صنعتگرانی که برای حفظ چرخه تولید رقابت منفی می‌کنند

به گزارش می متالز، با این همه از آنجا که حوزه ساخت‌وساز و مسکن در سال گذشته از رکود خارج نشد، این صنعت چندان پررونق نبود و از شواهد نیز چنین برنمی‌آید که برای صنعتگران این حوزه، امسال نیز پربارتر از گذشته‌ باشد.

کاهش ارزش صادراتی کاشی و سرامیک

سال گذشته، بازار داخلی صنعت کاشی و سرامیک مساعد نبود، چراکه مشکلات مالی و پولی همچنان باقی ماند و حوزه صادرات دوره پررونقی را تجربه نکرد. این مطلب را مدیر اجرایی انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک عنوان کرد و افزود: سال ۹۶ بخشی از ظرفیت‌های کاشی و سرامیک خالی ماند. در این سال حدود ۳۷۰ میلیون مترمربع کاشی و سرامیک تولید شد که حدود ۱۵۰ میلیون مترمربع آن صادر شد. بهنام عزیززاده در ادامه خاطرنشان کرد: البته حجم صادرات کاشی و سرامیک نسبت به سال‌های گذشته رشد کرده اما اتفاق مهم‌تر این است که ارزش صادرات آن کاهش یافته چراکه ارزش صادرات هر مترمربع کاشی و سرامیک حدود ۵/۴ دلار بود. برای مثال سال ۸۹ متوسط نرخ صادرات هر مترمربع کاشی ۴ دلار و ۶۶ سنت بود اما در سال ۹۶ ارزش هر مترمربع کاشی و سرامیک به ۲ دلار و ۶۷ سنت رسید. به عبارت دیگر در این سال‌ها حدود ۲ دلار نرخ کاشی و سرامیک کاهش یافت یعنی هر سال تولیدکنندگان کاشی و سرامیک، تولیدات خود را با قیمت‌های پایین‌تر عرضه می‌کنند. وی در پاسخ به این پرسش که مهم‌ترین دلیل کاهش نرخ کاشی و سرامیک چیست، گفت: این کاهش نرخ از چند عامل ناشی می‌شود؛ یکی از مهم‌ترین عامل‌ها به این موضوع بازمی‌گردد که در یک دوره زمانی، مجوزهای بسیاری برای واحدهای کاشی و سرامیک صادر شد. درحال‌حاضر نیز چند برابر کشش بازار داخلی، ظرفیت ایجاد شده است و بسیاری از واحدها به سمت بازار صادرات پیش رفته‌اند. با وجود تحریم‌ها، مشکلات بانکی و مالی برای واحدها ایجاد شده بود. وی در ادامه توضیح داد: از سوی دیگر موضوع این بود که در همین سال‌ها و با آغاز رکود مسکن و ساخت‌وساز، تقاضای داخلی نیز با کاهش روبه‌رو شد و تقاضای داخلی از ۳۵۰ میلیون مترمربع به حدود زیر ۲۰۰ میلیون مترمربع رسید. بنابراین از آنجا که شرکت‌ها برای تولید مجبور به حفظ کارکنان بودند، دست به رقابت منفی و ارزان‌فروشی زدند. این موضوع سبب شد در داخل و خارج برای بازار کاشی و سرامیک رقابت منفی شکل بگیرد.

عزیززاده تاکید کرد: با وجود نبود تقاضا، صنعتگران کاشی و سرامیک همچنان سعی کردند از گردونه صنعت خارج نشوند اما اگر برای وضعیت این صنعت تدابیری اندیشیده نشود، ممکن است همین میزان تولید نیز استمرار نیابد و برخی واحدها از گردونه خارج شوند.

مدیر اجرایی انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک در ادامه توضیح داد: ظرفیت ایجاد شده واحدهای کاشی و سرامیک در کشور ۳ برابر نیاز داخلی است یعنی درحال‌حاضر بالای ۷۰۰ میلیون مترمربع است، در حالی که نیاز و مصرف داخلی به ۲۰۰میلیون مترمربع هم نمی‌رسد. در گذشته، مجوزهای بسیاری برای واحدهای کاشی و سرامیک صادر شد، البته زمانی که این مجوزها را برای کارخانه‌ها صادر کردند بر مبنای نگاه صادرات‌گرا بوده اما هم‌اکنون ۵۰درصد از ظرفیت نصب شده، خالی است. عزیززاده با اشاره به شرایط صادرات تاکید کرد: باید در زمینه صادرات به فکر مشوق‌های صادراتی بیشتری بود. مسیر صادرات کاشی و سرامیک هموار نیست و محدودیت‌های بسیاری در مقابل آن قرار دارد. در نتیجه، خروجی کار نیز مطلوب نیست. وی ادامه داد: بیشتر صادرات ما به عراق است و این کشور نیز سختگیری‌هایی در زمینه واردات کاشی و سرامیک ایرانی اعمال کرده است.

