معدنکاری یک کار علمی است/ تمام معادن مستلزم اکتشاف حین بهره برداری هستند

به گزارش می متالز، در ادامه مشروح گفت و گو با «شهاب کاشی ها» مدیر اکتشاف شرکت توسعه معدنی و صنعتی صبانور را با پایگاه خبری «می متالز» می خوانید:

لطفا درباره آخرین اتفاقات رخ داده در حوزه اکتشافات شرکت توضیح دهید.

چند سالی است که بحث اکتشاف در صبانور مطرح است زیرا شرکت چند آنومالی در اختیار دارد که تا حدودی کار اکتشافی برای آنها انجام شده اما به سرانجام نرسیده است. از سال 1398 کاراکتشافی به صورت جدی آغاز شد. به هر حال دستوری بود که از سوی هلدینگ توسعه معادن فلزات به ما داده شده بود تا به بحث اکتشاف وارد شویم. به اعتقاد بنده تمام معادن اکتشاف حین بهره برداری را باید داشته باشند. یعنی هیچگاه نمی توان اکتشاف را تعطیل کرد. در نتیجه کار از سال 98 آغاز و اسناد مناقصه آماده و برای حضور شرکت ها فراخوان ها منتشر شد. دو دوره این مناقصه برگزار و در نهایت در سال 1399 به نتیجه رسیدیم. امروز ما پیمانکار حفاری داریم که در معادن شهرک ما قرار است حفاری را انجام دهند.

استراتژی ما در بخش اکتشاف طرح بلند مدت و کوتاه مدت است. در برنامه بلند مدت طراحی کلی انجام داده ایم. ما تعدادی معادن در کردستان و تعدادی در همدان در اختیار داریم و برای آنها به صورت جداگانه برنامه بلند مدت طراحی شده است. البته استراتژی ما در طراحی برای آنومالی ها با معادنی که در حال فعالیت هستند، متفاوت است.

معادن در حال فعالیت تا چند سال ذخیره خواهند داشت؟

معدن «باباعلی» در استان همدان دارای 6 تا 7 میلیون تن ذخیره است. مجموعه شهرکت حدود 40 میلیون تن و معدن گلالی با 15 میلیون تن در اختیار است. ما در بحث اکتشاف به دنبال توسعه این معدن هستیم. باید به این نکته اشاره کنم که حفاری با دو هدف انجام می شود، ابتدا افزایش ذخیره و ورود ذخایر احتمالی به ذخایر قطعی و هدف دوم برای مطمئن شدن از وجود یک ذخیره است. در حال حاضر کاری که ما در صبانور انجام می دهیم به دنبال حفاری «بین حفاری» هستیم تا ذخیره قطعی معادن افزایش پیدا کند. اما در بخش آنومالی ها که دارای نمونه های سطحی است، به دنبال شناسایی ذخایر کلی هستیم تا به ذخایر کل مجموعه اضافه شود.

وضعیت در مورد پهنه «راور» به چه صورت است؟

پهنه راور مدیر پروژه جداگانه خود را دارد. در این پهنه کارهای مقدماتی اکتشافی انجام و فکر می کنم مرحله  پی جویی تمام و به محدوده های هدف رسیده اند و در این محدوده ها بحث حفاری و ژئوفیزیک مطرح است و ممکن است به زودی مناقصه آن برگزار شود.

در حال حاضر بسیاری از شرکت های معدنی در صدد دریافت پهنه های جدید هستند، آیا در آینده پهنه دیگری مد نظر صبانور خواهد بود؟

پهنه «راور» هم از سوی ایمیدرو به ما پیشنهاد شد. اگر نظر بنده را بخواهید به شخصه اعتقاد زیادی به پهنه ندارم، اما در برخی مواقع استراتژی شرکت این طور خواهد بود که در پهنه شرکت کنیم. درواقع این تصمیم مدیران بالادستی است که ما تنها آن را اجرا می کنیم.

ضعف و قدرت اکتشاف در کشور را چطور ارزیابی می کنید؟

متاسفانه اکتشاف در کشور ضعف های زیادی دارد. ما مانند بسیاری از کارها به دنبال آن هستیم که راه صد ساله را یک شب طی کنیم. اکتشاف مرحله ای است اینکه بخواهیم از مرحله 2  یکباره وارد مرحله 4 شویم درست نخواهد بود. این کار هم با دیدگاه کاهش هزینه انجام می شود، اما اشتباه است زیرا در اکتشاف از هر مرحله که به مرحله دیگر می رویم، ریسک اکتشاف و سرمایه گذاری کاهش پیدا می کند. به نظر بنده یکی از معضلات آن است که ما علمی با این موضوع کار نمی کنیم. معدن در یک دوره کار شدادی بود و عیار مس 70 درصد اما امروز عیار بار ورودی سنگ شکن سرچشمه 0.4 درصد است. امروز واقعا معدنکاری یک علم است اما متاسفانه علمی برخورد نمی شود در حالی که دوستان همه کارشناس هستند.

اما مشکل دیگر آن است که جداسازی گرایش ها در دوره لیسانس و فوق لیسانس هیچ توجیهی ندارد. برخی از دوستان تنها با دید اکتشاف به معدن نگاه می کنند اما مهندسی که از استخراج، فرآوری و بررسی فنی و اقتصادی چیزی نمی داند از دیدگاه من هیچگاه مهندس موفقی نخواهد بود. متاسفانه  برخی هم دوستان بنده تنها مرحله اکتشاف برایشان مهم است اما باید مشخص شود پس از شناسایی ذخیره در مراحل بعدی چه اتفاقی رخ می دهد.

در بخش تخصصی این دو مشکل وجود دارد که باید برطرف شود.

آیا در بحث سخت افزار و اکتشافات عمیق با ضعف رو به رو هستیم؟

به هر حال نسبت به کشورهای پیشرفته دنیا با مشکل مواجه هستیم. به عنوان مثال کانادا با آن وسعت، سه بار تا عمق 300 متری کل کشور را اکتشاف کرده است. بنده در دوره ای در شرکت پارس اولنگ بودم که با شرکت مس همکاری داشت. در آن دوره شرکت ملی مس نزدیک به 1  میلیون و 300 طول متر حفاری داشته است این در حالی است که تاریخ حفاری ایران نزدیک به 4 میلیون است. این عدد با توجه به میزان ذخایری که در کشور داریم بسیار کم است. ما یک درصد جمعیت دنیا و 9 درصد ذخایر دنیا را در اختیار داریم اما چرا هنوز نتوانسته ایم زیر زمین را به خوبی شناسایی کنیم. ما عمق زمین در ایران را نمی شناسیم.

تا چه اندازه وجود ماشین آلات مدرن در شرکت ها نیاز است؟

برای برخی روش ها مدعی وجود دارد اما تا کاربردی شدن آن زمان زیادی لازم است. به عنوان مثال ما ذخایر دولومیت زیادی در اختیار داریم که بحث استحصال منیزیم از دولومیت مطرح است که اگر رخ دهد تاثیر بسیاری بر اقتصاد این حوزه دارد، اما جالب است بدانید این موضوع در مقیاس نیمه صنعتی جواب می دهد اما در پایلوت جواب دریافت نمی کنیم. به عنوان مثال امروز نقشه برداری با پهباد انجام می شود که آزمون خود را پس داده است. البته با امکانات فعلی همچنان می شود کار کرد اما به شرطی که مراحل را به درستی پیش ببریم.