به گزارش می متالز، این در حالی است که تیتانیوم یکی از عناصر کمیاب در جهان به شمار میآید. روسیه پس از چین دومین تولیدکننده بزرگ این عنصر است و تیتانیومی که از روسیه به امریکا صادر میشود در فرآیند تولید هواپیمای بوئینگ نقش مهمی دارد. به این بهانه در این گزارش به تیتانیوم و بزرگترین تولیدکنندگان آن در جهان پرداختیم تا ببینیم در صورت عملی شدن تحریم صدور قطعات تیتانیومی از روسیه، چه گزینههای دیگری در اختیار امریکا قرار دارد.
به نقل از وُرداَتلس، تیتانیوم عنصری فلزی است که در مجاورت شماری از دیگر ذخایر مواد معدنی به وجود میآید. این عنصر به طور گسترده در سراسر پوسته زمین پراکنده شده است. فلز تیتانیوم چگالی کم و مقاومت زیادی دارد و به شدت در برابر خوردگی در آب دریا، تیزآب سلطانی و کلر مقاوم است. رنگ سفید فلزی دارد و براق است. مقاومت در برابر خوردگی و داشتن بالاترین نسبت مقاومت به چگالی در برابر دیگر عناصر فلزی، از مهمترین ویژگیهای این فلز به شمار میآیند.
تیتانیوم هنگامی که هنوز با فلز دیگری آلیاژ نشده، مقاومتی برابر با فولاد و چگالی کمتر از آن دارد. مقاومت آن در برابر حرارت نیز به نسبت زیاد است و از جمله فلزات نسوز به شمار میآید. در تماس با هوا به سرعت اکسید میشود و از جمله معدود عناصری است که در تماس با نیتروژن خالص میسوزد. استخراج تیتانیوم، دشوار و هزینهبر است و مقرون به صرفهترین روش برای تولید آن، استفاده از فرآیند کرول است. فرآیند هانتر نام روش دیگری است که با استفاده از آن میتوان تیتانیوم را از سنگ معدنش بهدست آورد.
امروزه فلز تیتانیوم، یک فلز استراتژیک در موتور و ساختمان داخلی هواپیما، تجهیزات حملونقل صنایع شیمیایی، واحدهای مولد برق، صنایع آلیاژی، ساخت زیردریاییها، کارخانههای ساخت مواد شیمیایی، دستگاههای خنککننده نیروگاههای اتمی و حرارتی و دهها مورد دیگر به شمار میآید. تیتانیوم را همچنین میتوان با آهن، آلومینیوم، وانادیم و مولیبدن آلیاژ کرد تا مادهای سختتر و سبکتر به دستاید که در ساخت سامانههای هوایی مانند موتور جت، موشک و فضاپیما به کار میآید. آلیاژ این فلز کاربردهای نظامی هم دارد و در فرآیندهای صنعتی (شیمیایی و شیمیایی-نفتی)، کارخانههای نمکزدایی، تولید کاغذ، خودروسازی، کشاورزی و ساخت اندامهای مصنوعی، درونکاشتهای استخوانی، ابزارهای دندانپزشکی و ریشهدرمانی، پروتز ایمپلنت دندانی، ساخت کالاهای ورزشی، جواهرسازی، ساخت گوشی همراه و... به کار میآید.
آخرین دادههای سازمان زمینشناسی امریکا درباره تولید اسفنج تیتانیوم در جهان و کشورهای برتر تولیدکننده، به سال ۲۰۱۶ میلادی (۱۳۹۵ خورشیدی) برمیگردد.
بر اساس این دادهها در این سال، ۱۷۰ هزار تن اسفنج تیتانیوم در جهان تولید شد. برترین کشورهای تولیدکننده به این شرح فهرست میشوند.
