پیش بینی سود و حقیقت تحرکات سود آوری حقوقی ها

به گزارش می متالز، EPS یکی از مهم‌ترین مفاهیمی است که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکت‌ها در بورس تأثیر می‌گذارد.
بنا به تعریف های صورت گرفته EPS گزارش معتبر و مکتوبی بود که هر شرکت برای سال آینده خود پیش‌بینی می‌کرد؛ البته کارشناسان به این نکته هم اشاره می کردند که برخی از شرکت‌ها در این پیش‌بینی‌ها دچار اشتباه می‌شدند. لذا مسوولیت صحت اطلاعات بر عهده شرکت‌ها است و باید عواقبی را در صورت عدم صحت این گزارش ها برای شرکت‌ها در نظر گرفت.

انواع eps به شرح زیر است:

EPS پیش‌بینی‌شده:

EPS پیش‌بینی‌شده (درآمد پیش‌بینی‌شده هر سهم) میزان سودی است که بر اساس پیش‌بینی یک شرکت در ابتدای سال مالی خود انجام می‌دهد. به این eps به‌اصطلاح eps پیش‌بینی‌شده گفته می‌شود. این eps بر اساس نام‌گذاری یک پیش‌بینی است که هنوز محقق نشده است.

EPS دنباله‌دار یا تحقق‌یافته (Trailing EPS):

ای پی اس تحقق‌یافته، همان سود خالص محقق شده هر سهم است که از تقسیم سود خالص شرکت بر تعداد سهام آن به دست می‌آید. در این نوع EPS که بر اساس عدد سال قبل است، از چهار سه‌ماهه درآمد قبلی و اعداد واقعی به‌جای پیش‌بینی استفاده می‌شود. نسبت P به E اغلب با استفاده از EPS دنباله‌دار محاسبه می‌شود، زیرا نشان‌دهنده آن چیزی است که در واقعیت اتفاق افتاده است، نه آنچه ممکن است رخ دهد.

EPS جاری (Current EPS):

به‌طور معمول، چهار سه‌ماهه از سال مالی جاری را شامل می‌شود که برخی از آن‌ها ممکن است سپری‌شده و برخی هنوز به مرحله بعدی نرسیده باشند. در نتیجه، برخی از داده‌ها بر اساس ارقام واقعی و برخی بر اساس پیش‌بینی است.

 EPS تعدیل‌ شده:

در eps پیش‌ بینی‌ شده، چون امکان دارد که طی یک سال اتفاقات بسیار زیاد و متفاوتی رخ دهد طبیعی است که شرکت به دلایل پیش‌بینی eps اولیه و باتوجه ‌به شرایط و اتفاقات جدید eps را کاهش یا افزایش دهد که به این امر تعدیل سود یا تعدیل eps می‌گویند. در صورت افزایش سود شرکت، در پیش‌بینی جدیدی که انجام می‌شود به آن تعدیل سود مثبت می‌گویند و اگر سود شرکت کاهش‌یافته بود به آن تعدیل سود منفی می‌گویند.

تبعات حدف EPS

طی تصمیمات سازمان بورس از سال ۹۶، EPS به عنوان فاکتوری که امکان پیش‌بینی آینده شرکت‌ها را راحت‌تر و سهل‌ الوصول‌تر می‌کرد، از فهرست الزامات گزارشگری شرکت‌ها در بورس حذف‌شده است. در زمان ریاست شاپور محمدی در سازمان بورس، پیش‌بینی سود و زیان هر سهم ( EPS) شرکت‌ها از ۹ دی‌ماه ۹۶، حذف و به‌جای آن از گزارش تفصیلی استفاده شد.

این اقدام حاشیه‌ساز منجر به انتقادات عدیده از سازمان بورس و سومین رئیس نهاد ناظر بازار سرمایه شد.

