قطار هندوستان باز به ایستگاه فرزاد بی رسید

به گزارش می متالز، فرزاد بی از میدان‌های گازی مشترک بین ایران و عربستان است که سال ۲۰۱۲ کشف شد و تولید گاز طبیعی و میعانات گازی آن از سال ۲۰۱۳ توسط عربستان آغاز شد. گفته شده است که حجم ذخیره این میدان ۲۱٫۷ تریلیون فوت مکعب است و بر اساس اطلاعات ارائه شده حدود ۶۰ درصد آن قابل استخراج است. ظرفیت تولید این میدان حدود ۱٫۱ میلیارد فوت مکعب در روز است. اما همین میدان بعدتر محل مناقشاتی شد که یال‌ها بین ایران و هند ادامه پیدا کرد. گفته می‌شود ایران نه توانایی فروش گاز خشک و بی میعانات و کم مشتری فرزاد بی را دارد و نه علاقه ای به بازاریابی آن دارد و معتقد است این کار باید توسط هندی‌ها که مدعی حق آب و گل داشتن در فرزاد بی دارند انجام شود. اما هند هم زیر بار این موضوع نمی رود و ظاهرا برای این بازاریابی مقاومت‌های فراوانی از خود نشان می‌دهد. اما همچنان که پیش از این در مقالات و گزارش‌های عصراقتصاد به آن اشاره شده است، فرزاد بی لقمه ای نیست که هندی ها از آن چشم پوشی کنند.

در آخرین روزهای سال گذشته رسانه‌های داخلی هم به موضوع فرزاد بی بسیار پرداختند. ایسنا در مورد اختلافات ایران و هند و پیشنهادهایی که از سوی هندی‌ها مطرح شده است از قول بیژن زنگنه وزیر نفت ایران نوشت: پیشنهاد هند مورد بحث قرار می‌گیرد اما با آن‌ها به توافق نرسیدیم و بعید است به این سادگی به توافق برسیم. زیرا فاصله پیشنهاد ما و هندی‌ها از نظر قیمت خرید گاز زیاد است. بنابراین ممکن است توسعه این میدان به شرکت دیگری داده شود.

همین جمله کافی بود تا هندی ها را برآشوبد تا در ارتباطاتشان با ایران در حوزه انرژی تجدیدنظرهایی به وجود بیاورند.

آنها به هیچ وجه راضی نبوده و نیستند که از خیر این میدان مشترک ایران بگذرند. بنابراین کار به تهدید کشید و گفته شد هندوستان تهدید کرده در صورتی که توسعه این میدان به کنسوسیوم این کشور سپرده نشود پالایشگاه‌های دولتی این کشور مانند پالایشگاه و پتروشیمی مانگلور، هندوستان پترولیوم وبهارات پترولیوم، خرید نفت از ایران را کاهش می دهد.

از قضا این اتفاق هم افتاد و در ماه های بعد هندی ها خرید خود از پالایشگاه های ایرانی را کم کردند و حتی این شائبه بوجود آمد که هندی ها پول نفت ایران را هم درست و حسابی نمی دهند.

اما کمی بعدتر باز هندی‌ها در قبال این میدان سیاست خود را تعدیل کردند. دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند به رسانه‌ها اعلام کرد کشورش به لحاظ اقتصادی و توسعه ای شرایطی خاص را از سر می گذراند و از ایران توقع دارد این شرایط را درک کند و برای آنها که زوذتر از هرکس دیگری کار اکتشاف در فرزاد بی را آغاز کرده بودند حسابی جداگانه باز کند. او حتی بر سر ایران منت گذاشت و گفت در تمام سال‌هایی که همه ایران را تحریم کرده بودند این فقط هندوستان بود که در فرزاد بی سرسختانه ایستاد و کار کرد و در عین حال خرید نفت ایران را قطع نکرد و حالا وقت جبران خدمت های هندی ها از سوی ایران است.

اما مقامات ایرانی جدی‌تر از این حرفها بودند. آنها دو سناریو پیش روی مهارجه‌های نفتی گذاشتند. یکی این که هندوستان پکیج های جدیدی به شکل مستقل برای توسعه فرزاد بی تهیه کند و آن را بر قاعده EPCF (تامین مالی بر عهده پیمانکار به علاوه تامین کالا، خدمات مهندسی و ساخت تجهیزات) به ایران ارائه دهد و یا اینکه با شرکت‌هایی دیگر که صاحب اسم و رسم هستند وارد مذاکره شود.

آنچه مشخص است این است که یکی از چالش های  توسعه در فرزاد بی همان غنی نبودن گاز است و بر این اساس می طلبد که چنین گازی به ال ان جی تبدیل شده و یا از طریق خط لوله به فروش برسد و از قضا این همان کاری است که ایران حاضر نیست به آن تن بدهد. گاز آن غنی نیست و طرف هندی باید گاز تولیدی آن را ال ان جی کند یا به صورت خط لوله بفروشد.

همچنین هندی‌ها می گویند برای آنها بهتر این است که ایرانی‌ها گاز فرزاد بی را بخرند ولی نکته این جاست که آنها خوب می دانند که ایرانی ها چنین پولی  ندارند.

به هرحال این گیر و دار تا جایی ادامه یافته که هر دو کشور دست به چاره اندیشی‌های جدید زده اند. در این راستا سفر اخیر زنگنه و تیم همراهش به هند به بهانه شرکت در اجلاس شانزدهم مجمع جهانی انرژی دست مایه مناسبی برای مذاکرات مجدد دو کشور در خصوص توسعه میدان گازی فرزاد بی است.

