معدن طلای اندریان؛ معضل زیست محیطی یا فرصتی برای توسعه

به گزارش می متالز، آذربایجان‌ شرقی از مناطق غنی معدنی ایران بوده، از ۶۸ نوع مواد معدنی موجود در کشور ۵۲ نوع ماده معدنی در این استان شناسایی شده و حداقل ۱۰ نوع ماده معدنی آن در سطح ملی مطرح است که از کانی‌ های فلزی بسیار گران‌ بهایی مانند مولیبدن، طلا، مس و نفلین سینیت برخوردارند.

معدن طلای اندریان در ۹۰ کیلومتری شمال شرق تبریز و در محدوده جنگل های ارسباران از جمله معادن مورد مناقشه بین طرفداران محیط زیست و ساکنان محلی با مسوولان بوده است؛ با وجود اینکه مسوولان محیط زیست استان با انجام پایش های زیست محیطی از عدم آلایندگی آن سخن می گویند، اما دوستداران محیط زیست با اشاره به شواهدی از قبیل تلف شدن دام ها در این منطقه به دلیل آنچه آنان آلوده شدن آب ها به ماده سمی سیانور نام می برند، فعالیت این معدن را مضر به حال طبیعت و محیط زیست می دانند.

در زمان حاضر ۲ معدن طلای «اندریان» و «مزرعه شادی» در شهرستان ورزقان در حال بهره برداری است و گفته می شود معدن طلای اندریان ۱۲۰ هکتار وسعت و ۳۰ میلیون تن ذخیره طلا با عیار ۵ درصد دارد.

فعالیت های اکتشافی در محدوده معدن طلای اندریان از سال ۱۳۷۲ توسط شرکت منطقه ای معادن آذربایجان شروع شده است و هم اکنون نیز شرکت معدنی «زرین داغ آستارکان» با همکاری و سرمایه گذاری «شرکت پروژه زمین شناسی معدنی» کشور گرجستان با هدف استخراج سالیانه یک هزار و ۴۰۰ هزار تن کان‌سنگ طلا و تولید طلا به روش هیپ لیچ در این معدن فعالیت می کند.

زمین و زمان از آلایندگی معدن طلای اندریان داد می زند    

نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه تخلفات گسترده ای در معدن طلای اندریان روی داده است، می گوید: با توجه به اینکه زمین و زمان از آلایندگی این معدن داد می زنند و شواهد متعددی از آلایندگی آن وجود دارد که از جمله تلف شدن احشام و خشکی درختان منطقه است و باید سازمان حفاظت محیط زیست در نظر قبلی خود در خصوص عدم آلایندگی این معدن تجدید نظر کند.

محمدحسین فرهنگی، می افزاید: با توجه به اینکه محدوده فعالیت این شرکت محدود است باید این محدوده مشخص شود و این شرکت در حراست از منطقه نیز قصور کرده است.

وی با اشاره به اینکه مستشاران دیوان محاسبات شرکت بهره بردار این معدن را محکوم و درخواست لغو مجوز این شرکت را کرده است، اظهار می کند: بحث طلا موضوع حساسی است و در کشورهای پیشرفته معدنی دنیا موضوع بستن واحد معدنی مطرود است ولی بر رعایت شرایط زیست محیطی شدیدا نظارت می شود.

فرهنگی، ادامه می دهد: استرالیا اولین کشور معدنی دنیا از نظر ذخایر بوده و محیط زیست آن زیرمجموعه سازمان صنایع است و مجوز ارایه شده آن ها در حد بلی و خیر نیست بلکه تمام آن ها مشروط به رعایت مسایل زیست محیطی بوده و هر وقت در اثر فعالیت واحد معدنی پوشش گیاهی از بین برود این واحد موظف است تا پوشش گیاهی منطقه را مثل گذشته جایگزین کند.

آلایندگی واحد معدنی اندریان آشکار و هیپ های آن همه غیراستاندارد است 

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز می گوید: آلایندگی زیست محیطی معدن اندریان اظهرمن‌الشمس بوده و همه هیپ های اجرا شده در آن و دانه بندی های آن غیراستاندار است.

اللهوردی دهقانی، می افزاید: براساس اعلام سازمان صمت شرکت بهره بردار این واحد معدنی ( زرین داغ آستارکان) فعالیت خود را در سال ۹۶ آغاز کرده و در سال ۹۷ برای آن موافقت محیط زیست صادر شده است و این موضوع نشان می دهد که این شرکت قبل از دریافت موافقت محیط زیست فعالیت خود را شروع کرده بود.