بازار عراق را احیا کنیم

مدیر اجرایی انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک در پاسخ به این پرسش که چرا عراقی‌ها برای صادرکنندگان کاشی و سرامیک محدویت‌هایی ایجاد کرده‌اند، گفت: عراقی‌ها در روابط تجاری خود با ایران بسیار سختگیرند و برای ۱۶۹ کالای ایرانی سختگیری واردات در نظر گرفته‌اند، از جمله این کالاها می‌توان به سیمان، کاشی و سرامیک اشاره کرد. از سوی دیگر قوانین گمرک شمال و جنوب این کشور با یکدیگر متفاوت است و سبب سردرگمی صادرکننده می‌شود. این کشور، تعرفه بالا برای واردات کاشی و سرامیک تعریف کرده و بازرسی کاشی و سرامیک راه‌اندازی کرده در حالی که در هیچ جای جهان، برای کاشی و سرامیک بازرسی انجام نمی‌شود. هزینه‌های حمل‌ونقل را نیز افزایش داده‌اند. تمام این عوامل سبب شده که وقتی محصول ایران وارد عراق می‌شود، دیگر قدرت رقابت‌پذیری نداشته باشد.

عزیززاده در پاسخ به این پرسش که به چه دلیل عراقی‌ها این سیاست را در پیش گرفته‌اند، گفت: از آنجا که عراق به آرامش و ثبات رسیده‌، دیگر تمایل به مراوده تجاری با ایران ندارد. از این رو برای صادرات ایران سختگیری‌های اعمال کرده‌ که به سیاست‌های منطقه‌ای بازمی‌گردد. به عبارت دیگر برخی از مسئولان عراقی سیاست‌هایی در پیش گرفته‌اند که به نظر می‌رسد قصد دارند بازار ایرانی‌ها را بگیرند. این شرایط سبب شده که کشورهایی چون چین، هند و ترکیه وارد رقابت برای بازار عراق شوند. این در حالی است که ما بازار عراق را در بدترین شرایط جنگی این کشور برای خود حفظ کرده بودیم و درحال‌حاضر که نقطه عطف بازسازی عراق است در حال از دست دادن بازار این کشور هستیم. وی در ادامه تاکید کرد: مسئولان کشور باید بیش از این به فکر مذاکره با عراقی‌ها برای گرفتن این بازار باشند.

زیرساخت‌های صادرات را مهیا کنیم

مدیر اجرایی انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک ادامه داد: باید زیرساخت‌های صادرات را آماده و محدودیت‌های نقل و انتقال پول را رفع کرد. بیمه‌های ما در حوزه صادرات چندان ریسک‌پذیر نیستند و بیشتر با مسائل سیاسی گره خورده‌اند. در گمرکات، شبکه یکپارچه‌ای برای صادرات وجود ندارد و قوانین بسیار تغییر می‌کنند. عزیززاده ادامه داد: تعرفه برخی مواد اولیه با این ادعا که در داخل موجود هستند، افزایش داده شده‌اند، در حالی که این تصمیم سبب افزایش هزینه‌های تولید شده است. به عنوان نمونه، برای زیرکونیوم که یک ماده وارداتی است، تعرفه بالا اعمال شده است. حالا تصور کنید ۱۳۰ شرکت که به زیرکونیوم نیاز دارند، به یک شرکت داخلی ارجاع داده شده‌اند که این شرکت نیز این ماده را وارد و تنها خردایش می‌کند. با وجود چنین شرکتی، تعرفه زیاد برای واردات این ماده اعمال شده است. عزیززاده تاکید کرد: تصمیم‌های ما یکپارچه نیستند و مسئولان در حوزه‌های مختلف جزیره‌ای عمل می‌کنند، در حالی که برای تصمیم درست باید تمام جوانب را سنجید. مدیر اجرایی انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک در پاسخ به این پرسش که آیا محصولات کاشی و سرامیک درحال‌حاضر از نظر کیفیت، قدرت رقابت‌ با انواع خارجی را دارند، گفت: کیفیت کاشی و سرامیک به‌دلیل مشکلات مطرح شده در سطح بالایی قرار ندارد. وی در پاسخ به این پرسش که شرایط صنعت کاشی و سرامیک را برای امسال چگونه می‌بینید، گفت: بعید به نظر می‌رسد در امسال شاهد خروج ساخت‌وساز از رکود باشیم. از سوی دیگر موضوع ارز، تولیدکنندگان را در شرایط سردرگمی قرار داده و اوضاع را تا حدی متلاطم کرده است. عزیززاده افزود: تولیدکنندگان به صورت هفتگی و ماهانه منتظرند ببینند چه اتفاق‌هایی روی می‌دهد. زمانی که متغیرها را در اختیار داشته باشید می‌توانید پیش‌بینی کنید اما چون متغیرها مشخص نیستند نمی‌توان پیش‌بینی درستی کرد. در هر صورت امیدوارم امسال، بهترین زمان برای شفاف‌سازی صنعت باشد.

ساخت‌وساز رونق گیرد

درباره شرایط بازار کاشی و سرامیک در سال جدید، سینا گلکاری‌حق، تولیدکننده کاشی و سرامیک عنوان کرد: اما درحال‌حاضر ساخت‌وساز در رکود به‌سر می‌برد. اگر به صف بانک‌ها نگاهی می‌انداختید صف خرید سکه باورنکردنی بود؛ سکه با سررسید یک ماهه به سرعت تمام شد. این موضوع در حقیقت نشان می‌دهد که مردم علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در ساخت‌وساز ندارند و بیشتر به طلا و ارز روی آورده‌اند. این تولیدکننده کاشی و سرامیک در پاسخ به این پرسش که آیا بهتر نیست به سمت بازارهای صادراتی پیش بروید، عنوان کرد: یکی از کشورهای هدف صادرات کاشی و سرامیک ما عراق بود که درحال‌حاضر قوانین گمرکی سختگیرانه‌ای برای واردات ایران اعمال کرده و هند، چین و ترکیه را در واردات کاشی و سرامیک، مقدم از ما قرار داده است.