جنگ برسر مالیات‌ها

به گزارش می متالز، او گفت: «شما مهم هستید. من قصد ندارم کسی را مجازات کنم، اما به جای پاداش دادن به ثروتمندان کشور، در آینده نزدیک پاداش دادن به‌کار و نیروی کار آغاز خواهد شد.» با آنکه او در دوره رقابت با دیگر نامزدهای دموکرات، خود را فردی میانه‌رو نشان داده بود، مدتی است برنامه‌های اقتصادی بسیار مترقی را مطرح کرده است که محتوای آنها با دیدگاه‌های برنی سندرز و الیزابت وارن، رقبای او در دوره اولیه کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری بسیار شبیه است.

مهم‌ترین بخش برنامه اقتصادی بایدن، افزایش مالیات ثروتمندان و شرکت‌ها برای کاهش نابرابری و تامین بخشی از برنامه عظیم سرمایه‌گذاری به ارزش ۳۹۰۰ میلیارد دلار در چهار سال آینده است. او قول داده به بخش‌های بهداشت و درمان، آموزش، زیرساخت‌ها و انرژی پاک بودجه قابل ملاحظه‌ای اختصاص دهد و حداقل دستمزدها را بالا ببرد. این اقدامات در صدر هر برنامه فوری برای کمک به رونق اقتصاد پس از بحران کروناست. استراتژی بایدن نه تنها با برنامه ترامپ یعنی کاستن بیش از پیش از مالیات ثروتمندان و حذف مقررات در تضاد قرار دارد بلکه نشان‌دهنده تمایلات چپ‌گرایانه حزب دموکرات درحوزه اقتصاد طی سال‌های اخیر است. این تمایلی است که پس از بحران مالی یک دهه قبل آغاز شد و در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ شتاب گرفته است.

بایدن پس از رکود حاصل از بحران کرونا که به افراد کم‌درآمد بسیار بیش از ثروتمندان لطمه زده، به برنامه افزایش مالیات‌ها برای تامین برنامه‌های حمایتی پایبند شده است. جارد برن استاین، اقتصاددان ارشد مشاور بایدن در دوران ریاست‌جمهوری اوباما که اکنون نیز مشاور اوست می‌گوید: «همه‌گیری کرونا سبب هویدا شدن مجموعه‌ای از نابرابری‌های اقتصادی و نژادی و نقایص در سیاست‌های دولت شده است.  این نقایص برای مدتی طولانی به اقتصاد و مردم لطمه زده‌اند. بازگشت اقتصاد به وضعیت قبل از بحران کافی نیست.» اگرچه بایدن هنوز طرفدار سیاست‌های به شدت پراگرسیو نیست، اما هدف برنامه‌های او احیا و تغییر ساختار اقتصاد آمریکا شبیه برنامه «نیو‌دیل» فرانکلین روزولت پس از رکود بزرگ است. یکی دیگر از مشاوران تیم کارزار انتخاباتی بایدن می‌گوید: «برنامه‌های بایدن برای مقابله با بحران‌هایی است که اکنون در آمریکا وجود دارد یعنی بحران سلامت عمومی، بحران اقتصادی، بحران زیست محیطی و بحران بی‌عدالتی نژادی.» برنامه‌های اقتصادی بایدن سبب شده ترامپ او را یک سوسیالیست توصیف کند اما این برنامه‌ها نظر موافق لیبرال‌های عضو حزب دموکرات را جلب کرده است. منتقدان چپ‌گرای دولت‌های دموکرات قبل، از جمله دولت‌های بیل کلینتون و باراک اوباما می‌گویند سیاست‌های اقتصادی این دولت‌ها بیش از حد بر انضباط مالی و آزادسازی تجاری تمرکز داشت. برخی تحلیلگران چپ‌گرا معتقدند بدون شک برنامه‌های بایدن بیش از هر نامزد دیگر طی ۳۰ تا ۴۰ سال اخیر ترقی‌خواهانه است. همه معتقدند نابرابری یک مشکل بزرگ است و نیروی کار دچار مشکلات قابل ملاحظه بوده، درحالی‌که ثروتمندان همچنان درحال ثروتمندتر شدن هستند اما درباره میزان و سرعت تغییراتی که باید اعمال شود اختلاف‌نظر وجود دارد. در هفته‌های اخیر بایدن تعدادی از اقتصاددان‌های لیبرال را به جمع مشاوران خود افزوده البته مشاوران طرفدار ترقی‌خواهی که خواهان کنار گذاشته شدن نئولیبرالیسم هستند، در این جمع حضور دارند. برخی سیاست‌های بایدن از جمله اختصاص ۱۷۰۰ میلیارد دلار به توسعه انرژی‌های پاک، شباهت زیادی با سیاست‌های مورد نظر سندرز و وارن دارد. از سوی دیگر بایدن از دیدگاه‌های اقتصاددان‌های میانه‌رو و چپ میانه نظیر جانت یلن، رئیس پیشین بانک‌مرکزی آمریکا و لری سامرز وزیر دارایی پیشین استفاده می‌کند، با آنکه جمع کردن یک چنین گروه متنوع از اقتصاددان‌ها با دیدگاه‌های گوناگون می‌تواند به رفع شکاف‌های موجود درحزب دموکرات کمک کند اما این کار ریسک‌هایی در بردارد. نکته مهم دیگر این است که برنامه حمایت از بیکارشدگان در اثر بحران کرونا بر کسری بودجه می‌افزاید. البته بودجه لازم برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در بخش‌های مختلف اقتصاد از محل افزایش مالیات‌ها تامین می‌شود.