وی یادآوری می کند: با توجه به این که محیط زیست برای فعالیت آن موافقت صادر کرده باید بر فعالیت های صفر تا ۱۰۰ این شرکت نظارت می کرد که این کار را نکرده است.

نماینده مردم ورزقان و خاروانا در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شواهد نشان می دهد که این شرکت از سال ۹۵ در منطقه شرع به فعالیت کرده است، می گوید: محدوده فعالیت این شرکت کاملا مشخص نیست و عایدات آن خیلی کمتر از مضررات و زیان هایی است که بر منطقه وارد کرده است.

دهقانی، ادامه می دهد: تاکنون بر اثر سوء مدیریت در این واحد معدنی ۱۰ نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در منطقه جان خود را از دست داده اند و بین کارگران تبعه های خارجی و کارگران داخلی فعال در این واحد تبعیض وجود دارد.

وی با بیان اینکه برداشت های این واحد معدنی بیشتر از آمار اعلام شده به سازمان صمت است، یادآوری می کند: این واحد معدنی نه طرح عملیاتی دارد و نه طرح اجرایی و همه کارهایی که در آن اجرا شده غلط است و برداشت مواد معدنی از آن براساس سبکی بسیار من‌درآوردی و غیرعلمی انجام می شود.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به نشت مواد سمی سیانور در فروردین ماه امسال از یکی از هیپ های این واحد معدنی، می گوید: در بسترهای این هیپ ها مشکل وجود و مواد شوینده سیانور که در روند استخراج طلا از آن استفاده می شود با نفوذ به آب های زیرزمینی آن ها را آلوده می کند.

دهقانی، می افزاید: با چه ساز و کاری برای محیط زیست محرز شده هیپی که روی آن هزاران تن ماده معدنی با ارتفاع ۷۰ تا ۸۰ متر ریخته شده، اصلاح شد و آلایندگی آن رفع شده است.

وی با تاکید بر اینکه بدهی دولتی این شرکت باید مشخص شود، اظهار می کند: این شرکت باید اقدام به پرداخت بدهی خود کرده و عوارض محلی ناشی از آلایندگی را پرداخت کند.

دهقانی، با اشاره به ضرورت مشخص شدن اسامی سهامداران این شرکت به صورت حقیقی، ادامه می دهد: باید مشخص شود صاحبان سهام وجود خارجی دارند یا نه و لیست صاحبان خارجی سهام این شرکت باید به وزارت امور خارجه ارایه شود تا هویت ان ها از طریق این وزارتخانه استعلام شود.

تربیت قاچاقچی بدتر از سمی بوده که معدن اندریان در منطقه پخش کرده است

استاندار آذربایجان شرقی نیز می گوید: تربیت قاچاقچی بدتر از سمی بوده که این معدن در منطقه پخش کرده است و اگر این روند ادامه می یافت، اقتدار جمهوری اسلامی زیر سووال می رفت که با تلاش نیروهای امنیتی و انتظامی، تا حدود زیادی امنیت در منطقه برقرار شده است.

محمدرضا پورمحمدی، با بیان اینکه حفاران غیرمجاز با استفاده از سیاهی شب از سنگ های معدنی این منطقه دزدی می کنند، می افزاید: شرکت بهره بردار و معدن کار باید نسبت به حفاظت از منطقه اقدام کند ولی نمی خواهد هزینه ای برای این کار صرف کند.

وی با اشاره به اینکه گفته می شود این معدن آلایندگی زیست محیطی دارد، یادآوری می کند: افرادی که مجوز فعالیت این معدن را داده اند باید زیرسووال بروند چراکه آن ها می دانستند که در این معدن از ماده سمی سیانور استفاده خواهد شد و حداقل باید بر فعالیت آن نظارت جدی می کردند.

استاندار آذربایجان شرقی می گوید: اینکه گفته شود یک واحد معدنی آلاینده است یا نه، باید بر اساس نظر یک تیم کارشناسی خبره باشد و عدم فعالیت هر واحد تولیدی و معدنی که آلایندگی زیست محیطی داشته باشد برای منطقه خیر بوده و برای ما نیز محیط زیست بالاتر از منابع مادی آن است.

پورمحمدی، با اشاره به اینکه محیط زیست اعلام کرده که این واحد معدنی آلایندگی ندارد و پرونده نشت آلودگی آن در فروردین امسال در دستگاه قضایی موجود بوده باید و در آن بررسی می شود، ادامه می دهد: اگر دستگاه قضایی حکم به آلایندگی زیست محیطی این واحد معدنی داد، تعطیل خواهد شد ولی در غیر این صورت با نظارت جدی دستگاه های ذیربط بر فعالیت خود ادامه خواهد داد.

