تراز تجاری تعیین کننده نرخ ارز است/ گمانه زنی تعیین نرخ، بلای جان بازار می‌شود

به گزارش می متالز، علیرضا مناقبی گفت: نرخ ارز در ایران و البته در تمامی بازارها علاوه براینکه به ارزش برابری این ارز در مقابل سایر ارزهای خارجی در بازارهای بین‌المللی تعیین می‌شود و تفاوت تورم داخلی و خارجی اثربخشی خاصی در این زمینه دارد؛ عرضه و تقاضای دلار  به عنوان یک کالای متداول در بازار می‌تواند نقش کلیدی برای نرخ‌گذاری دلار ایفا کند.

مناقبی در این زمینه افزود: این درحالی است که بخش عمده‌ای از این عرضه و تقاضا برای دلار مرتبط با تجارت خارجی کشور است، به این معنی که صادرات و واردات دقیقا تعیین کننده معادله ساده عرضه و تقاضا در این بخش است، بنابراین هر قدر تراز تجاری در این زمینه صادق باشد نرخ ارز نیز متعادل و براساس ارزش ذاتی خواهد بود.

این عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: به این ترتیب وقتی صحبت از تعیین نرخ ارز به میان می‌آید و بعضا شاهد گمانه‌زنی‌هایی هستیم باید به این نکته توجه داشته باشیم که آیا واقعا تغییر معناداری براساس قیمت مورد نظر ما در تراز تجاری کشور ایجاد شده که مثلا فلان قیمت را اعلام کرده‌ایم یا خیر؟

وی معتقد است اینگونه اظهار نظرها درباره نرخ ارز تنها نکته‌ای که ایجاد می‌کند به‌هرحال بلای جان تولید می‌شود چون از یک سوی انتظار روانی خاصی را به بازار القاء می‌کند که نهایتا معادلات و مدیریت بازار را غیرممکن می‌کند و از سوی دیگر زمینه ورود دلال‌ها و واسطه‌یا سودجویان را در بازار فراهم می‌کند که هر دو سوی این اتفاق به زیان تولید ختم می‌شود.

به گفته مناقبی البته در سنوات اخیر سیاست‌های خصمانه غرب علیه اقتصاد کشور به نوعی مشکلاتی را در این معادله یعنی عرضه و تقاضای ارز ایجاد کرده که همین امر سطوح قیمتی خاصی را در بازار ایجاد کرد و نهایتا دیدیم که نوسان نرخ ارز در قیمت کالا و خدمات چه تاثیری گذاشت.

مناقبی در ادامه با اشاره به اهمیت توجه به تراز تجارت خارجی کشور گفت: در ایران با در نظر گرفتن تمام مشکلات داخلی و خارجی فعلا اصلی‌ترین عامل اثرگذار در نرخ دلار تراز تجارت خارجی است. به همین دلیل لازم است از هرگونه دخالت‌های غیرکارشناسی و دستوری در نرخ ارز اساسا پرهیز شود، چون هیچ دستاوردی جز بدتر شدن اوضاع نخواهد داشت.

وی معتقد است آمارهای تجارت خارجی ایران از ابتدای سال تا امروز می‌تواند نقشه راهی دقیق برای سیاست گذاری‌های آتی ارایه کند، چون در زمینه ارتباطات سیاسی کشور و سایر کشورها فعلا در کوتاه مدت نمی‌توان گمانه‌زنی دقیقی ارایه کرد پس آنچه می‌تواند تعیین کننده باشد آمارها و واقعیت بازار است که اثر مستقیم در اقتصاد کشورمان دارد.

این عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: اوایل سال جاری بود که موضوع عدم بازگشت ارزهای صادراتی به کشور مطرح شد و رفته رفته کاهش واردات اقلام مختلف به ایران در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفت که دقیقا شاهد مثالی غیرقابل انکار از اهمیت موضوع تراز تجاری در کشورمان بخصوص در شرایط فعلی بود.

مناقبی گفت: در این دوره مسوولان دولتی با درنظر گرفتن کاهش قابل توجه فروش نفت که البته اتفاق میمون و مناسبی است – تلاش کردند با استفاده از تقویت صادرات غیرنفتی و وصول دلارهای صادراتی نیازهای ارزی ایران را تامین کنند، این درحالی است که در نقطه مقابل هم مدیریت واردات در دستور کار قرار گرفت که با استفاده از این سیاست نرخ دلار در بازار تحت کنترل درآیند.