۱. چین؛ بیشترین تیتانیوم را در جهان تولید میکند. حجم تولید آن در کل سال ۲۰۱۶ میلادی (نیمه دی ۱۳۹۴ تا نیمه دی ۱۳۹۵ خورشیدی) ۶۰هزار تن بود. چین ذخایر تیتانیوم را در ۱۰۸ پهنه معدنی و در ۲۱ استان، نواحی شهری و مناطق خودمختار خود کشف کرده است. استان سیچوان، تیتانیومخیزترین منطقه این کشور است. چین بیشترین ذخایر تیتانیوم جهان را در اختیار دارد که بیشتر آنها از کانی ایلمنیت بهدست میآید.
۲. روسیه؛ دومین تولیدکننده بزرگ تیتانیوم در جهان است که در سال ۲۰۱۶ میلادی ۳۸ هزار تن از این فلز تولید کرد. ۳ مورد از بزرگترین معادن تیتانیوم روسیه شامل «پودوسکی» در جمهوری کارلیا، «روچار» در ناحیه فدرال شرقی و «یوگاووستوشنایاگرمیخا» در استان مورمانسک هستند. در سال ۲۰۱۰ میلادی (۱۳۸۹ خورشیدی) روسیه اعلام کرد در منطقه «دره تیتانیوم» بر ساخت محصولات تیتانیوم متمرکز شده است. دره تیتانیوم یک منطقه ویژه اقتصادی برنامهریزی شده در استان سوردلوسک است. هماکنون شرکت روسی «ویاسامپیاُ-آویسما» که بزرگترین شرکت تولیدکننده تیتانیوم در جهان است، فعالیت این منطقه ویژه را پیش میبرد.
۳. ژاپن؛ سومین کشور برتر در تولید تیتانیوم جهان است و در سال ۲۰۱۶ میلادی ۵۴ هزار تن از این فلز تولید کرد. تیتانیوم ژاپن در معدن کاباساوا که در کنار شهر سِندای و در منطقه توهوکو قرار گرفته، تولید میشود.
تیتانیوم در ژاپن به صورت اسفنج تیتانیوم و به وسیله شرکت «اوساکا تیتانیوم تکنالوجیز» تولید میشود. این شرکت دومین شرکت بزرگ تولیدکننده تیتانیوم در جهان است.
۴. قزاقستان؛ چهارمین تولیدکننده بزرگ تیتانیوم در جهان به شمار میآید و در سال ۲۰۱۶ میلادی، ۹هزار تن تیتانیوم تولید کرد.
این در حالی است که در شرق این کشور، ذخایر گستردهای از تیتانیوم کشف شده است و قزاقستان در سالهای اخیر توانسته توجه سرمایهگذاران بینالمللی را به ذخایر گسترده فلز و مواد معدنی خود از جمله ذخایر تیتانیوم جذب کند. در سال ۲۰۱۰ میلادی، شرکت پوسکو در کره جنوبی اعلام کرد با شرکت «یوکیتیامپی» در قزاقستان در زمینه تولید تیتانیوم وارد همکاری شده است.
۵. اوکراین؛ پنجمین تولیدکننده بزرگ تیتانیوم در جهان، در سال ۲۰۱۶ میلادی ۷۵۰۰ تن از این فلز تولید کرد. صنعت تیتانیوم این کشور شامل تولید کانیهای روتیل، ایلمنیت و اسفنج تیتانیوم در شرکت تیتانیوم و منگنز «زاپاروژای» میشود و چند تولیدکننده کوچکتر نیز شمش تیتانیوم تولید میکنند.
۶. هند؛ ششمین تولیدکننده بزرگ تیتانیوم در جهان است که در سال ۲۰۱۶ میلادی، تولید خود را به ۵۰۰ تن رساند. این رقم نسبت به سال ۲۰۱۵ میلادی تغییری نداشت. هند جایگاه ذخایر اصلی کانی روتیل به عنوان یکی از اصلیترین کانیهایی است که تیتانیوم از آن بهدست میآید.
در این جدول، فهرست کشورهایی آمده که در سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶ میلادی (۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵ خورشیدی) بیشترین اسفنج تیتانیوم را در جهان تولید کردند. ارقام این جدول برگرفته از دادههای سازمان زمینشناسی ایالات متحده و در واحد تن است.