وی با بیان اینکه همه اذعان می کنند که واگذاری و بهره برداری این معدن اصولی نیست، اظهار می کند: بهره برداران این معدن با همدیگر اختلاف دارند و ما نیز وکیل و مدافع آن ها نیستیم و آن ها خودشان باید پاسخگوی مسوولان باشند ولی برخی مشکلات موجود در این منطقه را می توان با همکاری برطرف کرد.  

پورمحمدی، تاکید می کند: الزامات و بایدهای محیط زیست باید مشخص و به شرکت بهره بردار معدن طلای اندریان اعلام شود.

موضع محیط زیست بیشتر بر حفاظت است تا توسعه صنعت و معدن

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی نیز می گوید: موضع محیط زیست به طور طبیعی بر حفاظت محیط متکی بوده نه بر توسعه صنعت و معدن و این سازمان از پیش فرض مخالف این نوع فعالیت است.

علی جهانگیری، با بیان اینکه نظر محیط زیست بیشتر محدود کننده است، می افزاید: گزارش دانشگاه تبریز در خصوص معدن طلای اندریان نشان می دهد که در آب آن منطقه سیانور وجود دارد ولی میزان آن از نظر فنی در محدوده های مختلف مشخص شده است.

وی یادآوری می کند: ضمن اینکه باید بر حفظ محیط زیست تاکید شود نباید به دست این سازمان نیز دستاویزی داد تا از این به بعد در این موارد سختگیری بیشتری کند و همکاری کجدار و مریض خود در بخش صنایع و معادن را نیز قطع کند.

تمام هیپ های معدن اندریان از چرخه خارج شده و تنها یک هیپ جدید فعال است

مدیرکل محیط زیست آذربایجان شرقی نیز با اشاره به اینکه کنترل آلایندگی این معدن به صورت ادواری از سوی این سازمان انجام می شود، می گوید: تا پایان سال ۹۸ با همکاری دانشگاه تبریز و آزمایشگاه های معتمد به شعاع ۱۰ کیلومتر محدوده معدن اندریان رصد شد و مورد خاصی از آلایندگی دیده نشده بود تا اینکه در ۶ فروردین امسال بر اثر نشت مواد سمی از یکی از هیپ های این معدن تعدادی از احشام در منطقه تلف شدند.

حمید قاسمی، می افزاید: بلافاصله در منطقه حضور یافته و شیرفلکه های مورد نظر با دستور قضایی پلمب شد و تمامی هیپ ها از نظر آلودگی مورد بررسی قرار گرفتند و تا یک ماه گذشته نیز آن ها پلمب بودند.

وی با بیان اینکه ۵ هیپ و استخرهای موجود در معدن از چرخه فعالیت خارج شده است، اظهار می کند: سازمان محیط زیست اجازه ایجاد یک هیپ جدید بر اساس استاندار در معدن را صادر کرد و هم اکنون هیپ ۶ که به تایید فنی دانشگاه تبریز نیز رسیده در این معدن فعال است.

مدیرکل محیط زیست آذربایجان شرقی نیز می گوید: هم اکنون بقیه هیپ ها نیز در حال بررسی از نظر نشت مواد سمی بوده و این سازمان نیز برنامه زمانبندی برای اصلاح امور به معدن ارایه کرده که اگر در زمان مشخص شده این امور اصلاح شود می تواند به فعالیت خود ادامه دهد در غیر این صورت اگر به تعهدات خود عمل نکند دوباره تعطیل خواهد شد.

قاسمی، با تاکید بر اینکه مرجع تشخیص آلایندگی زیست محیطی، سازمان حفاظت محیط زیست است، ادامه می دهد: این سازمان در این زمینه با دانشگاه تبریز و آزمایشگاه های معتمد همکاری می کند.

  معدن طلای اندریان کلنی مشکلات دارد/ استخراج یک هزار و ۴۹۲ کیلوگرم شمش طلا از معدن اندریان 

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌شرقی می گوید: شرکت معدنی زرین داغ آستارکان در سال ۹۶ حدود ۱۲۶ کیلوگرم، در سال ۹۷ حدود ۲۸۹ کیلوگرم، در سال ۹۸ حدود ۶۰۷ کیلوگرم و در ۵ ماهه سال جاری حدود ۴۶۸ کیلوگرم و در مجموع این سال ها، یک هزار و ۴۹۲ کیلوگرم شمش طلا با عیارهای متفاوت ۷۰، ۶۰ و ۳۰ درصد از معدن طلای اندریان استخراج کرده است.

