وزارت نفت و نیرو باید ادغام شود/ پول نفت در بودجه هزینه شود مریض را مریض‌تر می‌کند

به گزارش می متالز، بیژن زنگنه، وزیر نفت، در ششمین کنگره راهبردی و نمایشگاه نفت و نیرو اظهار داشت: من در گذشته مخالف ادغام وزارتخانه های نفت و نیرو بودم اما امروز این کار را لازم و ضروری می دانم.

وی افزود: این روزها که کمبود انرژی اولیه یا اسراف انرژی اولیه را در کشور شاهد هستیم، ضرورت ادغام نفت و نیرو و تشکیل وزارت انرژی بیش از گذشته مشهود است.

وزیر نفت خاطرنشان کرد: باید به گونه ای تنظیم کرد که از اول دولت سیزدهم یک وزارت انرژی داشته باشیم که این هم به نفع برق، هم گاز، هم صادرات و هم تأمین انرژی داخلی است.

وی ادامه داد: عدهای در کشور 40 سال تلاش کردند تولید نفت ایران از 4 میلیون بشکه بیشتر نشود و در این راه به مجلس رفتند و به سایر سازمان ها مراجعه کردند و موفق هم بودند؛ حتی در این مسیر، افراد زیادی را از هستی ساقط کردند؛ این در حالی است که حرکت تولید انرژی در جهان به سمتی می رود که تولید نفت محدود شود.

زنگنه اذعان داشت: من روزگاری را می بینم که تولید نفت ممنوع شود بنابراین اکنون باید تولید نفت خود را افزایش دهیم و ثروت زیر زمینی تجدید ناپذیر را به ثروت روزمینی تجدیدپذیر تبدیل کنیم.

وی افزود: بنابراین باید تولید نفت را انجام دهیم؛ اگر این پول به بودجه برود مریض را مریض‌تر می کند از همین رو در سال 77 پیشنهاد ایجاد صندوق توسعه را دادیم.

وزیر نفت با بیان اینکه "در افزایش ظرفیت تولید ایران نباید شک کرد"، گفت: همچنین نباید با بهانه ها از این صندوق برداشت کرد.

وی ادامه داد: بیشتر عمر ما در این دولت به تحریم گذشت اما نگذاشتیم توسعه نفت متوقف شود اما به قیمت سنگین اینکار انجام شد؛ کسانی بودند و هستند که می گویند شرکت های اکتشاف و تولید نفت ایرانی گرگ زاده هستند. به عنوان کارشناس و استاد به تلویزیون می‌روند اما مشخص نیست استاد چه هستند؟ این در حالی است که حتی کسی که متخصص نفت است نیز نمی تواند در مورد قراردادهای نفتی صحبت کند.

وزیر نفت با بیان اینکه در دورانی که جهان با همه‌گیری جهانی کووید-19 روبه‌روست باید همه به یکدیگر کمک کنند، گفت: زمانی که پارسال نخستین بار شیوع این ویروس آغاز شد، طرح‌ها را حدود 15 روز تعطیل کردیم اما بهره‌برداری را نمی‌توانستیم تعطیل کنیم و اصل را بر این گذاشتیم که با تدوین و ابلاغ پروتکل‌ها و به‌کارگیری سختگیرانه آنها زندگی و تولید کنیم که الحمدالله خوب هم جلو رفت.

زنگنه با اشاره به اینکه این آخرین کنگره‌ای است که به‌عنوان وزیر نفت در آن سخنرانی می‌کنم، افزود: این کنگره در پنج دوره پیشین به همت برگزارکنندگان و مدیران باشگاه نفت و نیرو بدون یک ریال کمک دولتی برگزار شد که جای قدردانی دارد.

