رنسانس ذوب‌ آهن بعد از نیم قرن

می متالز - به گفته کارشناسان، ارزیابی صنعتی بودن یک کشور و درآمد حاصل از تبدیل مواد اولیه به محصول، جزء شاخص های مهم برای ارزیابی کشورها است، بنابراین بیش از نیم قرن پیش، ایجاد کارخانه ذوب آهن در ایران یکی از آرمان ها بود که متاسفانه رسیدن به این آرزو همواره با مخالفت کشورهای فروشنده و یا کشورهای واسطه پیش از دهه ۵۰ شمسی در کشور حادث نشد.

به گزارش می متالز، اما در نهایت در اواسط دهه ۴۰ خورشیدی کشور برای رسیدن به این هدف، قرارداد پروژه انتقال کارخانه ذوب آهن از شوروی سابق به ایران را در سال ۱۳۴۴ منعقد و در سال ۱۳۴۶ کلنگ احداث ذوب آهن در محل فعلی کارخانه به زمین زده شد و بعد از گذشت چهار سال از زمان کلنگ زنی، ۲۳ دی ماه سال ۱۳۵۰ با بهره برداری از کوره بلند شماره یک ذوب آهن اصفهان، برای نخستین بار چدن در ایران تولید شد.

به اعتقاد قائم مقام سابق مجری طرح های توسعه‌ای ذوب‌ آهن اصفهان، داشتن چنین کارخانه ای مزایای بسیار برای کشور داشت و ایران را به عنوان یکی از کشورهای صنعتی دنیا معرفی کرد و با توجه به استعداد کشور، از سوی کارشناسان شوروی سابق، منطقه اصفهان به عنوان محل احداث ذوب آهن انتخاب و اقدامات لازم جهت افزایش تولید در قالب طرح های توسعه در ذوب آهن انجام شد.

سیروس موتمن با بیان اینکه اولین طرح توسعه ذوب آهن در سال ۱۳۵۳ برای رسیدن به تولید یک میلیون و ۹۰۰ هزار تن فولاد در سال آغاز شد گفت: در دور نخست حدود ۳۰ تا ۳۲ هزار نیروی انسانی در احداث کارخانه ذوب آهن مشارکت کردند و اجرای کار به صورت امانی انجام و نیروها جذب ذوب آهن شدند و کار ساختمانی و نصب تجهیزات در آن آغاز شد.

وی با بیان اینکه در طرح توسعه ارائه شده از سوی روس ها مقرر شد، بخشی از تجهیزات را خود روس ها تامین و بخشی دیگر با توجه به امکانات موجود در ذوب آهن داخل ساخته شود، افزود: طرح توسعه ذوب آهن در سال ۱۳۵۳ آغاز و در نهایت تا بعد از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۶۲ کوره شماره دو ذوب آهن با ظرفیت تولید یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن چدن در سال راه اندازی شد.

عضو سابق هیات مدیره ذوب‌ آهن، به طرح دوم توسعه ذوب آهن برای رسیدن به تولید ۳.۴ میلیون تن در قالب طرح توازن ذوب آهن اشاره کرد و توضیح داد: مجری این طرح خود ذوب آهن اصفهان بود، البته تعدادی از شرکت های خارجی که سهم اندکی در این برنامه داشتند و این طرح اکنون با داشتن سه کوره، فولادسازی و نورد در حال انجام است.

وی همچنین با بیان اینکه در آن زمان طرح تولید سبا با تولید حدود ۷۵۰ هزار تن ورق گرم به عنوان یکی از برنامه های طرح توازن ذوب آهن اصفهان مطرح شد، گفت: بعد از راه اندازی فولاد سبا، بنا به دلایلی این طرح به فولاد مبارکه فروخته و از بدنه ذوب آهن خارج شد.

موتمن با تاکید بر اینکه ذوب آهن اصفهان به عنوان پیشگام تولید فولاد کشور، مشارکت بسیار نزدیک و اجرایی با کارخانجات تولید فولاد کشور دارد، تصریح کرد: طی سالیان گذشته ذوب آهن اصفهان علاوه بر ساخت در مجموعه خود، در احداث کارخانجات مشابه کشور نیز نقش داشته است؛ به عنوان مثال مشاوره در کارگاه های فولاد مبارکه، نصب و احداث فولاد نیشابور و همچنین تولید کوره بلند زاگرس با کمک ذوب آهن اصفهان انجام شده است.