مهرانگیز رحمانی، با بیان اینکه طلای استخراج شده از این معدن خالص نیست، می افزاید: از شمش ها نمونه برداری می شود و خلوص شمش استخراج شده از معدن براساس عیاری که آزمایشگاه اعلام می کند، مشخص می شود.

وی اظهار می کند: با توجه به اختلافاتی که در زمینه عیار تولیدی این معدن وجود داشت، مقرر شد نماینده دولت در زمان شمش ریزی در محل حضور داشته باشد و از آن نمونه برداری و براساس قیمت شمش حقوق دولتی از این شرکت دریافت خواهد شد.

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌شرقی با اشاره به اینکه در این معدن کلنی مشکلات وجود دارد، می گوید: دیوان محاسبات در سال ۹۸ بر نحوه واگذاری، برداشت غیرمجاز و آلایندگی محیط زیست این معدن ایراد گرفته و در خصوص واگذاری آن رای صادر کرده است.

رحمانی، ادامه می دهد: رای این دیوان به وزارتخانه جهت خلع ید شرکت بهره بردار ارسال شده است و در جلسه شورای عالی معادن مطرح و مقرر شد مراتب با قید فوریت توسط امور حقوقی وزارت صمت پیگیری شود.

وی یادآوری می کند: شرکت بهره بردار این معدن تاکنون بیش از ۵ میلیارد تومان حقوق دولتی پرداخت کرده و تا پایان سال ۹۸ بیش از ۴ میلیارد تومان بدهی دارد که بدهی سال ۹۹ نیز به آن اضافه می شود.

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌شرقی می گوید: در ۱۵ شهریور سال ۹۷ موافقت محیط زیست با رعایت ضوابط برای شرکت معدنی زرین داغ آستارکان صادر شده و این شرکت قبل از این تاریخ کان‌سنگ تولید می کرد و کارخانه در سال ۹۷ شروع به کار کرده است. 

رحمانی، می افزاید: وسعت فعالیت این شرکت به ۲ وسعت ۱۹ و ۲۲ کیلومترمربع و در مجموع مساحت ۲ معدن به ۳۹ کیلومتر مربع محدود شده است.

وی با اشاره به کوتاهی این شرکت در حفاظت فیزیکی از محدوده فعالیت خود، اظهار می کند: رگه هایی که معارضان و اهالی محلی به هر شکلی با اطلاع از رگه های طلا در این معدن اقدام به برداشت غیرمجاز و غیرقانونونی می کنند که باید شرکت مانع از این گونه برداشت ها کند.

گلوگاه های قاچاق از معدن طلای اندریان شناسایی شده است/ امنیت در منطقه برقرار است

فرماندار ورزقان نیز می گوید: برداشت غیرمجاز از معدن اندریان توسط حفاران غیرمجاز به ویژه در سمت روستاهای «اندریان» و «میوه رود» و محدوده ۳۹ کیلومتر مربع محدوده ثبت شده معدن انجام می شود.

محمدباقر خانی، می افزاید: هم اکنون گلوگاه های مورد استفاده غیرمجاز شناسایی و گشت های نیروی انتظامی در ۵ گلوگاه مستقر شده و این کار به کشف سرقت ها منجر شده است.

وی اظهار می کند: این منطقه به محل تجمع برخی افراد سابقه دار امنیتی تبدیل شده بود که با تلاش نیروهای اطلاعاتی، امنیتی و انتظامی، تمامی نیروهای غیربومی که از استان های همجوار به ویژه آذربایجان غربی و کردستان به این منطقه آمده بودند، از منطقه کوچ کردند.

فرماندار ورزقان می گوید: هم اکنون تعداد محدودی افراد اقدام به حفاری غیرمجاز در محدوده این معدن می کنند که بیشتر آن ها از اهالی روستاهای اطراف معدن به ویژه اندریان هستند.

خانی، با اشاره به اینکه روند حفاظت منطقه روبه بهبود است، ادامه می دهد: شرکت بهره بردار و سهامداران این شرکت باید در راستای حفاظت فیزیکی معدن ایفای نقش کرده و اقدام به نصب تابلو، سیم خاردار و دوربین های مداربسته و ایجاد برجک کنند.

وی یادآوری می کند: برداشت از معدن باید به صورت اصولی انجام شود نه به صورت رگه ای و برداشت ها باید براساس ضوابط و مقررات سازمان نظام مهندسی معدن و معاونت تخصصی معدن سازمان صمت باشد.

خانی، تاکید می کند: عیار این معدن باید شفاف سازی شود و شرکت بهره بردار باید در این زمینه گام موثری بردارد.