عربستان؛ تولیدکننده مطرح مفتول مسی در منطقه است

می متالز - عربستان از جمله کشورهای عرب‌زبان حاشیه خلیج فارس است که در قسمت مرکزی و غربی خود، ذخایر مس دارد؛ هرچند که میزان این ذخایر قابل توجه نیست اما با این حال این کشور در حال بهره‌برداری از معادن موجود است.

به گزارش می متالز، بررسی‌های زمین‌شناسی نشان می‌دهد که ذخایر این کشور چندفلزی عمدتا شامل مس- روی یا طلا- مس است. تاکنون 4 ذخیره قابل برداشت مس در عربستان سعودی کشف شده که مجموع حجم ذخیره مس آن‌ها حدودا برابر با 40 میلیون تن کانسنگ است.

مهمترین و بزرگترین شرکت‌های تولیدکننده مس در عربستان سعودی، شرکت معدنی المصانع الکبری (اماک) و شرکت معدنی عربستان سعودی (معادن) هستند که بهره‌بردار مس معدنی شرکت معادن، سرمایه‌گذاری مشترک این مجموعه با شرکت بریک‌گلد امریکایی تحت عنوان شرکت مس معادن بریک (MBCC) است. 4 معدنی که در عربستان سعودی به بهره‌برداری رسیده‌اند، عبارتند از مهد الذهب، الأمار، المصانع و جبل صاید که بر اساس برخی اسناد تاریخی بهره‌برداری از معدن طلا- مس مهدالذهب به 5000 سال گذشته نیز باز می‌گردد.

با وجود این که عربستان، از موهبت گنجینه‌های مس در دل زمین بی‌نصیب نمانده، اما ذخایر آن نسبت به کشورهای مطرح تولیدکننده مس، مقدار کمی برآورد می‌شود. عربستان دارای صنعت ذوب و پالایش مس نیست چرا که به دلیل عدم تولید کنسانتره مس برای تولید کاتد به روش پیرومتالورژی و حاشیه سود کم ذاتی فرآیند ذوب و پالایش، تولید کاتد مس به روش پیرومتالورژی در این کشور از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نیست. ازآنجا که این کشور عربی، تولیدکننده کاتد مس نیست، تقاضای مس تصفیه شده صنایع مصرف‌کننده آن، از محل واردات تأمین می‌شود. نمودار 1، میزان واردات کاتد مس عربستان را برای سال‌های 2012 تا 2016 به تصویر می‌کشد.

با توجه به نمودار 1، اگرچه واردات کاتد مسی در سال 2013 با کاهش حدود 24 درصدی نسبت به سال پیش از آن همراه بود، اما از سال 2013، روند صعودی به خود گرفت و تا سال 2016، با نرخ رشد سالانه 10 درصد افزایش یافت.

بزرگترین تولیدکننده مفتول مسی در میان کشورهای عرب‌زبان حاشیه خلیج فارس، عربستان سعودی به‌شمار می‌رود؛ این کشور همچنین در میان کشورهای خاورمیانه رقیب ایران و ترکیه است. ایران و ترکیه، علاوه بر تولید مفتول مسی، تولیدکننده مس تصفیه شده نیز هستند، به طوری که ایران، بزرگترین تولیدکننده کنسانتره و کاتد مس در خاورمیانه نیز محسوب می‌شود. شرکت‌های تولیدکننده مفتول مسی، تنها مصرف‌کنندگان مس تصفیه شده عربستان هستند. بر اساس اطلاعات انجمن بین‌المللی مس و شورای بین‌المللی مس کارشده، از میان محصولات نیمه‌ساخته، عربستان تنها تولیدکننده مفتول مسی است.

همچنین بر اساس مطالعات اقتصادی صورت گرفته در صنعت مس می‌توان چنین اذعان داشت که تولید مفتول مسی نسبت به سایر نیمه‌ساخته‌ها از ارزش افزوده و حاشیه سود کمتری برخوردار است. در نتیجه برای بهبود حاشیه سود و ارزش افزوده کم این محصول، تولیدکنندگان مفتول، عمدتا به حلقه پیشین یا پسین این نیمه‌ساخته متصل هستند. به عبارت بهتر، مفتول یا در کنار کاتد مسی (در بخش بالادستی صنعت مس) واحدهای ذوب و پالایش تولید می‌شود یا با تکمیل زنجیره تأمین به سیم و کابل تبدیل می‌شود.

در عربستان سعودی، به دلیل نبود صنعت ذوب و پالایش، تولیدکنندگان مفتول با تکمیل زنجیره تأمین جهت افزایش ارزش افزوده و حاشیه سود خود، به تولید سیم و کابل می‌پردازند. ریاض کابل، جده کابل و شرکت کابل سعودی مصرف‌کنندگان مس تصفیه شده عربستان هستند که تولیدکنندگان اصلی مفتول مسی و سیم و کابل در این کشور به‌شمار می‌روند به‌طوری که مجموع ظرفیت مفتول این 3 شرکت، سالانه بیش از 270 هزار تن است.

منبع: شرکت ملی صنایع مس ایران