برون‌سپاری بهره‌برداری و نگهداری یکپارچه

به گزارش می متالز، شرکت‌هایی که همگی دارای ذی‌نفع واحد (دولت) بودند و عمدتا بر ایمنی و استمرار تولید براساس برنامه‌های دولت متمرکز بودند، ناگهان تبدیل به رقبایی محلی در محیطی بین‌المللی شدند که باید تمرکز خود را بر موارد پیچیده‌تری مانند برنامه‌ریزی استراتژیک، مدیریت توامان تولید، نگهداری و ایمنی، ایجاد توازن در تامین مواد اولیه و فروش محصولات نهایی بر اساس شرایط بازار و چندین پارامتر دیگر که در آنها فاکتور‌های رقابت، بهره‌وری و اقتصاد و رگولاتوری حائز اهمیت هستند نیز معطوف کنند.

مدیریت کسب و کار بر اساس مزیت‌های رقابتی و رسیدن به اهداف، شامل چالش‌های بسیار پیچیده‌تری مانند بهینه‌سازی مستمر تولید در روز، افزایش سودآوری در کنار افزایش قابلیت اطمینان و قابلیت در دسترس بودن، انعطاف‌پذیری در برنامه‌ریزی تولید، بهینه‌سازی هزینه  بهره‌برداری و نگهداری بر هر واحد تولید O&M Cost/ Ton  باحفظ ایمنی و عملکرد فنی تجهیزات و به عبارتی برنامه‌ریزی استراتژیک بهره‌برداری و نگهداری (Operation and Maintenance) و مدیریت یکپارچه دارایی‌ها (Asset Integrity Management)  شده است. کاهش هزینه‌های احداث  (CAPEX) همواره هدف اصلی توسعه‌دهندگان پروژه است که معمولا از دو روش کاهش هزینه‌های EPCC از طریق مناقصه و انتقال‌بخشی از فعالیت‌ها به دوران بهره‌برداری (OPEX) به دست می‌آید. اصولا اجرای با کیفیت و به موقع هر پروژه‌ای رابطه مستقیمی با صرف هزینه بیشتر برای تامین تجهیزات مرغوب‌تر و اجرای سریع‌تر کار دارد، ولی جنگ قیمت‌ها، روح حاکم بر فرآیند مناقصه است، زیرا این فاکتور قیمت است که اصولا برنده را مشخص می‌کند.

 همچنین بسیاری از فعالیت‌های موثر در OPEX مانند مهندسی ارزش، کاهش مصرف یوتیلیتی، استقرار سیستم‌های بهره‌برداری و نگهداری(Integrated O&M Systems) و مدیریت یکپارچه دارایی‌ها (AIM)، حداکثرسازی اتوماسیون که برای مالک کسب و کار مهم هستند، به مرحله بهره‌برداری منتقل می‌شوند. شرکت رامپکو به واسطه تجربه خود در دو حوزه EPC و O&M و همکاری با شرکت‌های مطرح بین‌المللی که دانش و تجربه بیشتری در یکپارچه‌سازی این دو حوزه دارند، با معرفی اجرای توامان پروژه‌ها به روش پیمانکاریEPCC و برون‌سپاری O&M، توانسته راهکاری برای پارادوکس‌های بین CAPEX و OPEX ارائه کند. سازمانی که مزیت رقابتی اصلی آن در اختیار داشتن امتیاز بهره‌برداری از یک معدن، میدان نفتی یا گازی برای تولید محصولات میانی یا نهایی است، برای کاستن از پیچیدگی‌های سازمانی و عملیاتی، می‌تواند با وضع قوانین و مقررات متناسب و تعیین پارامترهای کلیدی قابل سنجش (KPI)، فعالیت‌هایی خارج از دایره مزیت اصلی رقابتی را با انتقال حق بهره‌برداری از تجهیزات و تاسیسات و واگذاری سایر عوامل تولید شامل کارکنان، فناوری، حق تصمیم‌گیری و تجدید ساختار در چارچوبی مشخص شده برون‌سپاری کند.

پارامترهای فنی، اقتصادی، HSE، آموزش و مسوولیت‌های اجتماعی همگی چالش‌هایی هستند که با استفاده از استانداردها، قوانین تجاری و قوانین بین‌المللی می توان بر آنها چیره شد، ولی مسائل و پیچیدگی‌های اجتماعی، مهم‌ترین چالشی است که در استقرار سیستم برون‌سپاری کوتاه‌مدت یا میان‌مدت مانع ایجاد می‌کند. حدود سه دهه پیش، رامپکو با قبول مسوولیت نگهداری کارخانه‌های پتروشیمی برای کاهش تصدی‌گری دولت در فعالیت‌های اقتصادی پیشقدم شد که تغییری چشمگیر برای سیستم کاملا دولتی کارخانه‌های پتروشیمی بود. پس از کسب موفقیت در افزایش بهره‌وری کارخانه‌های پتروشیمی، برای کارکنان و مدیران انگیزه بیشتری برای توسعه و بهبود کارها و حرکت از سمت پیمان‌سپاری به برون‌سپاری آغاز شد. طی چند سال گذشته واگذاری‌ها و کاهش تصدی‌گری سرعت بیشتری گرفته، ولی در مقابل سرعت سرمایه‌گذاری برای احداث واحد‌های جدید تا حدودی کاهش یافته و همچنین روش‌های مدیریت کسب و کارها با الگوگیری از مدیریت دولتی و بدون توجه به مزیت‌های رقابتی اصلی شکل گرفته در کنار شرایط بین‌المللی و ملاحظات بحق اجتماعی برای ایجاد اشتغال حداکثری، افزایش بهره‌وری به عنوان کلیدواژه برون‌سپاری چندان مورد توجه نیست.

بدیهی است که یکپارچگی در برون‌سپاری در تضاد با ایجاد اشتغال نیست، زیرا با افزایش بهره‌وری و کاهش پیچیدگی سازمانی، منابع و تمرکز بیشتری برای توسعه صنعتی و اجتماعی ایجاد می‌شود. شرکت‌های عظیمی که هزینه نیروی‌انسانی در ترازنامه مالی آنها چندان به چشم نمی‌آید، می‌توانند با افزایش سرمایه‌گذاری براساس مزیت‌های رقابتی اصلی با  برون‌سپاری کارها و افزایش کارآیی، ضمن ایجاد اشتغال، شرایطی را فراهم کنند که شرکت‌های بخش ‌خصوصی با استفاده از مزیت رقابتی خود، شرکای قابل اعتمادی برای  کسب و کار آنها شوند. فعالیت شرکت‌های مستقل اندازه‌گیری و تایید (Measurement and Verification-M&V) به عنوان شخص سوم در کار مالک کسب و کار (Owner) و برون‌سپار شده (Outsourcer)، یکی از مهم‌ترین ارکان برای پایش فعالیت‌ها بر اساس قوانین رگولاتوری، تطبیق با KPI و حفظ رقابت و حقوق طرفین است.

امیرعباس شکوریان / قائم‌مقام مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره رامپکو