ناتوانی خودروسازان در تولید استاندارد پس از نیم‌قرن فعالیت/ دولت باز هم کوتاه آمد

به گزارش می متالز، شریعتمداری وزیر صنعت در حالی اخیراً دستور توقف اجرای برخی استانداردهای جدید خودرویی را صادر کرده که با گذشت بیش از نیم قرن از فعالیت صنعت خودرو، همچنان شاهد تولید خودروهای قدیمی و از رده خارج در کشور هستیم و در عین حال، بازار انحصاری خودروهای داخلی و قیمت بالای آن سالهاست که نارضایتی زیادی را در بین مردم و حتی مسئولان ایجاد کرده است.

این نارضایتی در یک مقطع زمانی آنقدر بالا گرفت که به تشکیل کمپین تحریم خرید خودروهای داخلی منتهی شد و توانست تلنگری را به مدیران خودرویی و مسئولان دولتی وارد کند که یکی از نتایج آن برنامه‌ریزی برای ارتقاء استانداردهای خودرویی از 55 مورد به 85 مورد بود. به این ترتیب قرار شد پس از سالها تغییراتی در کیفیت و ایمنی خودروهای داخلی اتفاق افتد، زمان اجرایی شدن این استانداردها دی 97 تعیین شد و به گفته نیره پیروزبخت، رییس سازمان استاندارد اجرای آنها باعث توقف تولید برخی خودروهای داخلی به ویژه خودروهایی که تولید آنها به 20 تا 30 سال پیش بر می گردد، خواهد شد. به گفته وی، توقف تولید پراید  از جمله اتفاقاتی است که با اجرایی شدن استانداردهای 85 گانه صورت خواهد گرفت و البته سایپا نیز برنامه کاهش تولید این محصول را اجرایی کرده است.

اجرای استانداردهای 85 گانه خودرویی ابتدا در شورای سیاست‌گذاری خودرو با حضور وزیر صنعت و مدیران خودرویی کشور به تصویب رسید و پس از آن نیز در شورای عالی استاندارد مصوب شد، اما این بار هم مانند بسیاری از قوانین مصوب دیگر، خودروسازان زیر توافق انجام شده و قانون مصوب زده و از اجرای آن سر باز زدند تا همچنان شاهد درجا زدن صنعت خودرو کشور باشیم.

* خودروسازان؛ همیشه مخالف با بهبود کیفیت خودروها

احمد نعمت بخش، رئیس انجمن خودروسازان که همواره سردمدار مخالفت با قوانین مصوب بهبود کیفیت خودروهای داخلی است و ید طولایی در تلاش برای جلوگیری از اجرای مصوبات قانونی در این بخش دارد، اعلام کرد که در صورت اجرایی شدن استانداردهای 85گانه خودرو حداقل تولید 800 هزار خودرو متوقف خواهد شد. وی دلیل اصلی مخالفت با اجرای استانداردهای جدید را وارد شدن آسیب‌های جدی به صنعت قطعه‌سازی کشور عنوان کرده، حال آنکه ارتقای قطعه‌سازان از طریق سفارش گذاری قطعات با دانش فنی روز از سوی خودروسازان و ارتباط گرفتن آنها با قطعه‌سازان خارجی عملی خواهد شد، نه با سفارش دادن قطعات قدیمی و از رده خارج! در عین حال، قطعه‌سازان همواره به دلیل تأخیرهای زیاد در دریافت مطالباتشان از خودروسازان شاکی هستند و به نظر می‌رسد خودروسازان در راستای دلسوزی برای سازندگان قطعه، بهتر است فکری برای به روز شدن پرداخت بدهی خود به قطعه‌سازان کنند.

نعمت‌بخش همچنین با بیان اینکه خودروهای پرتیراز فعلی امکان پاس کردن 22 استاندارد جدید را نخواهند داشت، گفته است: این خودروها شامل پراید، وانت پراید، تیبا، سمند، پژو 405، پژو پارس، وانت آریسان، وانت زامیاد و وانت مزدا می‌شود. این اظهار نظر نشان می‌دهد حجم زیادی از خودروهای تولیدی در کشور با استانداردهای پایین تولید می‌شوند که برای جایگزینی آنها باید فکری شود.

