بهبود نظام توزیع کالا در گرو حذف ارز دولتی است

به گزارش می متالز، زهره سادات لاجوردی با اشاره به بررسی لایحه بودجه سال 1400 در مجلس بیان کرد: با توجه به اینکه بودجه سال 1400 اولین بودجه‌ای است که توسط مجلس یازدهم مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ موارد اصلی در لایحه بودجه تقدیمی یعنی منابع و مصارف معرفی شده، کسری بودجه و ضرورت مدیریت آن از مهمترین مسائل پیش‌رو است تا با اتخاذ تصمیمات مهم، بار اصلاح ساختار بودجه را به سرمنزل مقصود برساند.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس تاکید کرد: آنچه محرز است این‌که در پیش‌بینی منابع حاصل از صادرات نفت، استقراض از صندوق توسعه ملی و فروش اوراق پیش‌فروش نفت، بیش‌برآوری منابع صورت گرفته است. همچنین، در سمت مقابل یعنی در بخش مصارف نیز رشد زیادی در هزینه‌های جاری رخ داده است.

وی تاکید کرد: بطور کلی، بررسی لایحه در جلسات مختلف حاکی از آن بوده است که لایحه تهیه شده در آخرین سال دولت دوازدهم دارای ایرادات اساسی در ابعاد مختلف از جمله کسری قابل توجه بودجه ساختاری (حدود 50درصد)، بیش‌برآورد منابع حاصل از صادرات نفت و افزایش وابستگی به نفت، کاهش سرمایه‌گذاری دولت (کاهش سهم اعتبارات عمرانی از مصارف عمومی از 15درصد در قانون سال 1399 به 11درصد در لایحه بودجه 1400)، افزایش قابل توجه هزینه‌های جاری (رشد 60درصدی)، افزایش کسری تراز عملیاتی و پیش بینی منابع قابل توجه از محل پیش فروش نفت است.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس اظهار داشت: بنابراین در کنار تراز نبودن بودجه یعنی تراز نبودن سمت هزینه‌ها و درآمدها و کسری تراز حدود40هزار میلیارد تومانی، در واقع تمرکز لایحه تقدیمی، بر افزایش هزینه‌های جاری و نیز تکیه بر منابع غیرواقعی و غیرقابل‌تحقق بوده است که مجموعاً منجربه تهیه بودجه‌ای با کسری بی‌سابقه شده است که در صورت عدم اصلاح ایرادات وارده، کسری بودجه به طرق مختلف منجربه آثار تورمی شدید در سطح جامعه شده و کاهش ارزش پول ملی را به دنبال خواهد داشت.

لاجوردی گفت: بنابراین، ضروری است اصلاح لایحه بودجه براساس رعایت اهم مواردی صورت پذیرد که از آن جمله می‌توان به کاهش هزینه‌های دولت، اصلاح منابع غیرواقعی پیش‌بینی شده از محل صادرات نفت، حذف پیش‌فروش نفت از بودجه، ایجاد درآمدهای پایدار و قابل تحقق و در اولویت قرار دادن معیشت عمومی و اقشار کم‌درآمد در مصارف دولت  و شیوه انعکاس نرخ ارز در لایحه بودجه، اشاره کرد.

این نماینده مجلس در خصوص فواید حذف ارز 4200 تومانی از بودجه گفت: در سال 1397 در بخش دولتی ابداعی به نام دلار 4200 تومانی صورت گرفت. بدین ترتیب که دولت تصمیم گرفت ارز را تک نرخی کند بنابراین، نرخ ارز را روی 4200 تومان ثابت در نظر گرفتند و اعلام شد که هرکس ارز 4200 تومانی بخواهد در اختیارش گذاشته می‌شود اما در عمل این ارز به هرکسی داده نشده بلکه در اختیار عده‌ای خاص قرار گرفته است و متعاقب آن، از روزی که این نرخ ارز ایجاد شد تا به امروز بیش از 58 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی  بین عده‌ای خاص توزیع شده است.

