تأثیر پیاده‌سازی گمرک الکترونیکی و هوشمند بر تسهیل و توسعه تجارت کشور

به گزارش می متالز، مهدی میراشرفی در گفت‌وگوی آنلاین با خبرنگاران که همزمان با دهه فجر در آستانه چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی انجام شد، ضمن تشریح اقدامات گمرک برای ترخیص سریع کالاهای اساسی و ضروری ازجمله داروهای مورد نیاز مردم اظهارداشت: گمرک در زمینه ترخیص اینگونه کالا ها به یک رکود تازه دست یافته است به طوری که هفته گذشته تشریفات گمرکی محموله‌های واکسن اسپوتینک جهت مقابله با ویروس کووید-19 ظرف 10 دقیقه انجام شد و پیش از آن نیز یک محموله دارویی از مرحله ثبت سفارش، تخصیص ارز، انتقال به کشور و ترخیص از گمرک تنها ظرف مدت 48 ساعت انجام شد که امیدواریم این تجارب را بتوانیم در مورد سایر کالاها نیز به‌کار گیریم.

معاون وزیر اقتصاد در همین ارتباط به برخی از اقدامات گمرک درخصوص تسهیل فرآیند ترخیص مواد اولیه، قطعات و ماشین‌آلات وارداتی خطوط تولید اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه بیش از 85 درصد واردات را کالاهای اساسی و اقلام واسطه‌ای تولید تشکیل می‌دهند، گمرک با استفاده از اختیارات قایل شده برای رئیس کل سازمان در ماده 42 قانون امور گمرکی، بالغ بر چند میلیارد دلار از اینگونه کالا را ترخیص کرده که این کار سبب کاهش هزینه ماندگاری کالا و جلوگیری از ضرر و زیان به تولیدکنندگان شده است.

وی اعلام کرد: در چارچوب ارائه تسهیلات و خدمات گمرکی به واحدهای تولیدی، یکی از بزرگ‌ترین انبارهای اختصاصی تحت کلید گمرک در شرکت ایران خودرو افتتاح می‌شود که به نحو قابل توجهی در هزینه‌های انبارداری، تخلیه و بارگیری این شرکت و احتمالاً قیمت تمام شده محصولات تأثیرگذار خواهد بود.

رئیس کل گمرک در توضیح اقدامات و برنامه‌های حمایتی گمرک از تولیدکنندگان و صادرکنندگان، به ترخیص درصدی کالاهای اساسی و مواد اولیه تولید تا زمان انجام فرآیند انتقال ارز و اسناد مالکیت بین خریدار و فروشنده، اخذ ضمانت‌نامه بانکی برای ترخیص کالاهای فعالان اقتصادی مجاز (AEO) استرداد حقوق ورودی کالاهای صادراتی (درای‌بک) به تولیدکنندگان، ورود موقت کالاهایی که برای صادرات در نظر گرفته شده‌اند، بدون دریافت حقوق و عوارض گمرکی اشاره کرد و گفت: این اقدامات در سال موسوم به جهش تولید می‌تواند کمک قابل توجهی در راستای تحقق این شعار باشد.

وی در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به پیشرفت‌های حاصله در بحث کنترل و نظارت‌های گمرکی از حالت ملموس و مزاحم به وضعیت غیرملموس و غیرمزاحم اظهارداشت: با توجه به اینکه افزایش سرعت انجام تشریفات گمرکی با بحث دقت در کنترل محموله‌های تجاری در تضاد است و همچنین با عنایت به پیچیدگی‌های تجارت در ایران که به عنوان نمونه می‌توان از تولی‌گری 25 سازمان دخیل در امر تجارت و تعدد قوانین و مقررات نام برد، گمرک مکانیزاسیون رویه‌های گمرکی را در سنوات گذشته به مرحله اجرا درآورده و اقدامات انجام شده در این زمینه سبب بهبود رنکینک‌های بین‌‌المللی در بحث اجرای پنجره واحد فرامرزی، ارتقای رتبه لجستیک تا 40 پله شده است.

