صنعت سیمان را دریابیم؛ دیر بجنبیم کارخانه‌ها ورشکسته می‌شوند

به گزارش می متالز، سیمان کیسه‌ای 29 هزار تومان؛ این نرخی است که خریداران بخصوص در صنعت ساختمان باید برای کیسه استاندارد 50 کیلوگرمی موردنیازشان بپردازند که البته این عدد احتمالا با توجه به حجم تقاضا و البته فاصله از مرکز توزیع می‌تواند تا 35 هزار تومان هم برسد. قیمتی که به هیچ عنوان قابل مقایسه با ابتدای سال جاری نیست.

بسیاری از فعالان در بخش مسکن معتقدند کمبود عرضه سیمان از سوی کارخانه‌ها و همچنین صادرات کلینکر یعنی ماده اصلی تولید سیمان باعث کمبود و روند افزایشی قیمت این کالای استراتژیک در کشورمان شده است و در عین حال مسوولان دولتی عنوان می‌کنند صادرات نداریم و موضوع دلال بازی است.

اما در سوی دیگر معادله عرضه و تقاضا اگر به درد دل تولید کنندگان گوش دهیم در خواهیم یافت واقعا این بخش هم بامشکلات عمده‌ روبرو شده که هزینه‌های تولید را چندین برابر کرده و نهایتا تعیین قیمت‌های دستوری می‌تواند به خاموش شدن کوره‌های کارخانه‌ها و نهایتا تعطیلی کامل خطوط تولید منجر شود.

اما به‌راستی مشکل کجاست که اکنون سیمان در بازار کمیاب شده و اگر هم دستر خریداری به این ماده استراتژیک برسد باید هزینه‌ای غیرقابل تصور حتی با دو ماه قبل برای تامین نیازش بپردازد؟

نگاهی آماری به تولید

آمارهای موجود نشان می‌دهد هم اکنون در کشورمان 96 خط فعال تولید سیمان در 74 کارخانه وجود دارد که تقریبا با حدود 85 درصد از ظرفیت مشغول به تولید انواع سیمان مورد نیاز کشورمان هستند.

براساس اخرین آمارهای منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در نیمه ابتدایی سال جاری میزان تولید سیمان کشور در محدوده 36 میلیون تن بوده که نسبت به سال گذشته رشدی معادل چهارده و چهاردهم درصد را تجربه کرده است.

این درحالی است که اگر مقایسه تولید ماهانه مرداد ماه امسال با شهریور را مدنظر داشته باشیم شاهد کاهش اندک درتولید سیمان خواهیم بود بصورتی که آمارها نشان می‌دهد در این دوره پنج و سه دهم درصد کاهش تولید تجربه شده و در عین حال توجه به آمارهای مرتبط با فعالیت‌های صنعتی کشور نشان می‌دهد به دلیل همه‌گیری کرونا و همچنین مشکلات اقتصادی بسیاری از صنایع با ظرفیت‌های محدود فعالیت می‌کنند و بخش ساختمان و عمرانی دولت هم از همین قانون پیروی می‌کند که به معنی کاهش قابل توجه تقاضای خرید سیمان در بخش‌های مختلف است.

اما در میان اعداد منتشر شده آماری از سوی وزارت صمت میزان صادرات سیمان شاهد مثالی دقیق از این موضوع است که هیچ کمبودی در بازار نداریم به این ترتیب که جداول منتشر شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد در پنج ماه بتدایی سال 1399 وزن سیمان صادراتی ایران معادل پنج میلیون و۸۴۷ هزارو ۲۰۱ تن سیمان به ارزش بیش از ۱۲۷ میلیون و ۹۹۰.۹ دلار انواع سیمان به ۲۸ کشور است.

به این ترتیب با یک دودوتا چهارتای خودمانی یا همان حساب سرانگشتی در خواهیم یافت موضوع گرانی سیمان مرتبط با کمبود در بازار نیست و اتفاقا بازار و انبارها با حجم بالایی از این محصول مواجه شده‌اند چون در عین حال که رشد تولید در نیمه اول سال را تجربه کرده‌ایم حجم تقاضا هم به دلیل رکود موجود و همه‌گیری کرونا کاهش قابل توجهی داشته است.

هزینه‌ها افزایش و قیمت متفاوت با استانداردهای جهانی

عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن صنفی کارخانجات سیمان ایران در این زمینه گفت: گرانی سیمان در بازار هیچ ارتباطی با کاهش تولید و کمبود محصول ندارد و تنها نکته افزایش هزینه‌های تولید است. اما نکته اینجاست که سرکوب قیمتی به نوعی کارخانه‌ها را با مشکلات عمده‌ای رویرو کرده که تیر خلاص هم موضوع تامین مازوت با توجه به قطع گاز است.

شیخان در ادامه افزود: از ابتدای سال با روند افزایش نرخ دلار و همچنین گرانی سایر آیتم‌های تعیین کننده قیمت تمام شده سیمان آنالیزهای قیمتی و همچنین درخواست افزایش قیمت را برای مسوولان مربوطه ارسال کردیم و البته برای تعیین تکلیف بارها تقاضای جلسه داشتیم، اما تقریبا تمامی نامه‌نگاری‌ها و تقاضای دیدارها به ننتیجه نرسید.

به گفته این مقام صنفی تمام موارد ایجاد شده درحالی ایجاد شده است که روز به روز هزینه تولید در کارخانه‌های تولید کننده سیمان سیر صعودی به خود گرفته به صورتی یک روز قیمت پاکت، یک روز هزینه حمل و روز دیگر هزینه تامین سوخت در کنار تمام موارد دیگر که در سطح جامعه تجربه شد سیر صعودی داشت، اما خبری از صدور مجوز افزایش قیمت نبود.

