیرش مهمانان و مشتریان خارجی به پروازهای منسجم تری نیاز داریم که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی با بیان اینکه کمبود شبکه پروازی از مرکز استان به شهرهای بزرگ کشور را داریم، گفت: بخشی از مشتریان به دلیل این بعد مسافت قید خرید از استان را می زنند.

پروین بیان کرد: البته انتظار نداریم این موارد به سرعت حل شود اما دستگاه های مربوطه باید برنامه ریزی کنند تا گام به گام مشکلات مرتفع شود و خراسان جنوبی از زمزه استان های کم برخوردار  خارج شود.

وی یکی دیگر از کمبودهای بخش معدن استان را نبود نیروی انسانی ماهر دانست و افزود: بسیاری از معادن ما با نیروهای سنتی و کم سواد کار می کنند.

ویترین معدنی کویر نیازمند فرآوری

وی با بیان اینکه در حوزه فراوری معادن نیز در استان موفق عمل نشده است، اضافه کرد: برای توسعه متوازن گستره استان باید مدنظر قرار گیرد که در حوزه فراوری این رخ نداده است.

پروین عنوان کرد: اینکه چرا در حوزه فراوری مواد معدنی موفق نبوده ایم نیازمند بررسی است که در این حوزه صرفا نگاه اقتصادی و فنی و مهندسی کافی نیست.

وی با بیان اینکه یکی از جدی ترین چالش روبه روی ما هزینه بالای تولید است، عنوان کرد: هزینه‌های حمل نقل بالا بوده و این موجب شده تا بعضاً از هزینه فروش هم بالاتر برود.

وی بر توسعه شبکه جاده‌ای و ایجاد شبکه ریلی برای رفع مشکلات تاکید کرد و افزود: از دیگر مشکلات ما نداشتن برند در حوزه تولیدات معدنی است و به همین دلیل آسیب پذیر و قابل حذف هستیم.

نایب رئیس خانه معدن خراسان جنوبی با بیان اینکه موفقیت در این زمینه حاصل نمی‌شود مگر با همکاری بخش‌های مختلف و تک رو نبودن معدن کاران گفت: باید از تجربه فرهیختگان در این زمینه بهره ببریم و لازم است تا پایانه صادراتی موفق داشته باشیم.