وی درباره نقش ذوب آهن در ایجاد فرهنگ صنعتی و اقتصاد کشور، اظهار کرد: در طرح جامع فولادی کشور پیش بینی شده که میزان تولید فولاد کشور در سال ۱۴۰۴ به ۵۵ میلیون تن برسد و قرار است شرکت های تولیدی دولتی و خصوصی مشارکت لازم را برای رسیدن به این چشم انداز داشته باشند.

فولاد بعد از صنعت نفت جایگزینی مناسب و قابل دسترس

عضو سابق هیات مدیره ذوب‌ آهن با اعتقاد بر اینکه تولید فولاد بعد از صنعت نفت تنها جایگزین مناسب و قابل دسترس در کشور است، تصریح کرد: در حال حاضر مزیت های لازم در قالب تامین مواد اولیه، دسترسی به تکنولوژی تولید فولاد و همچنین نیروی انسانی ماهر و انرژی قابل دسترس در کشور موجود است، بنابراین احساس می کنم رسیدن به چشم انداز تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال ۱۴۰۴ ممکن است و با این اتفاق به طور کامل می توانیم سهم نفت را در بودجه به صفر برسانیم.

وی با اشاره به اینکه ذوب آهن اصفهان به عنوان قدیمی ترین صنعت فولادی کشور، همواره طرح های بازسازی و نوسازی خود را از زمان بهره برداری تا به امروز انجام داده است، تاکید کرد: به طور قطع نمی توان با تجهیزات و امکانات ۴۰ سال پیش ادامه دهیم و طبیعتا در هر سال طبق برنامه های از پیش تعیین شده، برنامه های بازسازی و نوسازی و انتخاب و جایگزینی تکنولوژی ها قدیمی در ذوب آهن انجام شده است.

موتمن، نمود این ادعا را تفاوت نوع محصولات تولیدی ذوب آهن با ۳۰ سال پیش عنوان کرد و گفت: در حال حاضر تولید ریل یکی از مهمترین تولیدات ذوب آهن است و با توجه به توسعه ریلی کشور، خوشبختانه ذوب آهن به این تکنولوژی دسترسی پیدا کرده و می تواند سهم مهمی در رابطه با توسعه ریلی کشور ایفا کند، همچنین دسترسی به تکنولوژی های نوین در ذوب آهن، نقش اساسی در توسعه فولاد کشور خواهد داشت.

تولید ریل دوره جدیدی در صنعت مادر کشور رقم زد

نصیرالدین ضویی - یک کارشناس فولاد نیز با اشاره به اینکه شرکت ذوب آهن اصفهان با بیش از نیم قرن حضور به عنوان شرکت مادر صنعت فولاد کشور نقش بزرگی در رشد و توسعه اقتصاد کشور طی پنج دهه گذشته داشته است گفت: این شرکت موجب رشد و توسعه صنایع عمرانی کشور بوده و به عنوان تامین کننده اصلی مقاطع فولادی بااستاندارد و کیفیت بالا توانسته نیاز بخش عمده ای از صنعت ساختمانی و عمرانی کشور را تامین کند.

وی با تاکید بر اینکه با راه اندازی پروژه تولید ریل در ذوب آهن اصفهان، دوره جدیدی در صنعت مادر فولاد کشور رقم خورده است، گفت: ذوب آهن اصفهان با تولید ریل خود را وارد فاز تولید محصول با ارزش افزوده کرده است و این مورد می تواند موجب جلوگیری از خروج میلیون ها دلار ارز از کشور شود و از سوی دیگر شبکه ریلی کشور را از ساخت و تامین ریل بی نیاز کند.

این فعال فولادی تصریح کرد: با واگذاری معادن سنگ آهن به ذوب آهن اصفهان، این شرکت می تواند مسیر رشد و توسعه خود را بهتر و سریع تر طی کند و با چالش های مرتبط با مواد اولیه روبرو نخواهد شد.

