مداخلات قیمتی دولت عامل جنگ بین بالادست و پایین‌دست فولاد

به گزارش می متالز، مهرداد اکبریان با اشاره به دلیل مهم تخلف و عدم ایفای تعهد صنایع پایین‌دستی فولاد از جمله نوردکاران در بورس، اظهار داشت: فشار بر سیاست گذار و تعیین قیمت غیر منطقی محصولات فولادی در بورس طی ماه‌های گذشته اصلی ترین دلیل تخلف صنایع پایین دست فولاد است چراکه فروش محصول خارج از بورس برای آنها سودهای کلانی دارد و آنها بازار آزاد را به بورس ترجیح می‌دهند.

رئیس انجمن سنگ‌ آهن ایران افزود: بعد از ابلاغ شیوه‌نامه فولاد بود که تحلیلگران و فعالان بازار از دولت خواستند بازار فولاد را آزاد بگذارد و تحت‌فشار پارامترهای محدودکننده حرکت نکند، اما چون دولت همچنان برای تنظیم بازار فشار می‌آورد و دست از مداخلاتش در بازار فولاد برنداشت، نتیجه این شده که به دلیل دو نرخی شدن بازار و سود بالا در فروش محصول در خارج از بورس، صنایع پایین‌دستی تنها بخش کمی از محصولاتشان را به بورس می‌آورند.

اکبریان خاطرنشان کرد: دولت مگر در سال‌های گذشته به‌صورت جزئی و ریز در بازارهای شمش، ورق فولادی، کنسانتره، حتی صنایع پایین‌دستی‌تر مثل آهن و میلگرد مداخله و قیمت‌گذاری می‌کرد؟ به‌جز در سال‌های جنگ تحمیلی که به دلیل شرایط خاص حاکم بر کشور، مداخلات دولت در بازارهای مختلف ضرورت داشت؛ در کدام سال چنین مداخلاتی در بازارها مشاهده شده بود؟

مداخلات دولت موجب بروز جنگ بین بالادست و پایین‌دست فولاد شد

به گفته رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران، زمانی این اتفاق افتاد که دولت سعی کرد در موضوع قیمت‌گذاری، به‌زعم خود از بخش خاصی حمایت کند یا سعی کرد مصرف‌کننده نهایی را با اعمال مداخلاتی در بازار مورد حمایت قرار دهد.

وی تصریح کرد: به این صورت که دولت در یک بازار، ورود پیدا کرد و قیمت‌هایی پایین‌تر از قیمت تمام‌شده محصولات را اعلام کرد و نتیجه آن شد که بازارها دو نرخی شدند. در عمل هم نرخ‌های اول که همان نرخ‌های یارانه‌ای اعلامی بود به مصرف‌کننده نمی‌رسید و مصرف‌کنندگان نهایی محصولات مورد نیازشان را با نرخ دوم که بسیار بالاتر از نرخ اول بود خریداری می‌کردند و این میان مبالغی هنگفت و ویژه به عده‌ای محدود می‌رسید که نه تولیدکننده بودند و نه مصرف‌کننده. درواقع عده‌ای دلال و واسطه سودجو این مبالغ را از آن خود می‌کردند.

اکبریان ادامه داد: نمود بیرونی بخشنامه‌های غیرکارشناسی دولتی، جنگی بود که بین گروه‌های بالادستی و پایین‌دستی فولاد راه افتاد.

شورای آهن و فولاد راه‌اندازی شد

رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران افزود: اخیراً، شورای آهن و فولاد راه‌اندازی شده که هم فولادی‌ها و هم معدنی‌ها در این شورا حاضر می‌شوند و تمام مباحث یعنی میزان عرضه و تقاضای واقعی و نحوه صحیح کشف قیمت‌ها را مطرح می‌کنند؛ رویکردی هم که از دل این شورا بیرون می‌آید یک رویکرد واحد است.