یکی دیگر از افرادی که مقابل اجرایی شدن استانداردهای ارتقای خودرو ایستاده، هاشم یکه زارع مدیرعامل ایران خودرو است. وی با انتقاد از برنامه ریزی انجام شده برای اجرای استانداردهای 85 گانه خودرو از دی 97 ، مدعی شد که مدیران شرکت بنز می‌گویند تولیدات ما نمی تواند این استانداردها را پاس کند. وی می‌گوید: اشکال در این است که می خواهیم همه کارها را با جهش انجام دهیم در حالی که برای این کار باید برنامه ریزی صورت گیرد. به این ترتیب یکه زارع ارتقای استانداردهای خودرویی بعد از بیش از نیم قرن فعالیت صنعت خودرو را اقدامی عجولانه می‌داند و احتمالاً توقع دارد برای بهبود کیفیت خودروها نیم قرن دیگر نیز فرصت به خودروسازان داده شود!

*  ادعای ناتوانی بنز در پاس کردن استانداردهای خودروسازی ایران

از سویی، یکه زارع در حالی از ناتوانی شرکتی مانند بنز در اجرای استانداردهای 85 گانه صنعت خودرو ایران صحبت می کند که بنا بر اعلام رئیس سازمان استاندارد، این استانداردهای جدید بر مبنای استانداردهای اروپا مصوب شده است. همچنین باید به این موضوع توجه کرد که محصولات بنز به آمریکا صادر می شود و هم اکنون سخت‌گیرانه‌ترین استانداردهای خودرویی در ورود خودرو به آمریکا لحاظ می‌شود. پس چطور ممکن است شرکتی مانند بنز توان پاس کردن استانداردهای ایران را نداشته باشد؟

  مقاومت خودروسازان در مقابل اجرای قوانین به همین جا ختم نمی شود و نمونه این مسئله را بارها در مواردی مانند ارتقای استاندارد تولید خودرو به یورو 4 و 5 ، توقف تولید خودروهای با پلت‌فرم قدیمی، توقف تولید خودروهای با مصرف سوخت بالای 8 لیتر و تجهیز خودروهای دیزلی به فیلتر آلودگی نیز مشاهده شده است.

یکی از مهمترین دلایل ناتوانی خودروسازان ایرانی در تولید محصولات به روز و با دانش فنی جهانی، حمایت چشم بسته و بی هدف دولتها از این صنعت در سال‌های گذشته است که مهمترین اقدام در این زمینه، محدودیت واردات خودرو و اعمال تعرفه‌های بالای واردات بوده و عملاً قابلیت رقابت را از تولیدکنندگان ایرانی گرفته است. هرچند حمایت از تولید داخل امری قابل تأکید است اما این حمایت نیز باید در چارچوبی مناسب و اثرگذار صورت گیرد.

* حمایت چشم بسته مسئولان ناراضی از خودروسازان

در پی مقاومت خودروسازان در برابر ارتقای کیفی و ایمنی محصولاتشان، هرچند رئیس سازمان استاندارد همواره از حفظ استقلال این سازمان و کوتاه نیامدن مقابل خودروسازان سخن گفته اما در نهایت با توافق این سازمان و با دستور وزیر صنعت قرار است در اجرای استانداردهای 85گانه خودرویی تجدید نظر شود و اجرای بخشی از این استانداردها متوقف شود.

این در حالی است که خود وزیر صنعت 15 روز پیش در جمع خودروسازان از جایگاه صنعت خودرو ایران انتقاد کرد و گفت: صنعت خودرو جایگاه قابل قبولی ندارد.

وی اعلام کرد: سؤال عمومی مردم این است که با وجود حمایت‌هایی که سال‌های پیش از خودروسازان صورت گرفته، آیا در جایگاه خوبی قرار داریم یا خیر؟ که پاسخ ما به مردم پاسخ خوبی نیست. با این وجود مشخص نیست دلیل حمایت دوباره دولت و وزیر صنعت از کوتاهی خودروسازان برای ارتقای کیفیت تولیداتشان چیست و چرا باز هم شاهد اغماض در ایرادات صنعت خودرو کشور هستیم؟

این جریان در حالی روی داده که چندی پیش نیز شاهد افزایش تعرفه واردات خودرو به کشور بودیم که باعث تقویت انحصار خودروسازان داخلی در بازار پرعطش خودرو کشور خواهد شد. تجربه نشان داده حمایت بی چون و چرای دولت از صنعت خودرو طی سالیان دراز گذشته نه تنها باعث بهبود وضعیت تولیدات این صنعت نشده بلکه عقب ماندگی آن را هم روز به روز تقویت کرده است، اتفاقی که این بار هم با کنار رفتن استانداردهای 85گانه تشدید خواهد شد.

گزارش از نرگس نیک‌ضمیر