عربستان، بزرگ‌ترین واردکننده آهن اسفنجی منطقه

به گزارش می متالز، آهن اسفنجی تولید شده به روش احیای مستقیم، یکی از مهم‌ترین مواد اولیه فولادسازی است. از آنجایی که این محصول تولیدکنندگان محدودی دارد، بخشی از تقاضای کشورهایی نظیر عربستان و عمان، از طریق واردات تأمین می‌شود. بزرگ‌ترین واردکننده‌های جهانی این محصول در خاورمیانه قرار دارند؛ به‌طوری که 60 درصد از تجارت جهانی این محصول در سال 2016 متعلق به منطقه خاورمیانه بود. نمودار 1 میزان واردات آهن اسفنجی خاورمیانه را به‌تفکیک کشورهای واردکننده آن نشان می‌دهد.

همان‌طور که در نمودار شاهده می‌شود، عربستان، بزرگ‌ترین واردکننده این ماده خام فولادسازی است. نکته‌ای که در رابطه با این کشور باید در نظر داشت، این است که تولید فولاد عربستان تماما با روش کوره قوس الکتریکی انجام می‌شود؛ به‌طوری که حجم تولید فولاد این کشور تا پیش از سال 2013 در حد 5 میلیون و 500 هزار تن بود و در سال 2014 با بهره‌برداری از واحد جدید تولیدی، به 6 میلیون و 300 هزار تن افزایش یافت. البته این کشور، تولیدکننده آهن اسفنجی نیز هست و به‌طور متوسط سالانه تقریبا 5 میلیون و 800 هزار تن آهن اسفنجی تولید می‌کند. میانگین واردات عربستان در بازه زمانی 2012 تا 2016، حدود یک میلیون و 664 هزار تن بوده است. اما اگر روند بلندمدت در نظر گرفته شود (بازه زمانی سال‌های 2008 تا 2016)، مشاهده می‌شود که با افزایش حجم تولید فولاد در این کشور، تقاضای واردات آهن اسفنجی نیز افزایش یافته؛ به‌طوری که تقریبا 2.2 برابر شده است. در این بین، عمان و بحرین از جمله کشورهایی هستند که آهن اسفنجی به عربستان صادر می‌کنند.

دومین واردکننده بزرگ آهن اسفنجی در خاورمیانه، عمان است. فولادسازی عمان نیز کاملا مبتنی بر تکنولوژی کوره‌های قوس الکتریکی است و سالانه حدود 2 میلیون تن فولاد تولید می‌کند. شایان ذکر است که از سال 2011 به بعد، حجم زیادی از آهن اسفنجی تولید شده در عمان به‌دلیل کمبود تقاضا و عدم بهره‌برداری به موقع از ظرفیت فولادسازی Jindal، مشمول صادرات می‌شود. همان‌طور که گفته شد، عمان از سال 2011 تولید آهن اسفنجی را آغاز کرد به‌طوری که در سال 2016، حدود یک میلیون و 800 تن آهن اسفنجی تولید کرد. مهم‌ترین صادرکننده آهن اسفنجی به عمان، کشور امارات متحده عربی بوده است.

ترکیه، هشتمین تولیدکننده فولاد در دنیا به‌شمار می‌رود. علی‌رغم اینکه حجم بالایی از تولید فولاد این کشور به روش کوره قوس الکتریکی انجام می‌شود، میزان مصرف آهن اسفنجی این کشور (در مقایسه با شارژ قراضه آهنی) در حد 1.8 درصد است. جالب این که تمام تقاضای این کشور برای آهن اسفنجی از طریق واردات تأمین می‌شود، چرا که در این کشور تولیدکننده آهن اسفنجی وجود ندارد؛ به‌طوری که میانگین حجم واردات این کشور در سال‌های 2012 تا 2016 در حدود 417 هزار تن بوده است. بررسی روند تقاضای آهن اسفنجی در ترکیه نشان می‌دهد که علی‌رغم این سهم اندک، حجم مصرف این ماده خام در حال افزایش است. از همین رو، پیش‌بینی می‌شود که حجم تقاضای ترکیه در سال‌های آتی، تا 600 هزار تن نیز افزایش یابد.

کویت نیز حجم فولادسازی بسیار محدودی دارد و تولید سالانه این کشور در حد یک میلیون و 500 هزار تن است و تمامی آن از طریق کوره‌های قوس الکتریکی تولید می‌شود، اما به‌دلیل عدم حضور تولیدکننده آهن اسفنجی در این کشور، تنها واردات پاسخگوی نیاز آن‌ها است. به‌طوری که میانگین واردات کویت طی سال‌های 2012 تا 2016، حدود 267 هزار تن گزارش شده است.

کاهش  صادرات آهن اسفنجی ایران در آینده 

منطقه خاورمیانه به‌طور کلی تولیدکننده و مصرف‌کننده بزرگ آهن اسفنجی محسوب می‌شود که علت آن ذخایر مناسب گاز طبیعی و استفاده فراوان از کوره‌های قوس الکتریکی در این منطقه است. برخی کشورها نظیر عمان نیز علاوه بر استفاده از آهن اسفنجی در واحدهای فولادسازی خود، حجم زیادی از واردات این محصول را دوباره روانه بازار کشورهای دیگر می‌کنند. در مورد ایران نیز علی‌رغم دارا بودن واحدهای متعدد تولید آهن اسفنجی و برنامه‌های مختلف برای افزایش ظرفیت تولید آن‌ها در آینده، به‌دلیل چشم‌اندازی که برای تولید فولاد خود در نظر گرفته است (رسیدن به تولید 55 میلیون تن فولاد در سال 1404)، این کشور مصرف‌کننده این ماده خواهد بود و صادرات چندانی نخواهد داشت.