آیا سایه تحریم الکترود گرافیتی پر رنگ می‌شود؟

می متالز - اصلاحات ساختاری در روش تولید فولاد از سوی چین و نیز رشد شدید قیمت کک سوزنی (به عنوان ماده اولیه تولید الکترود گرافیتی)، اثر قابل توجهی بر تغییرات ناگهانی و بسیار زیاد قیمت الکترود گرافیتی داشته است. در این گزارش روند رو به رشد ظرفیت‌های تولید فولاد با استفاده از کوره‌های قوس و اثر آن بر افزایش تقاضای الکترودهای گرافیتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ضمن از خطری که در کمین تحریم الکترود گرافیتی ایران می‌تواند باشد،نیز نمی‌توان غافل شد.

به گزارش می متالز، اصلاحات ساختاری صنایع فولادی چین در سال‌های اخیر باعث شده است که تا حجم صادرات فولاد این کشور کاهش یابد. در سال 2015 چین رکورد صادرات 110 میلیون تن فولاد را در کارنامه خود ثبت کرد که رشد 21 درصدی نسبت به سال 2014 داشت. اما در سال‌های بعد این روند کاهش یافت و در سال 2016 تا 3 درصد و در سال 2017 تا 31 درصد تنزل پیدا کرد. حجم صادرات فولاد چین در سال میلادی گذشته به حدود 73 میلیون تن رسید. در مقام مقایسه نیز میزان صادرات فولاد چین در 6 ماه نخست سال‌های 2017 و 2018 کاهش 28 درصدی را به خود دیده و حجم صادرات در این مدت بیش از 14 میلیون و 500 هزار تن کاهش داشت؛ به این معنا که در مدت مذکور ارزش صادرات فولاد چین با 3 درصد کاهش از 12.3 میلیارد دلار به 12 میلیارد دلار رسید.

قسمتی از این کاهش ‌در عرضه جهانی فولاد از سوی چین به جایگزینی واحدهای کوره بلند و القایی با کوره‌های قوس الکتریکی این کشور مربوط است. در حال حاضر چیزی در حدود 45 درصد از تولیدات فولادی جهان در خارج از چین از طریق کوره قوس الکتریکی صورت گرفته است. طبق گزارش انجمن جهانی فولاد این عدد برای ایران نزدیک به 90 درصد است. در سال 2017 حجم تولیدات فولاد در خارج از چین 36 میلیون تن افزایش داشت که 76 درصد از آن با استفاده از کوره قوس الکتریکی تولید شد. نمودار 1 تولید فولاد با استفاده از کوره قوس الکتریکی را در سال‌های اخیر و نیز پیش‌بینی آینده آن را نشان می‌دهد.

اگر نرخ رشد مرکب سالانه تولیدات فولاد تا سال 2020 حدود 2 درصد در نظر گرفته شود و نیز کاهش صادرات فولاد چین به شکل کنونی ادامه یابد. حجم تولید محصولات فولادی در خارج از چین تا 135 میلیون تن افزایش خواهد یافت. با فرض این که تنها 75 درصد از ظرفیت تولید فولاد با روش کوره قوس اتفاق بیفتد و نیز اینکه برای تولید هر تن فولاد با این روش به 2.5 کیلوگرم الکترود گرافیتی نیاز است، تقاضای نزدیک به 2 میلیون تن برای الکترود گرافیتی تا سال 2020 خیلی دور از انتظار نیست. خاطر نشان می‌شود که رسیدن به افق تولید 55 میلیون تن فولاد و در نظر داشتن حجم بالای تولید فولاد ایران با استفاده از کوره قوس الکتریکی، کشور نیازمند سالانه 100 هزار تن الکترود گرافیتی خواهد بود. شایان ذکر است که تکنولوژی تولید کک سوزنی که مهم‌ترین ماده اولیه الکترود گرافیتی است در اختیار چند کشور بسیار محدود و مخصوصا آمریکا است و کشورهایی مانند هند و چین که بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان الکترود گرافیتی بازار ایران هستند به‌راحتی می‌توانند تحت تأثیر فشارهای تحریمی آمریکا، قرار گرفته و صادرات این کالا به کشور را محدود کنند. شاید در شرایط کنونی راهکار موقتی خرید‌ بلندمدت و ذخیره‌سازی الکترود گرافیتی بتواند اندکی از تهدید تحریم‌های آتی پیش‌گیری کند، هر چند قیمت‌ جهانی این کالا فراتر از حد تصور افزایش یافته است و این راهکار برای بلندمدت تنها در شرایط خاصی توصیه می‌شود.