چالش‏ های معدنکاری و صنایع وابسته

به گزارش می متالز، سجاد غرقی: صنعت معدنکاری با گذشت زمان و افزایش رفاه جامعه، با افزایش تقاضا برای مواد معدنی روبه‌رو است. می‌توان انتظار داشت که این تقاضا در سال‌های آینده شدت بیشتری نیز داشته باشد. به‌‌طوری‌ که در برخی فلزات همچون مس و آلومینیوم که از فلزات استراتژیک در صنعت‌اند، نیاز به شناسایی ذخایر جدید یک ضرورت است. در این راستا توجه به اکتشاف ذخایر عمیق‌تر و نیز یافتن روش‌های جدید برای افزایش بازیابی و فرآوری این فلزات بسیار ارزشمند خواهد بود. در حقیقت توسعه روش‌های ژئوفیزیکی و زمین‌شناسی برای اکتشاف ذخایر عمیق، به جهت ایفای نقش بخش معدن در توسعه پایدار از اولویت‌های این صنعت است. از سوی دیگر در بخش استخراج معدن، توسعه روش‌های استخراج زیرزمینی و تجهیزات مرتبط با آن، برای بهره برداری از ذخایر عمیق یک چالش اساسی برای مهندسین معدن است.

همچنین بکارگیری روش‌های استخراج رو باز و طراحی آن به گونه‌ای که کمترین مخاطرات و خسارت ممکن را برای محیط زیست و کارکنان این بخش داشته باشد، از دیگر موارد مهم در صنعت معدنکاری است. از سوی دیگر در بخش فرآوری مواد معدنی، با اهمیت یافتن ذخایر با عیار پایین، دستیابی به دانش و تکنولوژی‌های جدید برای فرآوری این ذخایر یک چالش اساسی است. عامل دیگری که در آینده نزدیک در حوزه صنعت معدنکاری بیشتر بروز خواهد یافت، بحث مصرف بهینه انرژی (به ویژه آب و برق) و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در معدن است. در بحث مصرف بهینه انرژی نکته دیگر، توجه به مصرف انرژی در حمل و نقل مواد معدنی و هزینه انتقال آن است که نیازمند یک طراحی بهینه برای معدن از استخراج تا فرآوری کانی‌ها است تا مصرف انرژی و هزینه‌ها به شکل بهینه انجام شود.

آنچه که همواره صنعت معدنکاری را در افکار عمومی تحت تاثیر قرار داده، تخریب محیط زیست در اثر فعالیت‌های معدنی است. در این راستا چالش اصلی معدن مواجهه با بحث باطله‌ها، پساب‌ها و تاثیرات منفی معدنکاری روی محیط زیست است. به نظر می‌رسد در این زمینه استفاده از روش‌های کانه آرایی پیشرفته و استفاده از بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی می‌تواند تا حدود زیادی سبب کاهش این اثرات بر روی محیط زیست شود. با توجه به مطالب بحث شده، به‌طورکلی چالش‌های پیش رو در صنعت معدنکاری را می‌توان «معدنکاری زیرزمینی»، «توسعه روش‌های اکتشافی»، «طراحی معادن»، «کانه‌آرایی و متالورژی»، «حمل و نقل در معادن»، «معدنکاری روباز» و «باطله و پساب‌های معدن و احیا زمین پس از استخراج» تقسیم‌بندی کرد.

بحث چالش‌های معدنی در ارتباط با جامعه و محیط زیست همواره در طول چند دهه اخیر وجود داشته و معادن بزرگ نیز از این امر مستثنی نبوده‌اند. با مروری بر معادنی که با چنین چالش‌هایی روبه‌رو بوده‌اند، دیده می‌شود تنها راهکار پایدار بودن آنها توجه و رعایت مولفه‌های توسعه پایدار، به ویژه رابطه آن با جامعه و محیط زیست پیرامونی آنها بوده است.

چشم‌انداز بخش معدن

در کشور ایران منابع معدنی به عنوان یک فرصت برای پیشرفت و توسعه کشورند اما وضعیت صنعت معدنکاری ایران در مولفه‌های مختلف توسعه پایدار، در مقایسه با سایر کشورهای معدنی وضعیت مناسبی ندارد. برای آنکه صنعت معدنکاری بتواند یک صنعت پایدار باشد و نقش خود را در توسعه پایدار ایفا کند، تعریف یک چارچوب کلی و جامع برای آن بسیار مهم است. معادن برای ادامه فعالیت خود در ایران با چالش‌های اساسی در حوزه‌های مختلف مانند محیط زیست، مصرف انرژی، ایمنی و بهداشت روبه‌رو هستند. در این راستا، مدیریت صحیح پساب‌های کارخانه‌های فرآوری، توجه بیشتر به تحقیق و توسعه، سرمایه‌گذاری در زمینه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، برگزاری دوره‌های بازآموزی برای نیروی کار از راهکارهای مهم برای بهبود وضعیت موجود است.

همچنین نظر به افزایش مصرف مواد معدنی و نیاز صنعت کشور به فلزات و سایر کانی‌ها، توجه ویژه به روش‌های نوین در اکتشاف ذخایر عمیق و نیز استخراج ذخایر کم عیار از نکات بسیار مهم در راستای دستیابی به توسعه است.

با توجه به مخاطرات زیاد در این صنعت، باید توجه ویژه به اصول آموزشی نیروی کار آن داشت تا صنعت معدنکاری در جامعه به عنوان یک صنعت کم خطر و مبتنی بر فن آوری‌های پیشرفته شناخته شود. در تمام کشورهای توسعه‌یافته و صاحب نام در صنعت معدنکاری، در هنگام تعارض معدنکاری با مولفه‌های توسعه پایدار سعی شده با همکاری تمام دستگاه‌های متولی و نیز معدنکاران به یک راهکار عملی در چارچوب مفاهیم توسعه پایدار دست یابند.