وی در ادامه افزود البته با درنظر گرفتن این موضوع که بازار بالاخره نیاز خود را به نوعی تامین خواهد کرد دیدیم تقریباً این سیاست دستارودهای مورد نظر را نداشت و نرخ ارز روز به روز سیر صعودی به خود گرفت و تا ارقام غیرقابل تصوری صعود کرد که بانک مرکزی برای جلوگیری از بحران وارد عمل شد و دوباره نرخ ارز را به ارقام فعلی تنزل داد.

این عضو اتاق بازرگانی همچنین تاکید کرد: البته این رویه هم نمی‌تواند با توجه به اهمیت توجه به منابع ارزی در اختیار کشور ادامه داشته باشد و از آنجا که تغییر معادلات سیاسی و بین المللی در کوتاه مدت اثرگذاری  بالایی در اقتصاد کشور ندارد، دوباره تعیین کننده نرخ ارز در بازار کشورمان همان تراز تجاری می‌شود. یعنی یا باید صادرات گسترده‌ای داشته باشیم که نرخ ارز کاهش داشته باشد یا اینکه واردات را به شکل قابل توجهی کاهش دهیم که تقاضای زیادی در بازار ایجاد نشود.

مناقبی معتقد است البته همانطور که قبلا اشاره شد بازار برای تامین نیازهای خود به نوعی برنامه‌ریزی می‌کند و در نهایت نرخ ارز هم نوسان‌های معناداری را تجربه می‌کند؛ بنابراین لازم است یک سیاست منطقی، اصولی و البته اجرایی در پیش بگیریم که بتوانیم این شرایط را مدیریت کرده و در کمترین نوسان را در نرخ ارز داشته باشیم.

رقابت‌های سیاسی در واقعیت‌بازار جایی ندارد

وی گفت: بهترین راهکار برای بازار و مدیریت نرخ ارز این است که دولت و مسوولان بدون اینکه بخواهند رقابت‌های سیاسی را در بازار مدنظر داشته باشند با استفاده از نظرات کارشناسی بخش خصوصی واقعی تلاش کنند با تسهیل قوانین و ساده کردن فرآیند تولید حجم تولید در بخش‌های مختلف را تا سطوح بسیار بالایی افزایش دهند که این روند در نهایت با درنظر گرفتن تقاضای بازار به مازاد تولید خواهد می‌رسد.

این عضو اتاق بازرگانی اظهار کرد: اینجاست که می‌توانیم سیاست‌های تسهیل صادرات کالاهای غیرنفتی مازاد را بکار گیریم و با توجه به بازارهای اطراف کشورمان که عمدتا بازارهای خوبی برای اقلام تولید شده ایران هستند ارز مورد نیاز را با استفاده از مبادلات بخش خصوصی تامین کنیم.

مناقبی در ادامه افزود: البته اینجا مدیریت و نظارت فعالیت‌های تولیدی، تجاری و بازرگانی بخش خصوصی از سوی مسوولان مربوطه به نوعی پاشنه آشیل موضوع است تا مانع از حضور سودجویان باشند و اجازه دهند تولیدکنندگان، بازرگانان و فعالین اقتصادی شناسنامه‌دار در این عرصه به فعالیت رسمی و قانونی خود ادامه دهند.

این فعال اقتصادی همچنین معتقد است اظهارنظرهای غیرکارشناسی و ایجاد انتظارهای مختلف در بازار برای نرخ ارز با توجه به اثرگذاری این نرخ در سایر آیتم‌های اقتصادی و قیمت اقلام مختلف کاری اشتباه است و فقط باعث از بین رفت فرصت‌های موجود خواهد بود.

وی در پایان تاکید کرد: امروز بد نیست به‌جای اینکه صورت مساله را پاک کنیم، با استفاده از منابع موجود شرایطی ایجاد کنیم که مدیریت واقعی صورت پذیرد چون واقعا منابع مناسبی در اختیار داریم که فقط و فقط با مدیریت و استفاده از نظرات کارشناسی بخش خصوصی می‌توانیم آنها را برای تامین منافع اقتصادی کشورمان بکار گیریم.