وی ادامه داد: نهادهای غیردولتی وقتی دولت‌ها بسیار قوی هستند دشمن دولت‌ها تلقی می‌شوند و دولت‌ها سعی می‌کنند آنها را نابود کند. خیلی هم تلاش شده است باشگاه نفت و نیرو را هم نابود کنند اما نتوانستند، این یک دستاورد برای کشور است که عده ای که ایده دارند، نظر دارند با هم حرف می‌زنند.

وزیر نفت با بیان اینکه ما در شرایطی سخت بودیم و هنوز این شرایط سخت برای ما جریان دارد، تصریح کرد: اکنون این بحث مطرح است که ممکن است تحریم‌ها و محدودیت‌های که غیرقانونی است، برداشته شود. البته من خیلی درباره تحریم حرف نمی‌زنم.

زنگنه افزود: در سه سال گذشته ظرفیت عظیمی برای صادرات نفت و فرآورده نفتی ایجاد شده است که به‌طور حتم از این ظرفیت،  پس از دوران تحریم استفاده می‌کنیم، همیشه آرزو و هدفم این بود که ایران در بازرگانی نفت جهان نقش داشته باشد و خیلی هم برای آن تلاش کردم که هر دفعه به نوعی جلو آن گرفته شد.

وی اظهار کرد: با امکاناتی که در این دوره از تحریم‌ها به ما داده شد و اجازه ریسک کردن داشتیم ظرفیت‌های خوبی ایجاد کردیم که تحت هیچ شرایطی از بین نمی‌بریم راه‌های زیادی یاد گرفتیم، توان امسال ما با سال‌های 96 و 97 قابل مقایسه نیست، ما ظرفیت بالایی داریم.

وزیر نفت با بیان اینکه ظرفیت‌های خوبی در ساخت تجهیزات صنعت نفت، توسعه میدان‌های نفت و گاز و ... در کشور ایجاد شده است، گفت: هم‌اکنون 80 درصد از تجهیزات ثابت صنعت نفت در داخل ساخته می‌شود البته در ساخت بعضی از تجهیزات مانند لوله‌های بدون درز مشکل داریم که باید در این زمینه اقدام کنیم.  

زنگنه با اشاره به اینکه همکاری با دانشگاه‌ها در موضوع ضریب بازیافت مخازن بسیار امیدبخش است، اظهار کرد: در موضوع افزایش ضریب بازیافت مخازن باید خودمان کارهای توسعه‌ای انجام دهیم و در عین حال از ظرفیت شرکت‌های درجه یک بین‌المللی استفاده کنیم، استفاده از شرکت‌های بین‌المللی فقط برای جذب سرمایه نیست بلکه برای ضریب بازیافت و دانش فنی هم است، معتقدم یکی از دانش‌های فنی، مدیریت است.

وی با یادآوری اینکه پیشنهاد صندوق توسعه ملی سال 1377 ارائه شد، تشکیل این صندوق را بسیار مهم دانست و افزود: به‌طور حتم باید بخشی از درآمد مازاد نفت به صندوق توسعه ملی واریز شود و از آنجا ثروت زیرزمینی تجدیدناپذیر به سرمایه روزمینی تجدیدپذیر تبدیل شد و این به معنای آن است که آن پول باید سرمایه‌گذاری شود.

وزیر نفت بر ضرورت افزایش ظرفیت تولید نفت ایران تاکید کرد و با بیان اینکه هیچ شکی در این زمینه وجود ندارد، گفت: اگر قرار باشد پول نفت در بودجه هزینه شود مریض را مریض‌تر می‌کند اما اگر به صندوق توسعه برود می‌تواند درست مصرف شود؛ البته نباید صندوق توسعه را هم مرتب برای کارهای غیراقتصادی و غیرضروری با فشار نیش زد، بگذاریم همان روال عادی کار خود را انجام دهد.

زنگنه با بیان اینکه در سال‌های اخیر برای افزایش تولید نفت بسیار تلاش کردیم، اظهار کرد: البته بیشتر سال‌های عمر این دولت به تحریم گذشت اما با قیمت بسیار سنگین و با زجر فراوان نگذاشتیم توسعه نفت متوقف شود.