وی توضیح داد: این چالش، نه فقط در صنایع پایین‌دستی فولاد بلکه در صنایع بالادستی یعنی سنگ‌آهن و کنسانتره نیز وجود دارد و ما با این مشکل مواجه هستیم. قیمتی که برای کنسانتره ارائه شده ۳۰ درصد قیمت بین‌المللی است و عددی هم که به عنوان برنده اعلام شده، نزدیک همین قیمت پایه است درصورتی‌که اگر همین امروز این کالاها را در خارج از بورس بخواهید معامله کنید ارقامی بالاتر از این عدد قابل معامله خواهد بود.

وی یادآور شد: اکنون، برخی نمایندگان مجلس به بهانه اینکه دولت نتوانسته بازار را کنترل کند، به بازار فولاد و قیمت‌گذاری‌ها ورود کرده‌اند. ما مجلس را به‌عنوان نهاد سیاست‌گذار در مباحث کلان به رسمیت می‌شناسیم، اما در حوزه مباحث جزئی و خرد مثل تعیین قیمت محصولات فولادی، دستورالعمل و آئین‌نامه باید وجود داشته باشد و قانون‌گذاری از سوی قوه مقننه، در این مباحث، نه قانونی و نه مصلحت است.

بورس، راهگشای شفافیت بازار

رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران بیان کرد: ما به بورس و به رویه بورس اعتقاد داریم. بورس کالا، راهگشای شفافیت قیمت، کشف قیمت و کشف عرضه و تقاضا باشد اما امروز دولت به خیال خود برای تنظیم بازار از بورس استفاده می‌کند که این مسئله سبب می‌شود فولادی‌ها از بورس گریزان شوند.

وی تصریح کرد: من فکر می‌کنم این موضوع را باید جدی بگیریم. یعنی اگر دولت می‌خواهد بورس را تقویت کند و همه کالاها در حوزه صنایع بالادستی و پایین‌دستی در بورس عرضه شود، لازم است که نسبت به سیاست‌های قیمتی خود بازنگری داشته باشد.

اکبریان با تأکید بر اینکه بورس ابزار کنترلی نیست، متذکر شد: بورس برای ایجاد شفافیت تشکیل‌شده و محلی برای کشف قیمت بر اساس عرضه و تقاضا است بنابراین نمی‌توان از بورس انتظار داشت نقش کنترلی در بازار ایفا کند.

وی افزود: حال اگر در بورس به‌واسطه اهرم‌هایی معاملات محدود شود. مثلاً روی قیمت پایه دستور صادر شود یا در لیست عرضه‌کنندگان و متقاضیان اعمال‌نظر و محدودیت شود و یا شرایطی گذاشته شود که عده‌ای بیرون از دایره بورس باقی بمانند نتیجه این می‌شود که عده‌ای نیز تلاش می‌کنند عرضه‌های خود را خارج از این بازار انجام دهند.

اکبریان با بیان اینکه سیاست دولت سبب شد در بخش معدن، نبردی بین معدن و فولاد راه بیفتد، ادامه داد: هر دو طرف، یکدیگر را متهم می‌کردند. سنگ‌آهنی‌ها به فولادی‌ها می‌گفتند، شما ارزان می‌خرید و فولادی‌ها به سنگ‌آهنی‌ها می‌گفتند، شما خام فروش هستید. در حالی‌که واقعیت این نبود.

وی گفت: واقعیت این بود که هرچقدر فولاد کشور پیشرفت کرده است؛ سنگ‌آهنی‌ها هم به همان نسبت مواد اولیه آن‌ها را تأمین کرده و این مواد اولیه خارجی نبوده که به صنایع فولاد ما تزریق شده بلکه معادن داخلی نیازهای این صنعت را برطرف کرده است. ولی متأسفانه نمود بیرونی بخشنامه‌های غلط دولتی، جنگی بود که بین گروه‌های بالادستی و پایین‌دستی فولاد به راه افتاد.