«ایمنی» در معادن امنیت ندارد؛ لزوم عزم جدی در تأمین جان و نان کارگران

به گزارش می متالز، معدن«آق دربند» در کنار روستایی به همین نام در شهرستان سرخس و ۱۴۱ کیلومتری شمال شرق مشهد واقع‌شده است که۳۰ درصد از سهام این شرکت به آستان قدس رضوی و ۷۰ درصد آن به بخش خصوصی تعلق دارد.

حال چند روزی است که ریزش سقف این معدن بسیاری از نگاه‌ها را به سمت حقوق معوق مانده این کارگران در اعماق تونل‌های سیاه زمینی انداخته است.

رد پای سیستم قضایی تا معدن

هم‌زمان با وقوع حادثه در معدن زغال‌سنگ سرخس رئیس‌کل دادگستری خراسان رضوی دستور ویژه برای پیگیری سریع موضوع صادر کرد و شنیده‌ها حاکی از آن است که تاکنون اقدامات و بازدیدهای میدانی توسط مسوولان قضایی شهرستان در  محل صورت گرفته است.

در همین حال دادستان سرخس از بازداشت سرپرست کارگاه این معدن به دلیل برخی قصور در این حادثه خبر داد.

حیدر جهانی بابیان اینکه تاکنون اصالت بیمه مسوولیت این کارگران برای دادستانی مشخص نشده گفت: با توجه به نظر کارشناسان اداره کار در خصوص قصور مسوولان معدن، سرپرست کارگاه این معدن در بازداشت به سر خواهد برد.

ایمنی ضعیف

در همین رابطه یکی از کارشناسان ایمنی معدن می‌گوید: زمانی که زغال‌سنگ استخراج می‌شود، فضای معدن خالی‌شده و برای نگه‌داشتن این فضا از چوب‌هایی بهره برده می‌شود تا از امکان ریزش سقف بکاهد.

این مهندس معدن که حاضر به فاش شدن نامش نیست به ما می‌گوید: به دلیل کاهش واردات چوب به کشور به‌ویژه چوب روسی و هم‌چنین افزایش قیمت چوب لذا از آنجایی ‌که تأمین آن در داخل سخت است برخی از معدن داران از چوب کمتری در معادن خود بهره می‌برند  و لذا همین موضوع جان کارگران داخل معدن را به ‌شدت به مخاطره می‌اندازد.

وی بیان می‌کند: بسیاری از مدیران و مالکان معادن خصوصی به بهانه گرانی وسایل و هم‌چنین تحریم از خرید تجهیزات ایمنی حتی‌المقدور خودداری می‌کنند.

خصوصی‌سازی بلای جان ایمنی

این معدن کار بخشی از مشکلات و ایمنی ضعیف را به خصوصی‌سازی معادن ربط داده و اظهار می‌کند: بعد از خصوصی‎ سازی درباره ایمنی معادن به مشکل برخوردیم زیرا کارفرماها، مأمور ایمنی را خودشان تعیین می‌کنند و خودشان به آن‌ها حقوق می‌دهند و این مشکل ساختاری در معادن است.

وی بیان می‌کند: مأموران ایمنی داخل معدن اگر برخلاف نظر کارفرماها نظر دهند با تغییر مواجه می‌شوند و نظارت قوی بر ایمنی‌ها نیست و اگر مأمور ایمنی بخواهد از ادامه کار در بخش ناایمن جلوگیری کند، با تعویض از طرف کارفرما روبرو می‌شود و لذا همین موضوع به مخاطرات معدن دامن می‌زند.

حقوقی که پایمال می‌شود

در همین راستا رامین قاسمی یکی از مهندسان معدن در خراسان رضوی در این رابطه به ما گفت: به‌طور حتم پیگیری دستگاه قضایی بسیاری از حقوق پایمال‌شده این کارگران را نمایان خواهد کرد.

وی بابیان اینکه ایمنی تنها حقوق ازدست‌رفته این کارگران در این معادن نیست ابراز کرد: حادثه در معدن زغال سنگ سرخس در حالی جان دو تن از کارگران را گرفت که آن‌ها حتی از سه ماه گذشته تاکنون حقوق خود را نیز دریافت نکرده بودند.

این مهندس معدن بابیان اینکه متأسفانه ما معادنی در کشور داریم که حتی پروانه بهره‌برداری ندارند افزود: کارگران در برخی از این معادن بیمه نیستند و حداقل‌های اداره کار در مورد آن‌ها رعایت نمی‌شود و به دلیل ضعف شدید اقتصادی و معیشتی حتی صدایشان در نیامده و به رسانه‌ها نیز نمی‌رسد.