ضویی پیشنهاد داد: شرکت ذوب آهن اصفهان می تواند مسیر توسعه خود را با ایجاد کارخانه ای در کنار خلیج فارس برای تولید محصولات فولادی ویژه به سرانجام برساند و از این طریق بسیاری از چالش ها مانند منابع آب و انرژی را برطرف کند و موجب تقویت پتاتسیل صادراتی خود شود.

رنسانس صنعتی با تاسیس ذوب آهن در کشور

معاون بهره برداری ذوب آهن اصفهان نیز با بیان اینکه ذوب آهن در بدو تاسیس خود موجب رنسانس صنعتی در کشور شد توضیح داد: زمانی که هیچ صنعتی در کشور وجود نداشت، آغاز فرایند صنعتی شدن توسط ذوب آهن در ایران شکل گرفت و امروز این مجموعه بعد از نیم قرن توانسته مراحل توسعه را به خوبی طی کند و علاوه بر اینکه یک سری محصولات را وارد بازار کرده، اقدام به بومی سازی بسیاری از مواد و قطعات مورد نیاز خود کرده است.

مهرداد تولائیان گفت: در حال حاضر صنعت فولاد کشور به جزء تامین مواد اولیه که در کشور دچار مشکل است، بالغ بر ۹۸ درصد قطعات مورد نیاز خود را در داخل کشور تامین می شود.

وی تاکید کرد: طی نیم قرن گذشته ذوب آهن اصفهان سعی در تغییر مدل تولیدات خود کرده است و به سمت محصولاتی همچون ریل، آرک های معدنی و ... با ارزش افزوده بالاتر رفته است.

معاون بهره برداری ذوب آهن اصفهان با این اعتقاد بر اینکه یکی از اصلی ترین زیرساخت ها جهت توسعه، توسعه ریلی است، گفت: خوشبختانه ذوب آهن به این حوزه ورود کرده و در تلاش است تا کشور به صورت صد درصدی خودکفا شود.

وی گفت: در بحث خودکفایی اقلام مواد نسوز مورد استفاده صنعت فولاد، ذوب آهن اصفهان با پذیرش برخی ریسک ها، به سمت بومی سازی پیش رفته و در این مسیر پیشرو در کشور است.

نطفه صنعتی شدن اصفهان با ذوب آهن

تولائیان با بیان اینکه ذوب آهن در چند استان کشور در حوزه صنعتی شدن و رونق اقتصادی آنها تاثیر بالایی داشته است، توضیح داد: ذوب آهن در سال های اولیه راه اندازی خود، تنها مصرف کننده سنگ آهن و زغال سنگ در کشور بود، اما بعد از ایجاد صنایع فولادی دیگر در کشور، معادن سنگ آهن مشتریان دیگری نیز پیدا کردند، با این وجود همچنان تنها مشتری معادن زغال سنگ کشور، ذوب آهن اصفهان است.

وی تصریح کرد: در یک نگاه کلان، نطفه صنعتی شدن در برخی استان ها همچون اصفهان، کارخانجات صنعتی همچون ذوب آهن اصفهان بوده است.

معاون بهره برداری ذوب آهن اصفهان گفت: ذوب آهن در مقاطع مختلف حتی اگر تولید محصولاتش صرفه اقتصادی نداشته، به دلیل نیاز کشور اقدام به تولید کرده است، چراکه هدف از تاسیس ذوب آهن ایجاد اشتغال و وجود صنعت در کشور بوده است، اما به مرور زمان ذوب آهن تبدیل به یک بنگاه اقتصادی شد و برای سهامداران و سایر ذی نفعان خود اقدام به تولید محصولات با ارزش افزوده بالایی کرده است.

وی تصریح کرد: استراتژی امروز ذوب آهن این است که علاوه بر تامین نیازهای کشور بتواند به عنوان یک بنگاه اقتصادی، ارزش افزوده مناسبی برای سرمایه گذاران و سهامداران خود مهیا کند و در راستای این سیاست ما باید به سمت تولید محصولات جدید و با ارزش افزوده بالاتر حرکت کنیم که صنایع کوچک، امکان تولید آن را ندارند.