وی با بیان اینکه نیاز است شرکت‌های اکتشاف و تولید را راه بیندازیم و آقای آقامحمدی هم به‌عنوان مقام مسوول در کشور بر این موضوع صحه گذاشت، یادآورد شد: افرادی بودند و هستند که هنوز می‌گویند شرکت‌های اکتشاف و تولید (E&P) گرگ‌زاده‌اند و هنوز هم به عنوان استاد معظم در تلویزیون حرف می‌زنند. شما ببینید آیا در حدود 6 ماه اخیر من به تلویزیون رفته‌ام؟! اما به این افراد به‌عنوان استاد تریبون می‌دهند، استاد اقتصاد خرد که نمی‌تواند درباره نفت صحبت کند! آیا استاد قرارداد نفتی است؟ حتی کسی که متخصص نفت است نمی‌تواند درباره نظام اجرای قراردادهای نفتی صحبت کند.

وزیر نفت ادامه داد: فردی می‌تواند درباره نظام اجرای قراردادهای نفتی صحبت کند که دانش مدیریت پروژه داشته باشد و بداند حقوق قراردادهای نفتی چیست؟ روابط نفتی چیست؟ و چطور این قراردادها به وجود آمدند و تاریخشان چیست؟ عده‌ای به‌عنوان استاد در همه مسائل صحبت می کنند، به واقع عجیب است.

زنگنه با بیان اینکه معتقدم به‌طور حتم باید تولید نفت در کشور افزایش یابد و در این مسیر باید از ظرفیت شرکت‌های اکتشاف و تولید استفاده کرد، افزود: باید منابع لازم را برای این شرکت‌ها تامین کرد و آنها را با دانشگاه‌ها پیوند داد تا از مطالعات آنها استفاده کنند، هم‌اکنون 80 درصد ظرفیت میدان‌های ما برای برای افزایش ضریب بازیافت به دانشگاه‌ها سپرده شده است.

وی در بخش دیگری از سخنانش به صنعت گاز پرداخت و با بیان اینکه کار بزرگی در این بخش انجام شده است، تصریح کرد: تولید گاز خام کشور هم‌اکنون از رقم هزار و 30 میلیون مترمکعب عبور کرده است، اما مصرف بسیار سریع‌تر جلو می‌رود، افزایش مصرف  گاز در تهران امسال 15 درصد و در کل کشور 12 درصد بوده است، هیچ شرکت نفتی یا گازی نمی‌تواند پاسخ افزایش 15 یا 12 درصدی مصرف را بدهد، کم می آورد.

وزیر نفت ادامه داد: مگر می‌شود کشوری 12 درصد رشد مصرف داشته باشد و تولید ناخالصش  یک درصد باشد؟! اگر  رشد تولید ناخالص 12درصد بود آدم دلش نمی‌سوخت، اما رشد تولید ناخالص داخلی یک تا 1.5 درصد باشد و رشد مصرف انرژی 12 تا 13 درصد باشد یعنی یک جای کار مشکل اساسی دارد.

زنگنه با بیان اینکه میدان پارس جنوبی به ظرفیت کامل رسیده است و 60 تا 80 میلیون مترمکعب دیگر می‌توان از این میدان برداشت کرد و سپس باید حفظ تولید کرد، افزود: همین مقدار افزایش تولید هم سال آینده مصرف می‌شود البته برای سال‌های آینده ما طرح‌هایی داریم، اما راه‌حل مشکل انرژی در کشور طرف تولید نیست، طرف مصرف و تقاضاست.

وی به ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر برای بهینه‌سازی مصرف انرژی اشاره کرد و با بیان اینکه دولت و مجلس با هم این قانون را کم رنگ کردند، افزود: پرداخت به‌موقع یارانه‌ها سبب شد در عمل این قانون را در بخش بهینه‌سازی مصرف سوخت کنار بگذارند.

