گواهی سپرده کالایی روشی نوین برای معامله محصولات پتروشیمی

به گزارش می متالز، گواهی سپرده محصول پلی اتیلن سنگین بادی BL۳ تولیدی مجتمع پتروشیمی جم در حالی در اسفند ماه جاری عرضه شد و مورد معامله قرار گرفت که این مورد، اولین گواهی سپرده کالایی در صنعت پتروشیمی محسوب می شود.

مکانیسم این گواهی بگونه ای است که مقدار محصول قابل معامله در هر گواهی سپرده کالایی یک کیلوگرم بوده و جهت تحویل گرفتن کالا از انبار لازم است حداقل به میزان ۱۰۰۰ کیلوگرم گواهی سپرده کالایی توسط مالک ارائه شود؛ در صورت مالکیت کمتر ازاین مقدار، لازم است گواهی سپرده لازم تا وزن مذکور، توسط فرد متقاضی تحویل از بازار معاملات گواهی سپرده کالایی خریداری گردد.

همچنین شیوه معامله این گواهی سپرده کالایی به صورت حراج تک قیمتی است؛ از این رو کلیه معاملات با یک قیمت در پایان دوره سفارش گیری انجام می شود و با توجه به شیوه معاملات ناپیوسته، دارایی کلیه خریداران در پایان روز از حالت گواهی سپرده کالایی خارج می شود و در صورت نیاز به تبدیل مجدد به گواهی سپرده کالایی برای عرضه، لازم است درخواست به انبار ارسال شود.

نکته قابل توجه این است که طبق اطلاعیه صادره از سوی بورس کالای ایران، در زمان تسویه وجه معامله، علاوه بر وجه معامله و کارمزدهای معمول، مالیات بر ارزش افزوده نیز از خریدار دریافت شده و توسط اتاق پایاپای به حساب فروشنده واریز خواهد شد. افزون بر این، معاملات گواهی سپرده کالایی این نماد، دارای معاملات ثانویه نبوده و به ازای هر معامله، مالیات بر ارزش افزوده به همراه وجه معامله توسط خریدار پرداخت می شود.

مختصات گواهی سپرده کالایی

شورای عالی بورس و اوراق بهادار در تاریخ ۱۳۹۳.۰۳.۱۲ گواهی سپرده کالایی را به عنوان ابزار مالی قانون بازار اوراق بهادار، شناسایی و تصویب کرد.

بر اساس این مصوبه " گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که موید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تایید بورس صادر می گردد." 
در دستور العمل های مصوب مربوط به گواهی سپرده کالایی، انبار مکان فیزیکی حفاظت شده، محدوده معینی است که به منظور دریافت و نگهداری کالای سپرده گذاران اختصاص داده شد و بر اساس ضوابط و الزامات مورد تایید شرکت بورس کالا قرار گرفته و تحت عنوان انبار تحت نظارت پذیرفته شده است.

مالک کالا در ازای تحویل کالا که قبلا مورد تایید شرکت بورس کالای ایران قرار گرفته است به انبارهای مورد تایید با مشخصات اشاره شده، گواهی سپرده (قبض انبار) از انبارداردریافت می کند و مسئولیت نگهداری کالا برعهده انباردار بوده و درصورت ورود هر گونه خسارت به کالای سپرده شده به هرعلت، انباردار مسئول جبران خسارت وارد شده به زیان دیدگاه می باشد؛ انباردار نیز در چارچوب سقف مصوب بورس هزینه انبارداری خود را در زمان تسویه معاملات دریافت می کند.

دارنده گواهی سپرده کالایی با مراجعه به یکی از کارگزاران دارای مجوز درخواست فروش گواهی سپرده کالایی محصول خود را در بورس ارائه می کند؛ از آنجا که گواهی سپرده کالایی دارای ماهیت اوراق بهادار می باشد معاملات این دسته از ابزارهای تامین مالی در تابلوی بازار بورس و اوراق بهادار معامله می گردد. 

نکته دیگر اینکه، هر کدام از انبارهای تایید شده دارای نمادی در بازار بورس هستند و کارگزاران باید با توجه به درخواست صاحب گواهی سپرده کالایی، سفارش را وارد سامانه معاملات کند.

همچنین انجام معاملات در این ابزار به صورت حراج پیوسته بوده و دارنده نهایی گواهی سپرده کالایی مالک موجودی کالا در انبار است. انتقال مالکیت گواهی سپرده کالایی در روز انجام معامله در کد معاملاتی فروشنده و خریدار به صورت مکانیزه ثبت می شود و خریدار گواهی سپرده کالایی باید ظرف دو روز کاری پس از انجام معامله (T+۲) مبادرت به تسویه حساب و واریز مبلغ خرید به حساب کارگزاری خریدار  کند و کارگزار فروشنده باید ظرف دو روز کاری پس از معامله مبلغ حاصل از فروش را به حساب فروشنده واریز کند.

در پایان این گزارش می افزاید، هر گواهی سپرده کالایی محصول پلی اتیلن سنگین بادی این مجتمع پتروشیمی ۱۳ اسفند ماه جاری به قیمت ۵۶ هزار و ۶۰۰ ریال مورد معامله قرار گرفت و ۴۴ هزار گواهی معادل ۴۴ هزار کیلوگرم (۴۴تن) از این محصول در بازار دادوستد شد و ارزش معاملاتی بیش از دو میلیارد و ۴۹۰ میلیون ریال را رقم زد.

همچنین تقاضای خرید گواهی سپرده ۴۴ هزار کیلوگرم از این محصول نیز به قیمت ۵۵ هزار و ۵۰ ریال در سامانه معاملات به ثبت رسید؛ اما معامله ای در این قیمت انجام نشد. انبار شرکت بازرگانی پتروشیمی به ظرفیت ۲۰۰ هزار کیلوگرم محصول نیز برای انبارداری محصول پلی اتیلن سنگین بادی تولیدی پتروشیمی جم معرفی و پذیرش شده است.

پیش ازاین نیزمدیرعامل پیشین شرکت تاپکو در خصوص عرضه اولین گواهی سپرده کالایی در صنعت پتروشیمی توسط پتروشیمی جم، با اشاره به اینکه یکی از دغدغه‌های صنعت پتروشیمی در شرایط فعلی، عرضه و رساندن محصولات به دست تولیدکنندگان خرد است، گفت: این تولیدکنندگان کوچک همواره با دغدغه تامین مواد اولیه برای بنگاه‌های خود روبه رو هستند.

مجید رضایی ادامه داده بود: عرضه محصولات پتروشیمی به صورت گواهی سپرده کالایی و صدور قبض های انبار سبب می شود تا فرآیند دسترسی تولیدکنندگان به محصولات مورد نیاز کارگاه ها تسهیل شده و بخشی از مشکلات صنایع پایین دست مرتفع شود.

شایان ذکر است پتروشیمی جم اولین شرکتی است که به راه اندازی و آغاز معاملات گواهی سپرده کالایی محصولات صنعت پتروشیمی در بورس کالای ایران کمک کرده است.