وی ادامه داد: بنابراین اگر مابه التفاوت 4200 تومان تا نرخ نیمایی را حساب کنیم بیش از 500 هزار میلیارد تومان توزیع رانت در بین قشر خاصی صورت گرفته است. افرادی که این ارز را گرفته و از رانت ارز 4200 تومانی برخوردار گشته‌اند یا کالا به کشور وارد نکرده و یا کالاهای وارد شده را با قیمت بسیار بالا در بازار فروخته‌اند و بدین ترتیب دارای ثروتهای باد آورده و هنگفتی شده‌اند. ضمن اینکه با بهره گرفتن از این رانت توسط افرادی خاص، قدرت رقابت از بخش خصوصی شناسنامه‌دار نیز سلب شد و بازار برخی کالاهای وارداتی را در انحصار برخی وارد کنندگان خاص قرار داد.

این نماینده مجلس بیان کرد: ناگفته پیداست که توزیع ارز 4200 تومانی توسط دولت در سال‌های گذشته سیاستی غلط و فسادزا بوده است که هم بیت‌المال را به جیب عده‌ای خاص سرازیر نموده و هم ضمن هدر رفت منابع ارزی کشور، آسیب‌های جدی به بخش تولید وارد نمود. این پدیده یکی از عوامل اصلی ناکارآمدی و رانت در نظام توزیع کالا در سالهای اخیر به شمار می‌آید، به عنوان مثال، تاکنون به میزان قابل توجهی ارز 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی، نهاده‌های دامی و دارو تخصیص یافته اما این کالاها با قیمت دولتی به دست مردم نرسیده است.  در حالی که، بودجه باید به نفع عامه مردم تغییر کند تا به جای اینکه عده‌ای خاص از منافع رانت استفاده کنند همه مردم بتوانند از موهبت‌های بودجه کشور بهره‌مند شوند.

نماینده مردم تهران در مجلس اظهارداشت: تصمیم اخیر مجلس برای ثبات ارز (حذف رانت از نرخ ارز محاسباتی بودجه) نشانه مثبتی مبنی بر پایداری سیاستهای اقتصادی کشور بوده و به بهبود فضای کسب و کار کمک می‌کند چرا که آثار اولیه آن مهار التهابات بازار ارز و حرکت به سوی یک نقطه مبنا است.

وی عنوان کرد: با توجه به اینکه در بخش موادغذایی که سبد کالایی اساسی مردم محسوب می‌شود بجز 5قلم کالای کشاورزی، سایر کالاها و خدمات را (که هزاران قلم می شوند) دولت قبلا از شمول نرخ ارز دولتی حذف نموده است بنابراین اگر شوک جدید منفی از خارج کشور ایجاد نشود، نرخ تورم ناشی از اصلاح سیاست ارزی بودجه قابل اعتنا نخواهد بود. همچنین، حذف ارز 4200 تومانی در شرایطی صورت می‌گیرد که اقشاری که از این محل آسیب می‌بینند با سیاست‌های جبرانی مورد حمایت قرار گیرند.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس تاکید کرد: تصمیم مجلس بر این مبنا استوار بوده که برای بهبود نظام توزیع کالا باید هرگونه رانت قیمتی و چندگانگی نرخ ارز بخصوص ارز دولتی را حذف کرد و مسیر حمایت را بجای حمایت ارزی به صورت حمایت ریالی تنظیم کرد و تفاوت حاصل از اصلاح این سیاست در بودجه 1400 بصورت ریالی صرف حمایت از معیشت مردم بخصوص طبقه متوسط و کم درآمد (با حذف ارز 4200 تومانی می توان یارانه دهک پایین درآمدی را افزایش قابل توجه داد)، حمایت از تولید، اجرای طرحهای عمرانی و بهبود نظام سلامت شود. در نتیجه اصلاح سیاست ارزی که نتیجه‌ای جز رانت زایی نداشته است به نفع رشد اقتصادی، کنترل واردات، کاهش تقاضا برای ارز، تقویت پول ملی و اصلاح نظام توزیع کالا در کشور صرف خواهد شد.