ضرورت بازگشایی معدن تاش با رعایت الزامات

می متالز - خواص منحصر به‌فرد فلز آلومینیوم و استراتژیک بودن این فلز در دنیا، استفاده از آن را در بسیاری از صنایع و به خصوص صنایع با فناوری بالا روز به روز گسترده‌تر کرده است.

به گزارش می متالز، از سوی دیگر ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، نیاز بازار جهانی به مصرف این فلز و ماده اولیه آن افزایش چشمگیری یافته است. با توجه به هدف‌گذاری تولید ارقام بالایی از این فلز در برنامه‌های توسعه‌ای کشور و احداث چند کارخانه تولید شمش آلومینیوم، اهمیت تولید این فلز استراتژیک و البته ماده اولیه و اصلی آن یعنی آلومینا را بیشتر نمایان می‌کند. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در مسیر توسعه تولید آلومینا در کشور برخی دست‌اندازها وجود دارد که دست یافتن به چشم‌انداز تولید آلومینیوم را سخت کرده است. در گفت‌وگو با خداداد غریب‌پور، رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) به بررسی آخرین وضعیت تولید آلومینا پرداخته ایم. همچنین در این گپ و گفت برنامه‌های آینده سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی زیر ذره‌بین قرار گرفته و در نهایت در مورد معدن غیرفعال شده تاش در استان سمنان که به عنوان یکی از ذخایر مهم آلومینا شناخته می‌شود پرسش شده است.

به‌عنوان پرسش نخست، وضعیت تولید آلومینا در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا شرکت آلومینای ایران در سال ۱۳۹۸ توانسته اقدامات اساسی در این زمینه انجام دهد؟

شرکت آلومینای ایران مهم‌ترین تولیدکننده آلومینا در ایران است. این شرکت حتی در سال گذشته موفق به تولید فلز آلومینیوم شد. ابتدای سال ۹۸ با راه‌اندازی خط تولید شمش آلومینیوم این واحد، سومین کارخانه شمش این فلز وارد مدار تولید شد. ظرفیت تولید شمش آلومینیوم این کارخانه ۴۰ هزار تن برآورد می‌شود. سال ۹۸ از ۴۰ هزار تن ظرفیت یاد شده در مجموع ۱۰ هزار تن شمش آلومینیوم در این واحد تولید شد. مجموع تولید آلومینای این شرکت نیز برابر ۲۳۳ هزار تن گزارش شده است. در این میان در سال گذشته موفق شد، رکورد تولید روز و ماه را در طول ۱۸ سالی که از آغاز به کار این شرکت می‌گذرد، جابه‌جا کند. با این حال می‌توان گفت شرکت آلومینای جاجرم سالانه ۲۵۰ هزار تن آلومینا تولید می‌کند. شرکت‌هایی مانند آلومینیوم المهدی و شرکت ایرالکو، هر کدام ۱۸۰ هزار تن آلومینیوم در سال تولید می‌کنند که این رقم جمعا ۳۶۰ هزار تن است. برای این مقدار آلومینیوم به ۷۲۰ هزار تن آلومینا نیاز است.

با وارد شدن کارخانه آلومینیوم جنوب به مدار تولید با ظرفیت اولیه ۱۰۰ هزار تن و در ظرفیت کامل ۳۳۰ هزار تنی که تا اواسط امسال به آن خواهد رسید، این شرکت به ۶۶۰ هزار تن آلومینا نیاز خواهد داشت. در مجموع با ظرفیت کنونی و ظرفیت کامل کارخانه آلومینیوم جنوب به یک میلیون و ۳۸۰ هزار تن آلومینا نیاز خواهیم داشت. درحال‌حاضر شرکت آلومینای جاجرم با ظرفیت ۲۵۰ هزار تن در سال آلومینا تولید می‌کند که آن هم با برخی مسائل مواجه است. از جمله این مشکلات می‌توان به معدن تاش در سمنان اشاره کرد که به دلایل زیست محیطی فعلا بهره‌برداری از آن متوقف شده است.

دلیل توقف فعالیت معدن تاش را چه مواردی می‌دانید؟ آیا قرار است این معدن دوباره فعالیت خود را آغاز کند؟

معدن بوکسیت تاش به نام شرکت آلومینای ایران ثبت شده است. دلیل اصلی این توقف مسائل زیست محیطی و اجتماعی بوده است.

