چهار شاخه فناوری؛ کلید احیا بخش معدن در ایران

به گزارش می متالز، معدن و صنایع معدنی نه تنها از طریق ایجاد اشتغال مستقیم درآمد خانوارها را افزایش می¬دهد بلکه از طریق ارتباط با سایر بخش های اقتصادی کشور موجب افزایش تولید و اشتغال می شود. به طوری که به ازای استخدام هر یک نفر در شرکت های معدنی، 3 تا 4 نفر در سایر بخش¬های اقتصاد شاغل می¬شوند. بررسی ها نشان می دهد که از هر 8 هزار میلیارد دلار گردش مالی بخش صنعت دنیا، 2.2 هزار میلیارد دلار (حدود 30%) آن به صنعت معدن اختصاص دارد. گزارش وال استریت نشان می دهد که نفت، گاز، زغال سنگ، جنگل، چوب، طلا، نقره، مس، اورانیوم، آهن خام و فسفات به¬عنوان شاخص ثروت همواره در نظر گرفته می شوند و با این رویکرد کشورهای روسیه، آمریکا، عربستان و کانادا در رتبه¬های اول تا چهارم جهان و ایران با 3.27 تریلیون دلار از منابع زیرزمینی طبیعی در رتبه پنجم دنیا قرار دارند.
ایران دارای 68 نوع ماده معدنی غیر نفتی و 7% از ذخایر معدنی دنیاست که در حال حاضر 1% از آن¬ها بهره¬برداری شده¬اند که در مقایسه با استاندارد جهانی (5 درصد)، نشان از ظرفیت بالای رشد این حوزه در کشور دارد.
از دیگر دلایل جایگاه ممتاز کشور در این حوزه می¬توان به تنوع مواد معدنی، موقعیت ممتاز سوق-الجیشی، دسترسی به آب¬های آزاد و مرزهای زمینی، دسترسی به بازار وسیع منطقه¬ای، زیرساخت-های مناسب برای استقرار صنایع و امکان توسعه تجارت بین المللی و صادرات مجدد را نام برد.
تمامی فعالیت¬های صورت گرفته در کشور در این حوزه به صورت سنتی بوده است و کمتر به رویکردهای نوین در حوزه اکتشاف، استخراج و فرآوری و یا حتی تامین مالی و مخارج فعالیت های مذکور توجه شده است. همچنین به گفته کارشناسان وزارت صمت در کشور چیزی در حدود ۴۴۰۰ معدن غیر فعال وجود دارد که بخش قابل توجهی از آن¬ها با استراتژی های اجرایی و تامین مالی مناسب پتانسیل فعال شدن را دارند.
امروزه فناوری¬های دیجیتال بهترین ابزار جهت هدایت صنایع مختلف هستند که معدن و صنایع معدنی از این قائله مستثنا نیستند. به طور کلی 4 شاخه از فناوری¬های جدید قابلیت استفاده در معدن و صنایع معدنی کشور را دارند که توجه به آن¬ها الزامی است.

شاخه اول، داده ها، اطلاعات و قدرت محاسباتی

قرار دادن تعداد زیادی حسگر در اشیا فیزیکی، تجزیه و تحلیل و امکان برقراری ارتباطات بین تجهیزات و ماشین¬آلات به طور فزاینده ای مقرون به صرفه و در دسترس است. حسگرهای موجود در چاه¬های نفت از راه دور در اعماق دریا باعث بروز علائم هشدار دهنده در هنگام کنترل مشکلات در مرکز کنترل مرکزی می¬شوند.
شرکت¬های معدنی در حال حاضر می¬توانند با استفاده از سنسورهای هوشمند تصویر دقیق و سازگارتری از واقعیت و چهره سنگ بیش از هر زمان دیگری بدست آورند.

شاخه دوم؛ تجزیه و تحلیل و هوش مصنوعی

پیشرفت در تجزیه و تحلیل، از یادگیری ماشین گرفته تا تکنیک های آماری بهبود یافته برای تلفیق داده ها، به تبدیل مجموعه داده¬ای گسترده به پیش¬بینی دقیق¬تر از احتمال وقایع آینده کمک می کند. به عنوان مثال شرکت های مخابراتی از الگوریتم¬های هوشمند برای پیش¬بینی خرابی مشتری استفاده می¬کنند. خرده فروشان از این الگوریتم¬ها برای ارائه پیشنهادات خود به مشتریان استفاده می¬کنند.
فعالیت های پیچیده استخراج مانند مدل¬سازی زمین¬شناسی، برنامه¬ریزی روزانه و نگهداری ماشین آلات، بهینه¬سازی هوشمند از مهمترین نمونه¬های کارایی الگوریتم¬های آماری در معدن و صنایع معدنی هستند.

شاخه سوم، تعامل انسان و ماشین

تلفن های هوشمند نه¬تنها نحوه تعامل مردم با یکدیگر بلکه با ماشین¬آلات را نیز تغییر داده است. امروزه مردم در خرید، رزرو تاکسی، مسیریابی، نظارت بر سلامتی و ... به تلفن¬های هوشمند خود اعتماد می کنند. برنامه های کاربردی نیز به سرعت در زمینه صنعتی در حال گسترش است. یک نمونه از گجت¬های هوشمند در معادن و کارخانه¬های فرآوری عینک هوشمندی است که دستورالعمل¬هایی را برای کارگرانی که در یک یک معدن و یا خط فرآوری کار می کنند یا کارگری که تعمیرات تجهیزات را انجام می دهد، بهبود می بخشد.
مثال دیگر از این مورد لباس کار هوشمندی است که با بهره¬گیری از حسگرهایی که داخل آن تعبیه شده است، داده¬هایی در مورد شرایط خطرناک و وضعیت جسمی کارگران به مدیران منتقل می¬کند و نتایج ایمنی را بهبود می¬بخشد.

شاخه چهارم؛ شبیه سازی

پیشرفت در زمینه رباتیک باعث می¬شود تجهیزاتی با قیمت مناسب و موثرتری طراجی و پیاده سازی شوند. هزینه ساخت ربات¬های صنعتی از سال 1990 تاکنون50 درصد کاهش یافته است، در حالی که هزینه های کارگری در همه جای دنیا افزایش یافته است. در همین حال، پیشرفت فناوری در حوزه شبیه¬سازی و هوش مصنوعی باعث افزایش پیچیدگی رباتیک و گسترش کاربردهای آن ها در قسمت های مختلف معدنکاری نظیر اکتشاف، استخراج و فرآوری شده است.
به طور کلی، فناوری های دیجیتال باعث ایجاد تغییر اساسی در نحوه کار معادن ایجاد می¬کنند و توجه به آن¬ها برای پیشرفت در بخش معدن و صنایع معدنی امری ضروری برای کشور است. از آنجایی که نیروی انسانی و دانش فنی در حوزه فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک در کشور جز نقاط قوت ما محسوب می شود می توان با برنامه ریزی های ملی و یا ایجاد جذابیت در بخش خصوصی برای ورود به معدن و صنایع معدنی و رشد معدنکاری نوین اقدام کرد تا سریعتر شاهد رشد و شکوفایی این بخش مهم و استراتژیک در کشور باشیم.