معاون وزیر اقتصاد یادآور شد: در بحث اجرای نظارت‌ها به صورت غیرملموس و غیرمزاحم، ما بایستی از حداکثر امکانات در بحث مکانیزاسیون استفاده کنیم که لازمه آن تجهیز گمرک به دستگاه‌های آشکارساز ازجمله ایکس‌ری‌ها است. در حال حاضر 14 دستگاه ایکس‌ری کامیونی در گمرکات فعال است و با توجه به تعدد مرزها، حداقل به 50 دستگاه دیگر نیازمندیم. در این زمینه اقدامات مؤثری برای استفاده از توان و ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی براساس مدل BOO (سرمایه‌گذاری بخش خصوصی) انجام شده وظرف یک سال و نیم آینده شاهد نصب و بهره‌برداری 14 دستگاه ایکس‌ری کامیونی ساخته شده توسط سازندگان داخلی خواهیم بود. با همین مدل یک دستگاه ایکس‌ری کامیونی پرسرعت ساخت بخش خصوصی تا پایان سال‌جاری در گمرک شهیدرجایی بندرعباس نصب و راه‌اندازی خواهد شد و در آینده نزدیک ایستایی کالا در مبادی ورودی به حداقل می‌رسد.

رئیس کل گمرک همچنین اعلام کرد: 5 دستگاه ایکس‌ری خودرویی در مرزهای زمینی پرتردد با کشورهای همسایه نصب می‌شود که دو دستگاه آن در حال حاضر مستقر شده و سه دستگاه دیگر نیز به‌زودی مستقر می‌شود.

 میراشرفی گفت: ما همچنین نیاز به 100 دستگاه ایکس‌ری پالتی و چمدانی داریم که 35 دستگاه از سال گذشته به بهره‌برداری رسیده است و برای مابقی نیز از طریق قراردادهای BOO اقدام خواهد شد.

 وی در ادامه به سایر اقدامات انجام شده در راستای برنامه مکانیزاسیون رویه‌های گمرکی اشاره کرد و اظهارداشت: در حال حاضر کلیه خدمات گمرک در محیط الکترونیکی عرضه می‌شود و یکی از اقدامات گمرک که در کشور بی‌نظیر یا کم‌نظیر است، گسترش کارشناسان مجازی است که باعث به حداقل رسیدن ارتباط چهره به چهره صاحبان کالا با ارزیابان گمرک شده و نتیجه آن کاهش تخلفات و افزایش سرعت ترخیص کالاست. همچنین در بحث مجازی شدن، آغاز فعالیت پروژه گمرک موبایل و ارائه خدمات از طریق تلفن همراه این امکان را فراهم ساخته تا صاحبان کالا از هر کجا و هر زمان کالای خود را به گمرک اظهار کنند که تازه‌ترین مورد، اجرای طرح رجیستری تلفن همراه است که سبب حذف مراجعه حضوری مسافران ورودی برای انجام این کار شده است.

رئیس کل گمرک همچنین افزود: هم‌اکنون هوشمندسازی برخی از رویه‌های گمرکی درحال اجراست و ما در راستای تحقق اقتصاد هوشمند، قصدد داریم برخی از رویه‌ها ازجمله مدیریت ریسک را از حالت ایستا و استاتیک به حالت پویا و دینامیک درآوریم. وی در همین زمینه به تعیین کف و سقف ارزش کالاها در سیستم ارزش‌گذاری TSC اشاره کرد و گفت: قبلاً این کار توسط کارشناسان گمرک انجام می‌شد، ولی اکنون این سیستم است که کف و سقف ارزش و میزان حقوق و عوارض گمرکی را مشخص می‌سازد و از بروز اختلافات احتمالی جلوگیری می‌کند.

 میراشرفی انجام اقدام مشابه در مورد سیستم انتخاب مسیر کالا (سلکتیویتی) را یادآور شد و گفت: در حال حاضر تعیین مسیر هدایت کالا در گمرک هوشمند است و سیستم است که تعیین می‌کند کالا به کدام یک از مسیرهای سه‌گانه سبز، زرد و قرمز هدایت شود.

وی استفاده از پلمپ هوشمند با نصب آنتن‌های RFID و امکان رصد محموله‌های ترانزیتی و تجاری در طول مسیر گمرکات مبدأ تا مقصد و استفاده پلیس از اطلاعات این آنتن را از دیگر اقدامات گمرک در راستای هوشمندسازی رویه‌ها اعلام کرد و استفاده از کوادکوپترهای ساخت داخل و پرواز آزمایشی موفقیت‌آمیز یکی از آنها را در گمرک بوشهر یادآور شد