با این حال این امیدواری وجود دارد که مشکلات برطرف و این معدن بازگشایی شود. به‌طور کلی باید گفت ما هم باید به طبیعت و هم مردم عزیز منطقه تاش پاسخگو باشیم. تلاش ما این بوده است که تعهدات‌مان را انجام دهیم. سابق بر این هم اعلام شد که وظایف‌مان را نسبت به محیط زیست انجام خواهیم داد. با این حال مصمم و موظف هستیم که مسائلی که وجود دارد را از دریچه قانون حل کنیم و در همین رابطه در حال رایزنی‌هایی با مسوولان مربوطه با این بخش هستیم.

ایمیدرو برای تامین مواد اولیه آلومینا چه برنامه‌هایی دارد؟

یکی از برنامه‌ها تولید در منطقه جاجرم است. یعنی ما داریم روی فناوری هایی کار می‌کنیم که بتوانیم از بوکسیت های کم‌ عیار، آلومینا بگیریم و پیشرفت‌هایی هم داشته‌ایم. توسعه اکتشافات برای شناسایی ذخایر جدید بوکسیت یکی دیگر از برنامه‌هایی است که در اولویت‌های اصلی ایمیدرو جانمایی شده‌ است. باید این موضوع را در نظر داشت، معادن بوکسیت ما محدود است و با توجه به حساسیت و استراتژیک بودن صنعت فلز آلومینیوم، نیاز داریم تا در صنایع مادر برای تولید آلومینا و مواد اولیه برنامه‌ریزی درست و اصولی انجام شود و همچنین سرمایه‌گذاری صورت گیرد.

از سوی دیگر در منطقه سراب، طرح نفلین سینیت، یعنی تولید پودر آلومینیوم از ذخیره سینیت را در دستور کار قرار داریم و روی آن کار می‌کنیم. اینها مجموعه اقداماتی است که در درون کشور برای تهیه پودر آلومینای مورد نیاز دنبال می‌کنیم،‌ اما به طور طبیعی باید بخشی از آلومینای مورد نیاز را هم وارد کنیم.

اجرای طرح تولید آلومینا از نفلین سینیت در سراب آذربایجان‌شرقی که اواخر سال گذشته افتتاح شد چقدر به تولید آلومینای مورد نیاز کشور کمک خواهد کرد؟

پروژه ۷۰ هزار تنی تولید آلومینا از ماده معدنی نفلین سینیت در آذربایجان شرقی اواخر سال گذشته افتتاح شد. این پروژه در راستای سیاست‌ها و برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت و با سرمایه‌گذاری مستقیم ایمیدرو و همکاری قرارگاه خاتم به اجرا در آمد. این پروژه از سال ۸۴ در انتظار شروع عملیات اجرایی بود و بعد از قریب به ۱۴ سال و به دنبال تغییرات متعدد مدیریتی، تکنولوژیکی، اجرایی و تصمیمات متعدد، در نهایت آذر سال گذشته نهایی شد. اکنون شروعی بر اجرایی شدن فاز نخست پروژه برای ایجاد ظرفیت تولید ۷۰ هزار تن پودر آلومینا از ماده معدنی نفلین در شهرستان سراب است.

سال گذشته توانستیم با قرارگاه خاتم به توافقنامه همکاری برسیم هرچند پیشتر در سال ۹۲ نیز موافقت‌های با قرارگاه امضا شده بود، اما اجرایی نشد و اکنون پس از شش سال قرارگاه خاتم در کنار ایمیدرو قرار گرفت تا با امضای این موافقتنامه وارد فاز اجرا شود. این طرح با ۱۳۷ میلیون یورو توسط ایمیدرو تامین مالی می‌شود. با افتتاح این پروژه، ۷۰ هزار تن پودر آلومینا به عنوان ماده اولیه تولید شمش آلومینیوم وارد چرخه می‌شود. در جاجرم نیز ظرفیت ۲۰۰ هزار تنی آلومینا در حال تولید است و طبق برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شده، قرار است تا افق ۱۴۰۴ با تولید ۵/ ۱ میلیون تن شمش آلومینیوم نیاز کشور به واردات این محصول را برطرف کنیم. برای تولید این میزان شمش نیاز به ۵/ ۳ میلیون تن پودر آلومینا داریم که در حال حاضر ۱۰ درصد منابع تامین شده و ما راه طولانی تا تحقق هدف نهایی پیش رو داریم.