 زنگنه ایران در سفر کوتاه خود به هند علاوه بر شرکت در این اجلاس در دیدار با همتای هندی خود در مورد مسئله میدان گازی «فرزاد ب» که سالها لاینحل مانده بود به توافق رسید.

وی در دیدار و گفت و گو با دارمندرا پرادهان وزیر نفت هند پیش از آغاز رسمی این اجلاس در مورد واردات نفت هند از ایران و مساله میدان گازی «فرازد ب» گفت و گو و به توافق رسید.

زنگنه گفت: پیش از این، مشکلاتی میان هند و ایران در خصوص میدان گازی فرزاد به وجود آمده بود اما اکنون این مشکلات و اختلافات برطرف شده و دو کشور پیشرفت بسیار خوبی در زمینه توسعه میدان گازی «فرزاد ب» بدست آورده اند.

میدان گازی «فرزاد ب» سال‌هاست چشم انتظار مذاکرات ایران و هند نشسته بود تا شاید این میدان هم طعم شیرین توسعه را بچشد، مذاکراتی که گویا پشت سد مباحث مالی گرفتار شده است و وزیر نفت ایران در طول این سفر  گفت برای حل این مسئله با طرف هندی به توافق رسیدند.

وزیر نفت ایران با بیان اینکه هندی ها علاقه مند به توسعه میدان های گازی و نفتی در ایران هستند، تصریح کرد: پیشنهادهای طرف های هندی تا دو ماه آینده به ایران ارائه خواهد شد.

زنگنه سپس در نشست پرسش و پاسخ با شرکت مقامات نفتی کشورهای دیگر نیز شرکت کرد و بر اهمیت تامین و حفظ صلح و ثبات در جهان تاکید کرد.

وی با اشاره به شرایط جدید جغرافیای سیاسی منطقه اظهار کرد سیاسی شدن بازار نفت سبب آسیب به مصرف کنندگان و همچنین تولید کنندگان این محصول استراتژیک خواهد شد.

وزیر نفت ایران همچنین در مصاحبه با خبرنگاران ایرانی در دهلی نو افزود: نظر ایران بر آن است که اگرچه نقش نفت در آینده کمرنگ تر خواهد شد اما این محصول همچنان به ایفای نقش خود در بازارهای جهانی ادامه خواهد داد و کشورهای جهان حداقل تا سال 2040 به نفت احتیاج خواهند داشت بنابراین در این حوزه هنوز احتیاج به سرمایه گذاری حس می شود.

وزیر نفت کشورمان درباره اوضاع فعلی حوزه انرژی در جهان تاکید کرد: بازار نفت باید غیر سیاسی باشد و به گاز نیز در بازارهای جهانی اهمیت داده شود. سیاسی شدن بازار نفت سبب آسیب به مصرف کنندگان و همچنین تولید کنندگان نفت خواهد شد چون این بازار، یک مجموعه به هم پیوسته است و آسیب به یک کشور سبب آسیب به سایر کشورها خواهد شد.

نارندرا مودی نخست وزیر هند نیز در سخنرانی افتتاحیه خود در اجلاس مجمع انرژی بر نقش فزاینده هند در بازار انرژی جهان اشاره کرد و گفت کشورش در 25 سال آینده، مهمترین متقاضی انرژی در جهان خواهد بود.

وی همچنین بر حرکت تدریجی کشورهای جهان از جمله هند به سوی انرژی سبز و مقرون به صرفه در راستای اهداف توافق اقلیمی پاریس تاکید کرد.

مودی گفت: مصرف انرژی هند تا 25 سال آینده، سالانه 4.2 درصد رشد خواهد کرد در حالیکه این کشورهم اکنون هم تنها کشور بزرگ جهان با بالاترین نرخ رشد اقتصادی است. تمام سازمان‌های شناخته شده جهانی رشد اقتصادی هند را بین 7 تا 8 درصد پیش بینی کرده اند.

وی افزود: دولت هند هم اکنون درحال تقویت بخش تولید در راستای سیاست 'ساخت هند' و همچنین استفاده از نیروی جوان در صنایعی مانند پوشاک، پتروشیمی و مهندسی است که همین امر به خودی خود نیاز هند به انرژی را افزایش می دهد.

نخست وزیر هند گفت معتقد است جهان باید به سوی ایجاد یک بازار شفاف نفت و گاز که در راستای تامین منافع بشریت باشد حرکت کند.

به هر رو به نظر می رسد رویکرد جدید هندی ها در کنار نگاه خاصی که ایران نسبت به توسعه میدان گازی فرزاد بی داشته است به دلیل احساس اضطراری است که هردو کشور در حوزه توسعه اقتصادی خود داشته اند. از یک سو ایران رشد و ارتقا صنعت نفت و گاز خود را امری گریز ناپذیر می‌پندارد و از سوی هندی ها هم بنا به نیازمندی هایشان نمی توانند از  انتفاعی که از مبادلات حوزه انرژی با ایران دارند چشم پوشی کنند. به تعبیری شاید بتوان گفت این عدم گریز و گزیر، گذر پوست میدان فرزاد بی به دباغ خانه هندی هاست.یا شاید برعکس. اما در این تردیدی نیست که وجوه تعاملاتی دیپلماسی جدید انرژی بین المللی خواستگاهی است که هیچکس نمی‌تواند نسبت به آن بی توجهی کند. در فرزاد بی، عربستان همانند قطر در پارس جنوبی، سال هاست توسعه و برداشت سود آور خود را آغاز کرده است و دفع الوقت برای ایران، فرصت های اخیر اقتصادی کشور  را به مخاطره خواهد انداخت. فرصت‌هایی که دیگر توان رخ نمایی جدید تر نخواهند داشت.