با توجه به تداوم همه‌گیری کرونا و وضعیت نامطلوب بازار کار ضروری است در روزهای اولیه فعالیت دولت بعدی برنامه‌هایی برای حمایت از اقتصاد و خانواده‌ها اجرا شود. در درون تیم بایدن این باور وجود دارد که شرایط اقتصادی بحرانی است. اما میزان پایبندی او به سیاست‌های ترقی‌خواهانه، پس از انتخابات به بوته آزمایش گذاشته می‌شود. اگر بایدن در انتخابات پیروز شود باید در همان ابتدا اولویت‌های خود را برای کمک به اقتصاد تعیین کند و در آن زمان است که جهت حرکت دولت او درحوزه اقتصاد در عمل مشخص خواهد شد. یک نکته مهم دیگر این است که اجرای سیاست‌های مورد نظر بایدن آسان نیست زیرا این سیاست‌ها با مقاومت‌هایی در بورس و دنیای تجارت یعنی شرکت‌ها مواجه خواهد شد. آن نیروها اکنون نسبت به قبل قدرت کمتری دارند اما در هر حال مقاومت‌هایی مشاهده خواهد شد.

سیاست‌های بایدن از پیش به شدت مورد انتقاد کاخ‌سفید و جمهوری‌خواهان کنگره قرار گرفته و بیش از حد تند و بی‌اثر توصیف شده است. از دید بسیاری از تحلیلگران و جمهوری‌خواهان، درحال‌حاضر با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد آمریکا آخرین چیزی که شرکت‌ها به آن نیاز دارند افزایش مالیات است. اما برخی منتقدان سیاست‌های ترامپ با رد کردن این دیدگاه‌ها می‌گویند ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری ‌خود تمام پول را بین ثروتمندان تقسیم کرد. بنابراین برنامه‌های بایدن بالا بردن مالیات ثروتمندان نیست بلکه بازگرداندن پول به اقتصاد برای مدیریت درست آن است. درحوزه مالیات اشخاص بایدن پیشنهاد داده نرخ‌ها به سطوحی که در دوران ریاست‌جمهوری اوباما وجود داشت بالا برده شود. اما برنامه او گسترده‌تر است، به این معنا که بایدن خواستار افزایش مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر درآمد خانواده‌های ثروتمند نیز هست. درحوزه شرکت‌ها بایدن مایل است نرخ مالیات بر درآمد به ۲۸ درصد افزایش یابد.

هفته گذشته موسسه مودیز به این نتیجه رسید که طی چهار سال آینده اگر کنترل کنگره در اختیار دموکرات‌ها باشد، اجرای برنامه‌های مورد نظر بایدن به بالا رفتن نرخ رشد اقتصاد و ایجاد تعداد زیادی فرصت شغلی منجر خواهد شد و دستاوردهای این برنامه‌ها در مقایسه با حالتی که ترامپ بار دیگر در انتخابات پیروز شود و کنترل کنگره در اختیار جمهوری‌خواهان باشد، بسیار بیشتر است. برخی تحلیلگران معتقدند بین برنامه‌های اقتصادی بایدن و برنامه‌های دیگر نامزدهای حزب دموکرات تفاوت‌های بزرگی وجود ندارد. وزیر دارایی آمریکا در دوره ریاست‌جمهوری بیل کلینتون می‌گوید: «رویکرد بایدن با رویکردی که کلینتون و اوباما به مسائل اقتصادی داشتند بسیار شبیه است البته رویکرد او با توجه به شرایط کنونی تعدیل شده است. او یک رویکرد عمل‌گرایانه درحوزه اقتصاد دارد. ایالات‌متحده به‌شدت به سرمایه‌گذاری درحوزه‌های گوناگون نیازمند است و در برنامه‌هایی که بایدن معرفی کرده این نیاز در نظر گرفته شده است.» اقتصاد آمریکا پس از بحران کرونا باید تقویت شود و برنامه‌های آقای بایدن با این رویکرد تدوین شده است.

جیمز پالیتی فایننشال‌تایمز