اکسیژن؛ عامل اصلی شکل‌گیری ذخایر مس

می متالز - گروهی از محققان کشف کرده‌اند که یک رویداد بزرگ اکسیژنی که بیش از دو میلیون سال پیش در کره زمین رخ داده، به تشکیل ذخایر مس کمک کرده است.

گروهی از دانشمندان دانشگاه «تاسمانیا»ی استرالیا (University of Tasmania) و دانشگاه کالیفرنیا (University of California) واقع در ایالات متحده امریکا که توسط پروفسور «راس لارج» (Ross Large) رهبری می‌شدند، کشف کرده‌اند که افزایش حجم اکسیژن در اتمسفر زمین حدود 2.3 تا 1.8 میلیون سال قبل تاثیرات بی‌نظیری داشته است. پایگاه اطلاع‌رسانی «mining.com» در گزارشی در این زمینه نوشته است افزایش حجم اکسیژن در کره زمین را یکی از عوامل اصلی شکل‌گیری حیات بر این کره خاکی می‌دانند، اما به اعتقاد این گروه از دانشمندان افزایش حجم اکسیژن نتایج دیگری نیز داشته است مثل اینکه باعث شد ذخایر آهن، طلا و نیکل به مس، زینک، نقره و اورانیوم تبدیل شوند.

در استرالیا برخی از غنی‌ترین ذخایر معدنی مانند ذخیره «بروکن هیل» (Broken Hill) که زینک، سرب و نقره دارد، ذخیره «المپیک دم» (Olympic Dam) که در خود مس و اورانیوم دارد، ذخیره «رنجر» (Ranger) شامل اورانیوم و «ام‌تی ایزا» (Mt Isa) که مس، زینک، سرب و نقره در دل خود دارد، پس از این رویداد تاریخ طبیعی شکل گرفته‌اند.

پروفسور لارج و همکارانش ازطریق یک تکنولوژی که قدرت آنالیز ازطریق لیزر را دارد، توانسته‌اند میزان اکسیژن موجود در اتمسفر در دوره‌های مختلف تاریخی را بررسی کنند. این تیم تحقیقاتی با استفاده از تکنولوژی خود توانسته‌اند تغییرات شیمیایی ذخایر پیریت (طلای احمق‌ها) را که میلیاردها سال پیش در گل‌ولای کف دریاها ایجاد شده‌اند، مشخص کنند. تغییرات ثبت‌شده توسط تیم پروفسور لارج میزان بالا و پایین شدن اکسیژن در اتمسفر زمین در طول تاریخ را نشان می‌دهد. به این ترتیب مشخص شد که ذخایر غنی از آهن، طلا و نیکل زمانی تشکیل شده‌اند که میزان اکسیژن در اتمسفر زمین و در اقیانوس‌ها بسیار پایین بوده است. درمقابل وقتی میزان اکسیژن در اتمسفر بالا رفت، مقدار سولفات و نمک در آب‌های سطح زمین افزایش یافت و بنابراین این ذخایر به ذخایر غول‌پیکر مس، روی، نقره و اورانیوم تبدیل شدند.

این اتفاق درنتیجه «رویداد بزرگ اکسیژنی» روی داده است. رویداد بزرگ اکسیژنی (Great Oxygenation Event) یا انقلاب اکسیژنی (Oxygen Revolution) پدیده پیدایش گاز اکسیژن در جو زمین در اثر عوامل زیستی است. پیش از این دانشمندان تاثیرات انقلاب اکسیژنی را بر ادامه حیات بر زمین نشان داده بودند. اما تحقیقات گروه دانشگاه‌های تاسمانیا و کالیفرنیا از این نظر که نشان می‌دهد رویداد بزرگ اکسیژنی باعث تغییر ذخایر معدنی به مس و دیگر فلزات شده، تحقیق مهمی است.

پروفسور لارج در این زمینه می‌گوید: «کشف جدید داده‌های تازه‌ای درباره تغییرات سطح اکسیژن در اتمسفر در طول تاریخ و همچنین دلایل شکل‌گیری ذخایر قابل توجه معدنی به ما داد.» او تاکید کرد: «همچنین تحقیقات ما به زمین‌شناسان در کشف ذخایر جدید مس، روی و اورانیوم کمک خواهد کرد.»

این مقاله در تازه‌ترین شماره نشریه علمی «اکونومیک ژئولوژی» (Economic Geology) منتشر شده است. اصل مقاله را در اینجا می‌توانید بخوانید.

منبع: عصر مس

اکسیژن مس