کاهش صادرات از ناچاریست یا سیاستی از پیش تعیین شده؟/کاهش 22 درصدی صادرات سنگ آهن ایران

به گزارش می متالز، برپایه آمارهای مورد بررسی، چین در سال 1396 بیش از یک میلیارد و 43 میلیون دلار از سنگ آهن صادراتی ایران را جذب کرد که این میزان در واقع افزون بر 97 درصد صادرات این بخش محسوب می شود و بقیه سنگ آهن صادراتی ایران نیز رهسپار عراق، هند، روسیه، افغانستان و غیره شد. در ادامه نگاهی به ادامه روند این صادرات در سال جاری و تاثیرپذیری آن از تغییرات نرخ ارز و تنگ شدن گلوگاه صادراتی به واسطه تحریم ها خواهیم انداخت.

تولید 11.2 میلیون تن کنسانتره سنگ آهن در سه ماهه 1397

برپایه اطلاعات آماری سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، در سه ماهه نخست امسال هفت واحد صنعتی- معدنی یاد شده (چادرملو، گل گهر، مرکزی، میشدوان، سیرجان، جلال آباد و فلات) 11 میلیون و 223 هزار و 512 تن کنسانتره سنگ آهن تولید کردند که اگر بخواهیم با همین سه ماه از سال گذشته مقایسه کنیم رشد 20 درصدی را نشان می دهد.

همچنین تولید سنگ آهن دانه بندی واحدهای مرکزی، چادرملو، سنگان، میشدوان و فلات مرکزی در فصل بهار امسال یک میلیون و 436 هزار و 111 تن بود که نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش 22 درصدی داشت.

ماه گذشته میلادی در نزدیکترین شرایط به تحریمها

براساس اطلاعات گردآوری شده توسط دفتر آمار مشترک موسسه استیل مینت و کیوان جعفری طهرانی داده هایی بدست آمد که طبق آن ایران در مرداد ماه امسال یعنی از 23 جولای تا 22 آگوست 930 هزار تن سنگ آهن درقالب محموله های فله صادر کرد.

در این شرایط شاهد افت صادرات هم بودیم. صادرات در ماه آگوست (ماه جاری میلادی) شاهد افت 22 درصدی نسبت به ماه قبل یعنی جولای 2018 با صادرات یک میلیون و 190 هزار تن بود. این حجم کمترین میزان از آوریل 2017 تاکنون بوده است.

صادرات در آگوست 2018 نسبت به آگوست سال قبل هم افت 24 درصدی داشت چراکه صادرات در آگوست 2017 یک میلیون و 230 هزار تن بود.

در بین ماه های آوریل تا آگوست 2018  (یعنی 5 ماهه اول امسال) نیز ایران درمجموع 5 میلیون و 400 هزار تن سنگ آهن صادر کرد که 34 درصد نسبت به صادرات مدت مشابه سال قبل که 8 میلیون و 150 هزار تن بود، کمتر است.

افت صادرات سنگ آهن ایران عمدتا به دلیل قوانین سخت گیرانه چین و نزدیک شدن به فصل زمستان در این کشور است و نشان دهنده این مسئله می باشد که کشورها تمایل بیشتری به واردات سنگ آهن عیار بالا دارند.

کاهش صادرات از ناچاریست یا سیاستی از پیش تعیین شده؟

اگر نگاهی به ابلاغیه ها و دستورات وازرت صنعت، معدن و تجارت بیاندازیم میبینیم که با شعار "خام فروشی ممنوع" اتفاقات زیادی در این بخش از چرخه فولاد افتاده است بعلاوه اینکه بررسی مشکلات این بخش نشان می دهد طرح های توسعه سنگ آهن متناسب با برنامه های فولاد سازی پیشروی ندارد و اخذ عوارض های صادراتی، حق انتفاع و مالیات های مختلف برای فعالان این بخش دغدغه آفرین است.

به نوعی می توان گفت فروش الزامی سنگ آهن به تولیدکنندگان داخلی با نرخ های تکلیفی از دیگر مشکلاتی است که سنگ آهنی ها را درگیر می کند. اجرای پروژه های گندله و کنسانتره سازی در سنگان و همین طور در گل گهر تقاضای داخلی سنگ آهن ایران را افزایش خواهد داد و طبق گزارش ها انتظار می رود تقاضای داخلی در ایران تا سال 2025 حدود 160 میلیون تن سنگ آهن باشد و این درحالی است که تولید فعلی سنگ آهن در ایران تنها 80 میلیون تن است. به همین خاطر فشارها به صادرات بیشتر شده و یکی از دلایل کاهش آن است .

از طرف دیگر مشکلات ایجاد شده به سبب تحریمها بی تاثیر نبوده است. با آغاز دوره دوم تحریم‌ها که از تاریخ ۱۳ آبان اجراء خواهد شد صادرات منابع معدنی بیشتر تحت تاثیر قرار خواهند گرفت و با گران شدن مضاعف کرایه حمل دریایی مواجه خواهیم شد. در نهایت شاهد هستیم که افق کوتاه و میان مدت برای صادرات سنگ آهن خوب نیست و به مراتب در فاصله دو تحریم بدتر هم می شود، مخصوصا که در مرحله دوم تحریم ها سیستم بانکی هدف قرار داده شده و عرصه برای صادرات تنگ تر خواهد شد.

پیشنهاد فعالان بخش سنگ آهن این است که دولت عرصه را به اهل حرفه واگذار کند تا آنها براساس قیمت های جهانی سنگ آهن خود را در اختیار مصرف کننده قرار دهند.