انقباض فعالیت‌های اقتصادی با طعم رکود

می متالز - مرکز پژوهش‌های اقتصادی اتاق ایران سیزدهمین دوره شامخ کل اقتصاد را برای مهر 1399 معادل 44.47 واحد اعلام کرد که نسبت به ماه قبل 2.39 واحد کاهش نشان می‌دهد. رشد قیمت مواد اولیه و لوازم خریداری شده برای تولید همچنان در مهرماه نیز چالش اصلی فعالیت‌های اقتصادی بوده اما این بار کاهش فروش نیز به‌عنوان چالشی جدید به مشکلات آنها اضافه شده است.

به گزارش می متالز، مرکز پژوهش‌های اقتصادی اتاق ایران، شاخص شامخ کل اقتصاد در مهر 1399 را با 2.39 واحد کاهش نسبت به ماه قبل 44.47 واحد اعلام کرد. بر اساس داده‌های تجمیع شده در گزارش شامخ، در مهر امسال بار دیگر شاخص قیمت خرید مواد اولیه و لوازم خریداری شده برای تولید رکوردشکنی کرده و به بیشترین مقدار خود طی 13 ماهه گذشته رسیده است.

شاخص مدیران خرید (PMI) موسوم به شامخ از مهرماه 1397 توسط مرکز پژوهش‌های اقتصادی اتاق ایران محاسبه و منتشر می‌شود و در مهر امسال سیزدهمین دوره شامخ کل اقتصاد و بیست و پنجمین دوره شامخ بخش صنعت از سوی این مرکز منتشر شده است.

در گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های اقتصادی اتاق ایران، عدد شامخ کل اقتصاد (44.47) وضعیت رکود در فعالیت اکثر بنگاه‌های اقتصادی به‌خصوص در بخش‌های خدمات و کشاورزی را نشان می‌دهد و حاکی از این است که در این ماه نسبت به شهریور، کاهش در فعالیت بنگاه‌ها با شدت بیشتری ادامه دارد.

همچنین در مهر امسال، شاخص قیمت خرید مواد اولیه یا لوازم خریداری شده برای تولید به 93.17 واحد رسیده که بالاترین رقم در طول دوره استخراج شامخ کل اقتصاد است و بار دیگر رکورد بیشترین مقدار خود طی 13 ماهه گذشته را شکسته است.

از سوی دیگر، بررسی‌ها نشان می‌دهد تنگناهای موجود برای فعالیت‌های اقتصادی باعث شده شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی نیز نسبت به ماه قبل کاهش پیدا کند و به 44.51 برسد. این کاهش عمدتاً به دلیل کاهش استخدام در بخش خدمات بوده که در بحران کرونا با بیشترین آسیب مواجه بوده است.

از دیگر نکات شامخ کل اقتصاد در مهر 1399، تداوم روند کاهشی شاخص میزان فروش کالاها یا خدمات بوده که در این ماه به 41.85 واحد رسیده است. طبق اعلام فعالان اقتصادی، این کاهش عمدتاً ناشی از افزایش قیمت‌ها و در پی آن کاهش سفارش‌ها بوده است.

مرکز پژوهش‌های اقتصادی اتاق ایران، شاخص مدیران خرید صنعت در مهرماه را نیز 52.22 واحد اعلام کرده که نسبت به ماه قبل اندکی کاهش دارد. اطلاعات مربوط به بیست و پنجمین دوره شامخ صنعت حاکی از این است که در مهر امسال به‌غیراز موجودی مواد اولیه خریداری شده، سایر زیرشاخص‌های اصلی تعیین‌کننده شامخ صنعت وضعیت بهتری نسبت به ماه قبل دارند.

در مهر امسال، شاخص موجودی مواد اولیه خریداری شده در بخش صنعت به 37.46 واحد رسیده و با افزایش شیب روند کاهشی خود طی 6 ماه گذشته به کمترین مقدار رسیده ‌است.

همچنین قیمت مواد اولیه خریداری شده بخش صنعت به 94.82 واحد رسیده که بیشترین مقدار طی 25 ماه گذشته (از شروع طرح تاکنون) بوده است. به‌تبع رشد قیمت مواد اولیه خریداری شده، شاخص قیمت فروش محصولات تولید شده نیز در مهرماه به 74.81 رسیده که بالاتر از شهریور است.

در این میان، کمبود مواد اولیه از یک‌سو و نوسانات شدید قیمتی از سوی دیگر باعث شده تا تولیدکنندگان مواد اولیه موردنیاز را در قیمت‌های بسیار بالا تأمین کنند و برای جبران این مساله، قیمت فروش خود را افزایش دهند؛ اما هم‌زمان به‌واسطه کاهش سفارش‌ها و افت فروش، عملاً تحقق هزینه تمام‌شده از این محل نیز با مشکلاتی مواجه شده است.

به‌طورکلی کمبود مواد اولیه و افزایش شدید قیمت‌ها در بخش صنعت که منجر به افزایش در قیمت فروش محصولات تولید شده نیز شده است. در مهرماه همه تولیدکنندگان یک‌صدا از افزایش شدید و نابسامانی قیمت ارز و کمبود مواد اولیه موردنیاز خود و همچنین قوانین مخل کسب‌وکار شکایت داشتند و این موضوع منجر به توقف برخی از خطوط تولید شده است. گرچه ازنظر اکثر فعالان اقتصادی به علت نوسانات شدید قیمتی شرایط حتی برای ماه آینده قابل پیش‌بینی نیست؛ بااین‌حال هم‌زمان با برگزاری انتخابات امریکا کمی انتظارات خوش‌بینانه نسبت به افزایش فعالیت‌ها در ماه آینده وجود دارد.