وزیر نفت با بیان اینکه بهینه‌سازی موضوع بسیار مهمی است که بخشی از آن به‌صورت روش‌های قیمتی و بخشی هم غیرقیمتی است، افزود: در بخش روش‌های غیرقیمتی راهکارهای خوبی طراحی شده بود و ده‌ها میلیارد دلار طرح در شورای اقتصاد تصویب شد اما تقریبا هیچکدام از زمانی که تصمیم دولت و مجلس این شد که یارانه اصل مساله است، جلو نرفت.

زنگنه تصریح کرد: موضوع یارانه‌ها ضربات جبران ناپذیری به شرکت‌های بخش انرژی وارد کرد و شرکت‌های بخش انرژی بالاترین ضربات را به دلیل پرداخت یارانه در این دولت متحمل شدند. برای سال آینده هم طبق قانون بودجه همینطور است و هیچ فرقی نکرده است. همه این شرکت‌ها پای پرداخت یارانه قربانی می‌شوند.

وی به کار مهم توسعه گازرسانی و اینکه بخش اصلی کار شرکت ملی گاز تا به اینجا انجام شده و در آینده مقداری توسعه در تقویت شبکه و لوله کشی را در دستور کار دارد، اشاره کرد و گفت: نزدیک 95 درصد جمعیت ایران زیر پوشش شبکه گاز قرار گرفته‌اند که این کار هم اقتصادی بوده است؛ اجرای اقتصادی طرح‌های گازرسانی به وسیله نرم‌افزارهای مربوطه کاملا بررسی و رعایت شده است.

وزیر نفت با اشاره به اینکه کار مهمی در صنعت پالایش انجام شده است و هم‌اکنون برای نخستین بار مازاد تولید بنزین، گازوئیل روبه‌رو هستیم، پیش از این همواره با مازاد تولید مازوت،د فرآورده‌های سبک دیگر مانند نفتا، گاز مایع (ال‌پی‌جی) روبه‌رو بودیم و در عین حال کیفیت فرآورده‌ها را هم بهبود بخشیده‌ایم که طبق روال خود ادامه خواهد داشت، افزود: مجوزها و موافقت‌هایی برای اختصاص نزدیک به یک میلیون و 500 هزار بشکه نفت خام جدید به پالایشگاه‌های اصلی کشور به‌منظور بهینه‌سازی صادر شده است که باید منابعش را فراهم کنیم؛ قانون توسعه پتروپالایشگاه‌ها اگر اجرا شود، اینها هم فعال می‌شوند و مسائل‌شان حل می‌شود.

زنگنه با بیان اینکه حرکت ما در صنعت پتروشیمی بسیار مطلوب و مطمئن بوده است، تصریح کرد: تقریبا همه خوراک‌های موجود تخصیص و برای آنها طرح تعریف شده است.

وی با اشاره به افزایش سالانه 17 میلیون تن به ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی تا پایان امسال، اظهار کرد: جهش دوم صنعت پتروشیمی سال آینده تکمیل می‌شود و درآمد این صنعت تا پایان 1400 با احتساب قیمت‌های سال 95 به 25 میلیارد دلار می‌رسد.

وزیر نفت با اشاره به اینکه درآمد صنعت پتروشیمی با تحقق جهش سوم صنعت پتروشیمی در پایان سال 1404، به 33 میلیارد دلار می‌رسد، گفت: دو مگاپروژه جدید هر یک با سرمایه‌گذاری حدود 3 میلیارد دلار تعریف شده است که تا سال 1406 فعال می‌شوند.

زنگنه با بیان اینکه توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی وظیفه وزارت نفت نیست اما وزارت نفت به‌عنوان وظیفه‌ای ملی به آن می‌پردازد، اشاره کرد و ادامه داد: طرح‌های پیشران در چهار زنجیره پروپیلن، متانول، بنزن و اتیلن با اولویت تولید پروپیلن از متانول با توجه به کمبود پروپیلن در کشور تعریف شده‌اند.