دبیر انجمن صنفی کارخانجات سیمان ایران با اشاره به اینکه نباید بگوییم سیمان گران شده بلکه باید بگوییم هزینه‌های تولید سرسام‌آور شده است اظهار کرد: فروش سیمان با نرخ‌های فعلی به هیچ عنوان منطق اقتصادی با این صنعت و هزینه‌های تولید ندارد درحالی که برای تعیین قیمت سیمان استانداردهایی وجود دارد که ما امروز از آن استانداردها فاصله معناداری داریم که به هیچ عنوان معنی حمایت از تولید نمی‌دهد.

شیخان درباره استانداردهای قیمت سیمان گفت: براساس استانداردهایی که داریم قیمت سیمان به نوعی با قیمت فولاد باید تعیین شود و این استاندارد بیان می‌کند قیمت سیمان نسبت به فولاد باید حدود یک هفتم باشد یعنی اگر فرض کنیم قیمت فولاد کیلویی 7000 تومان باشد قیمت سیمان 1000 تومان است اما این استاندارد در ایران اکنون یک به سی شده یعنی قیمت فولاد سی برابر سیمان شده است.

به گفته شیخان این درحالی است که علاوه بر تمام مشکلات موجود تامین مازوت و کرایه حمل نیز بلای جان تولیدکنندگان سیمان شده است تاجایی که با یک حساب سرانگشتی می‌توانیم مشاهده کنیم که هزینه تولید سیمان برای کارخانه‌ها نزدیک به 40 درصد افزایش داشته این واحدهای تولیدی راهی جز اعمال این قیمت در نرخ فروش ندارند.

این مقام صنفی تاکید کرد: تنها در یک مورد تغییر نرخ گاز و مازوت فاصله هزینه تمام شده محصول سیمان آنقدر است که اگر مدیریت دقیقی برای آن نداشته باشیم بدون تردید بسیاری از خطوط تولید رفته رفته تعطیل خواهند شد آنهم درشرایطی که کارخانه‌های گرفتار در مشکلات نقدینگی باید ضمانت‌نامه‌های بالایی برای تحویل مازوت پرداخت کنند.

وی معتقد است این شرایط هیچ ارتباطی با حمایت از تولید ندارد و درصورتی که توجه به آینده فعالان اقتصادی در این عرصه نداشته باشیم علاوه بر بازارهای صادراتی بلکه جایگاه تولیدی کشور در سراسر جهان از نظر سیمان را هم از دست می‌دهم که البته مهمترین نکته حذف مشغال است آنهم در شرایط فعلی اقتصاد است.

شیخان درباره اثرگذاری صادرات در قیمت بازار به خبرنگار ما گفت: صادرات در این مقوله جایگاهی ندارد برای اینکه آمارها نشان می‌دهد سهم ناچیزی در کل تولید است بنابراین اینکه بگوییم صادرات کمبود ایجاد کرده و گرانی را به بازار تحمیل کرده در واقع پاک کردن صورت مساله است و بجای اینکه مشکل را برطرف کنیم به حاشیه رفته‌ایم.

مازوت بلای جان صنعت سیمان شد

در همین حال محمد حاج نایب، مدیرعامل یکی از شرکت‌های تولید کننده سیمان با اشاره به روند افزایشی هزینه‌های تولید گفت: از اوایل تابستان روند افزایشی هزینه‌های تولید بلای جان صنعت سیمان ایران شده بود که با فرا رسیدن فصل سرما و حذف گاز تحویلی به کارخانه‌ها و ارایه مازوت این مشکلات صد چندان شد.

حاج‌نایب در ادامه افزود: حذف گاز از خطوط تولید واستفاده مازوت درکنار افزایش هزینه‌های دیگر هرتن سیمان را 40 هزار تومان گرانتر می‌کند حالا چطور یک تولید کننده که همین امروز هم درگیر کمبود نقدینگی و مشکلاتی از این دست است این مابه‌التفاوت را باید تامین کند؟

این تولید کننده سیمان تاکید کرد: ادامه روند فعلی می‌تواند مشکلاتی همچون سال 97 را برای صنعت سیمان کشورمان ایجاد کند که اولین تبعات آن تعدیل نیرو برای کاهش هزینه‌هاست و بعد از آن خاموش شدن یک به یک خطوط تولیدی خواهد شد.

به گفته وی البته این پایان کار نیست چون علاوه بر حذف گاز و استفاده از مازوت تامین مازوت خود نکته‌ای است که نمی‌توان از آن عبورکرد به این صورت که مثلا تولیدکنندگان استان خوزستان برای تامین مازوت مورد نیاز وابسته به استان‌های دیگر هستند درحالی که خوداستان امکان تامین مازوت برای کارخانه‌های سیمان استان را دارد.

این تولید کننده سیمان در استان خوزستان تصریح کرد: هزینه تحمیلی به واحدهای این استان برای تامین مازوت واقعا قابل درک نیست چون کارخانه‌ها برای جابجایی این فرآورده نفتی و دریافت مازوت مورد نیازشان باید مبلغ 2500 ریال بابت هر لیتر هزینه پرداخت کنند درحالی که قبلا اشاره شد خود استان قابلیت تامین نیاز کارخانه‌ها را دارد.

و اما کلام آخر..

روایتی که فعالان عرصه تولید سیمان از وضعیت تولید نقل می‌کنند و حکایت بازار تقاضا همگی نشان از این دارند که ادامه چنین روندی به نفع هیچ یک از طرفین عرضه و تقاض نیست چون این راهی که آغاز شده سرمنزلی جز کمبود و افزایش قیمت سیمان درکنار تعطیلی گسترده کارخانه‌های تولیدی نیست چون این کالا اصولا کالایی نیست که زیاد به صادرات آن متکی باشیم.