کارشناسان بازار سرمایه در بیان علل حذف پیش بینی سود از گزارش های مالی شرکت ها یادآور می شوند که در آن زمان و با توجه به شرایط سازمان بورس، بررسی تمام این گزارش‌ها در توان این سازمان نبود و باید مسوولیت سنگینی را می‌پذیرفت که این موضوع در توانش نبود؛ بنابراین انتشار این گزارش‌ها متوقف شد؛ اما مرادی مدیر اوراق بهادار مبین سرمایه مقصر حذف شدن را سازمان بورس نمی‌داند، بنا به گفته او؛ از حذف گزارش‌های EPS سهامداران حقیقی ضرر کردند و سهامداران بزرگ منتفع شدند.

افشین بیرامی معاون عملیات کارگزاری امین آوید نیز شخص متنفع از گزارش EPS را شرکت‌های گزارش دهنده می داند. بنا به گفته وی؛ پیش‌بینی‌های سودی که شرکت‌ها انجام می دهند، در راستای اهداف آنهاست و ممکن است با واقعیت تفاوت داشته باشد. کما اینکه اگر این گزارش‌ها بررسی شوند، با واقعیت انحرافات زیادی دارند.

طبق آمار و ارقام ارائه‌شده در بازه زمانی سال ۹۶، حدود ۶۵ درصد شرکت‌ها در ابتدای سال مالی، سودی بیشتر از سود تحقق‌یافته پایان سال پیش‌بینی کرده‌اند و تنها ۳۵ درصد شرکت‌ها مقادیر کمتری پیش‌بینی کرده‌اند و در آخر سال مالی سود بیشتری عاید سهامداران خودکرده‌اند.

این انحراف زیاد دلالت بر این دارد که پیش‌بینی سود توسط مدیران، ابزار نامناسبی بوده و امکان فریب بازار را از چند جهت فراهم می‌کند. بر این اساس طبق پیشنهاد علی‌اکبری مدیرعامل تجلی؛ از آنجایی‌که مسوولیت صحت اطلاعات بر عهده شرکت‌ها است، باید عواقبی را برای شرکت‌ها در نظر گرفت و مسوولیت صحت اطلاعات بر عهده آن‌ها باشد.
مرادی معتقد است حذف گزارش‌های EPS باعث شد که فضای بازار سرمایه مقداری مبهم و گنگ شود، در نتیجه قیمت سهم‌های کوچک به‌صورت حبابی افزایش یابد.

این در حالی است که افشین بیرامی معاون عملیات کارگزاری امین آوید برخلاف دیگران حذف EPS را مثبت دانسته و گفته است گزارش‌ها EPS به دلیل نوسانات شدید اقتصادی و سیاسی در کشور، با واقعیت تفاوت زیادی داشتند؛ بنابراین این پیش‌بینی‌ها نه‌تنها به حقیقت نمی‌پیوست بلکه بررسی آن‌ها باری بر دوش بازار سرمایه شده بود. همین امر موجب حذف آن‌ها شد.
سینا سلیمانی مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری نوآوران امین نیز معتقد است حذف گزارش‌های پیش بینی سود شرکت‌ها باعث شد که بازار ما یک بازار بالغ نباشد.

در بازارهای جهانی، بازار حول محور تحلیل است و سهامداران تحلیل محور هستند. بنا به گفته‌های سلیمانی، حذف این تحلیل‌ها با هدف افزایش عمق تحلیلی بازار بود. درست است که در آن زمان برآورد سود برخی شرکت‌ها چندان قابل‌اتکا نبود اما در بسیاری از بخش‌های بازار سرمایه چشم‌اندازهای قابل‌اتکایی به سهامداران می‌بخشید و در خصوص روند سودآوری شرکت‌ها به سهامداران اطمینان می‌داد. این در حالی است که بنا به اظهارات مرادی ضمن انتقاد از حذف EPS، بازگرداندن آن را منجی بازار نمی‌داند.