وی با اشاره به اجرای طرح‌های افزایش تولید پروپیلن در شمال، جنوب و غرب کشور، گفت: پروپیلن تولیدی برای توزیع و مصرف در صنایع پایین دستی پتروشیمی با خط لوله از جنوب به شمال شیراز و از شمال به شرق و شمال شرقی منتقل می‌شود تا صنایع توسعه یابند و زنجیره ارزش تکمیل شود.

وزیر نفت، موضوع امنیتی و راهبردی بودن صادرات گاز را برای کشور با اهمیت دانست و گفت: این پرسش را هیچ فردی پاسخ نمی‌دهد و همه از پاسخگویی به آن فرار می‌کنند؛ صادرات گاز خام فروشی است یا نیست؟ اگر خام فروشی است، پس چرا خام فروشی نفت بد است اما خام فروشی صادرات گاز جزو اوجب واجبات!!

زنگنه با تأکید بر اینکه به جای صادرات گاز می‌توان آن را در داخل برای خوراک صنایع و مجتمع‌های پتروشیمی کشور مصرف کرد و معتقدم که همانند نفت باید تولید و صادر کنیم، افزود: اما از نظر من هیچکدام مطلق نیست یعنی هر دو باید باشد و صادرات گاز هم بدانید که خام فروشی است، گرچه اهمیت امنیتی و راهبردی برای کشور دارد.

وی با بیان اینکه با تولید نفت در بالاترین حد یعنی حدود 4 میلیون بشکه در روز، کمتر از روزانه 30 میلیون مترمکعب گاز مشعل خواهیم داشت که هم‌اکنون به دلیل کمتر بودن تولید نفت، این رقم نیز پایین‌تر است، ادامه داد: جمع‌آوری همه گازهای مشعل برنامه‌ریزی شده است به‌طوری‌که تا پایان سال 1401 بیش از 95 درصد آن‌ها جمع‌آوری و به خوراک پتروشیمی تبدیل می‌شود، این کار مهمی است که پس از نزدیک 110 سال می‌توانیم فلر نداشته باشیم که بخشی در این دولت و بخشی هم در دولت آینده به نتیجه می‌رسد.

وزیر نفت با اشاره به اینکه برای نخستین بار توانایی صادرات نفت کشور از دریای عمان ایجاد می‌شود، گفت: ساخت خط لوله هزار کیلومتری از گوره تا جاسک تا پایان امسال تکمیل می‌شود که با بهره‌برداری کامل از آن کار بزرگی انجام می‌شود.

زنگنه به توسعه توان ملی از طریق نهادهای دانش‌بنیان تأکید کرد و افزود: پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز ری را به منظور استقرار واحدهای استارت‌آپ و دانش‌بنیان راه‌اندازی کرده‌ایم.

وی به حمایت وزارت نفت از مراکز نوآوری در همه دانشکده‌های فنی تهران اشاره کرد و گفت: این وزارتخانه به‌منظور کمک به جوانان برای فعالیت در حوزه‌های مختلف صنعت نفت در ایجاد مراکز نوآوری در باشگاه شماره دو نفت، پژوهشگاه صنعت نفت، دانشگاه تهران، امیرکبیر، شریف، علم و صنعت کمک خواهد کرد.

وزیر نفت به ایجاد صندوق پژوهش و فناوری با سرمایه اولیه 100 میلیارد تومان که تا 12 برابر سرمایه می‌تواند تضمین به این شرکت‌ها بدهد، اشاره کرد و ادامه داد: افزون بر اینکه سرمایه این صندوق افزایش می‌یابد،  800 میلیارد تومان دیگر هم در بودجه به‌عنوان تسهیلات ترجیحی به صورت وجوه اداره شده در نظر گرفته شده است.