قاسمی با اشاره به کارگران شاغل در این معدن گفت: در خصوص معدن سرخس هم مشاهده می‌کنید که افزون بر سه ماه این کارگران حقوق خود را دریافت نکرده بااین‌حال تا الآن که دو نفر جان خود را از دست دادند هیچ شخصی از این موضوع باخبر نبود و اسمی از آن‌ها در رسانه‌ها شنیده نمی‌شد.
ایمنی حقوق بدون شرط کارگران
وی با تأکید بر این موضوع که شرایط ایمنی برای کارگران معدن و کارگران ساختمانی که بیشترین حوادث رادارند، امری حیاتی است افزود: باوجود یک سامانه ثبت حوادث کار، کنترل‌ها و نظارت‌ها بر کارفرما و معادن مهندسی‌تر می‌شود.

این مهندس معدن تاکید کرد: در ایمنی و حوادث کار یک بخش به نام HSEMS وجود دارد که بخش مدیریت سیستم را شامل می‌شود که حوادث را به لحاظ فراوانی، زمان بروز، گروه شغلی طبقه‌بندی می‌کند لذا وقتی آمار به تفکیک اعلام شود، نقاط قوت و ضعف در هر بخش به‌راحتی قابل‌شناسایی می‌شود.

به گفته این کارشناس ایمنی و بهداشت‌کار، کارگران در اکثر موارد حق‌وحقوقشان ضایع می‌شود لذا لااقل برای حفظ جان این کارگران هم که شده باید شفاف‌سازی و دقت در آمار به وجود آید و در یک سامانه مشخص ثبت و ضبط شود.

وی با اشاره به اینکه پنهان‌کاری حقوق کارگران را ضایع می‌کند ادامه می‌دهد: ایمنی معادن کشور یکی از موضوعات بسیار مهم است و برای آن آیین‌نامه ایمنی در معادن راداریم که از سوی وزارت کار و امور اجتماعی به‌منظور پیشگیری از حوادث منجر به صدمات جانی و خسارات مالی موضوع ماده۸۵ و ۸۶ قانون کار وضع‌شده است لذا در خصوص ضمانت اجرای آن باید جدیت بیشتری به خرج داد.

قاسمی ابراز می کند: به طور حتم با ورود دستگاه قضایی و پیگیری در این رابطه ابعاد تازه ای پیرامون کوتاهی در ایمنی کارگران معدن و حقوق آن ها روشن خواهد شد و امیدوارم این موضوع در معادن استان و هم چنین سایر کشور جدی گرفته شود.

معدن بدون ایمنی

در همین راستا علی‌اکبر اکبری، رئیس اداره صمت سرخس با بیان اینکه معدن زغال‌سنگ آق دربند فاقد امکانات اولیه ایمنی است اظهار کرد: بارها در گزارش‌ها و بازدیدهای به‌عمل‌آمده به مسوولان معدن، درباره نبود ایمنی در محیط کار تذکر و حتی اخطار داده‌شده بود.

وی با اشاره به حادثه گازگرفتگی سه کارگر در چند روز قبل از حادثه انفجار این معدن اظهار کرد:  مسوول ایمنی معدن با سهل‌انگاری، عملیات گاز سنجی را در این مرحله انجام نداده است که منجر به انفجار شد.

رئیس اداره صمت سرخس بیان کرد: متأسفانه فعالیت کارگران در محیطی انجام می‌گیرد که از اولین فاکتور فعالیت که دارا بودن واحد امداد و نجات و ایمنی است در این معدن خبری نیست.

اکبری در همین رابطه بیان کرد: در همین راستا تونل‌های گزیک و تونل نوحی ۲و ۳ پس از بازرسی تا رفع نقایص پلمب است و مقرر شد آخرین تصمیمات به جلسه استان با سهام‌داران و مدیران معدن موکول شود.

شواهد امر از جمله نبود امکانات امداد و نجات و هم چنین اظهارات رئیس اداره صمت مبنی بر سهل انگاری در تامین ایمنی نشان می دهد که موضوع ایمنی کارگران در معادن استان جدی گرفته نشده و برخی از صاحبان معادن حتی به اخطار ها و تذکرات بازرسان نیز واکنش نشان نمی دهند لذا ورود دستگاه قضایی و هم چنین جدیت دستگاه های متولی می تواند از همین امروز ضامنی برای کاهش حوادث مرتبط با معدن باشد.