مطابق با گفته‌های وی؛ گزارش‌های EPS مبنای خوبی برای تحلیل و قیمت‌گذاری است و حذف آن‌ها منجر به ایجاد ابهام در بازار سرمایه شد. البته انتشار مجدد آن‌ها نمی‌تواند بازار را به سمت صعود پیش ببرد اما می‌تواند مبنای خوبی برای سهامداران باشد. مرادی در شرایطی انتشار مجدد گزارش‌های EPS را مثبت می‌داند که بنا به اعتقاد بیرامی، انتشار مجدد گزارش‌های EPS، نه‌تنها برای سهامداران مفید نیست بلکه ممکن است منجر به گمراهی آن‌ها شود.

انتشار مجدد گزارش‌ها؛ مثبت یا منفی؟

سینا سلیمانی مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری نوآوران امین تصمیم اخیر سازمان بورس مبنی بر انتشار مجدد گزارش‌های EPS شرکت‌ها را یکی از بهترین تصمیم‌هایی عنوان می کند که بازار سرمایه در این مدت گرفته است.

درحالی‌که مرادی معتقد است انتشار گزارش EPS به معنای توقف ریزش بازار نیست .با این‌حال وی؛ نقش گزارش EPS در بازار سرمایه را مثبت می‌داند. بنا به گفته وی؛ در شرایط فعلی بازار سرمایه، انتشار گزارش EPS بسیار مهم است اما به معنای این نیست که با بازگشت این گزارش‌ها افت سهم‌ها متوقف شود. با انتشار این گزارش‌ها روند بازار معقول‌تر می‌شوند و سرمایه‌گذار می‌تواند بر مبنای آن تصمیم بهتری بگیرد.

درنتیجه فشار فروش در بازار سرمایه کمتر می‌شود؛ اما بیرامی معتقد است منتشر نشدن گزارش EPS از انتشار مجدد آن‌ها مفیدتر است. به عقیده وی انتشار مجدد آن‌ها اشتباه است.

علی‌اکبری در این خصوص باور دارد بااینکه بسیاری از سهامداران و فعالان بازار سرمایه کار تحلیلی انجام می‌دهند و اطلاعات دارند اما همین فعالان بازار نیز نیاز دارند تا در کنار تحلیل‌های خود اطلاعاتی از سوی شرکت‌ها دریافت کنند.

در نتیجه آن بتوانند تحلیل‌های خود را با اطلاعات شرکت‌ها مقایسه کرده و انتخاب بهتری داشته باشند. سلیمانی نیز با تأکید بر اینکه این تصمیم سازمان بورس درست است، تصریح کرده است، این پیش‌بینی می‌تواند چشم‌انداز خوبی به بازار سرمایه بدهد و تا حدود زیادی نگرانی سهامداران شرکت‌ها را در خصوص اخبار شرکت‌ها کاهش داده تا سهامداران بدانند در چه بخشی سرمایه‌گذاری می‌کنند و بازار نیز روند منطقی خود را طی خواهد کرد.

سلیمانی در حالی امید به ایجاد چشم‌انداز مثبتی برای بازار سرمایه با انتشار گزارش‌های EPS دارد که مطابق با گفته‌های بیرامی همه صنایع بورسی ما تحت تأثیر نوسانات اقتصادی، سیاسی، ارزی و … هستند و انتشار این گزارش‌ها تأثیری در وضعیت آن‌ها نخواهد کرد.

بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه نیز معتقدند برای رفع ابهام‌های بازار نسبت به روند آتی و اثرات تورم بر سودآوری شرکت‌ها باید گزارش‌های پیش‌بینی سود موسوم به EPS بار دیگر در سامانه کدال منتشر شود. انتشار گزارش‌های آینده‌نگر می‌تواند منجر به ایجاد مسیر تحلیلی‌تر، شفاف‌تر و سالم‌تر، برای تحلیلگران و عامه مردم که به سمت بازار سرمایه ورود کرده‌اند، شود.