به یاد مهندس سید رضا مقیمی اصل؛ بزرگ‌مرد عرصه کارآفرینی کشور

مرحوم مهندس سید رضا مقیمی اصل

آرزویی بزرگ

نپرسید از من، سودم ز میهن چه بود؟        بگویید بر من، از من به میهن چه سود؟

بیت مذکور که توسط مهندس رضا مقیمی اصل بزرگ‌مرد عرصه کارآفرینی کشور و استان آذربایجان شرقی در اکثر سخنرانی‌های عموماً کوتاهش با نهایت صداقت و از صمیم قلب خوانده می‌شد، به‌وضوح و با شفافیت کامل، از تفاوت دیدگاه عمیق و شگرف ایشان نسبت به هدف از زندگی در این دنیا حکایت می‌کند و درواقع کانسپت ذهنی بزرگ ایشان را نشان می‌دهد و چقدر امروزه نادرند بزرگ‌مردانی با این تفکرات بزرگ!

شور و اشتیاق به کار و اشتغال‌زایی و به تعبیر خودش «لذت حقوق دادن»، ریسک‌پذیری، خودباوری، کار سخت و تعهد هدفمند به مردم و کشورش تنها بخشی از ویژگی‌های شخصیتی مهندس «رضا مقیمی اصل» کارآفرین برتر کشور است که هر کسی را مجذوب شخصیت وارسته‌اش می‌کرد. سابقه آشنایی نزدیک من با مهندس مقیمی بزرگ برمی‌گردد به یک حوزه کاری مشترک یعنی معدن مس غرب انجرد (علی جواد) در بهمن‌ماه 1392. البته قبل از این نیز افتخار آشنایی با این ابرکارآفرین دوست‌داشتنی را از سال 1387 داشتم. در آن زمان مهندس مقیمی بزرگ از من چند سؤال فنی و اقتصادی پرسیدند و ازجمله نظر کارشناسی‌ام را درباره ارزش و ارزش‌گذاری این معدن جویا شدند و من در جلسه‌ای که با ایشان داشتم صریحاً اعلام کردم که در حال حاضر این معدن با هر ذخیره‌ای که داشته باشد، هیچ ارزشی ندارد و تنها در صورتی ارزشمند خواهد بود که با انجام سرمایه‌گذاری در این معدن و تزریق مالی و با احداث کارخانه فرآوری، این برکت خدادادی که در دل این خاک برای مردم این سرزمین به ودیعه گذاشته شده است، از حالت بالقوه فعلی به بالفعل تبدیل شده و به مرحله تولید برسد و عملاً محصول قابل‌عرضه مثل کنسانتره مس تولید و به بازارهای داخلی و بین‌المللی عرضه شود. نظر متفاوت و البته صریح من که برخلاف خیلی‌ها که عموماً به دنبال ارزش‌گذاری لحظه‌ای بر معادن و ایجاد بازارهای کاذب و سفته‌بازی بی‌حدوحصر در این حوزه هستند -‌متأسفانه یکی از دلایل عدم توسعه و پیشرفت شایسته حوزه معدنی کشور طی حدود دو دهه اخیر که می‌تواند یک‌تنه، مشکلات اقتصادی و توسعه عدالت اجتماعی در بخش اشتغال‌زایی کشور را حل کند همین موضوع بوده است- باعث برقراری یک ارتباط قلبی دوطرفه و با دغدغه‌های مشترک و شکل‌گیری  یک همکاری پنج‌ساله و ارزشمند این‌جانب با ایشان شد به‌طوری‌که پس از مطالعات و ارزیابی‌های اولیه، یکی از درخشان‌ترین فعالیت‌های معدنی کشور در معدن مس انجرد و مجموعه «صنایع معدنی و تولیدی مهر اصل» شکل گرفت و تنها در طول حدود یک سال، فاز نخست کارخانه تغلیظ معدن مس انجرد با ظرفیت فراوری یک‌میلیون تن ماده معدنی و تولید 30 هزار تن کنسانتره مس با نفس گرم و حمایت‌های بی‌دریغ مهندس مقیمی بزرگ آغاز و پس از حل مشکلات مرتبط که در عمده کشورهای دنیا نیز مرسوم می‌باشند، فرایند تولید کنسانتره مس در دی‌ماه ۹۶ آغاز شد. این‌جانب پس از آشنایی باروحیه بزرگ و نگرش کلان و همه‌جانبه نگر این ابرمرد عرصه کارآفرینی کشور، در حد توان کاری خود، تمام تلاشم را به عمل آورده تا منویات و آرزوهای بسیار زیبا، خردمندانه و بزرگ ایشان را که در راستای ایجاد اشتغال و برکت پایدار برای مردم منطقه، کشور و بشریت بود را به حقیقت تبدیل کنم. این را بارها در صحبت‌هایم و آخرین بار در یکی از سخنرانی ها در یکی از مراسم‌های مرتبط در شهرستان اهر که با حضور مقام عالی استانداری استان آذربایجان شرقی، نمایندگان محترم مجلس و مقامات ارشد استان آذربایجان شرقی و شهرستان اهر در خردادماه سال جاری برگزار شد، اعلام کردم که یکی از وظایف مهم من در مجموعه «مهر اصل»، به واقعیت تبدیل کردن رؤیاهای بزرگ و انسان دوستانه مهندس مقیمی بزرگ است. در این راستا که با همت همه عزیزانی که در به ثمر رسیدن درخت تنومند تولید نقش آفرینی داشتند، اولین تولید کنسانتره مس را به این بزرگ‌مرد هدیه کردیم و اولین محموله چند هزار تنی کنسانتره صادراتی این معدن را در مردادماه سال جاری و در شرایط سخت بین‌المللی ایجادشده توسط قدرت‌های استکباری، به مقصد بازارهای مهم صادراتی ارسال کردیم. بدین‌ترتیب یکی از بزرگ‌ترین خواسته‌های قلبی ایشان که امکان صادرات محصول به بزرگ‌ترین صادرکننده دنیا یعنی چین بود را به حقیقت تبدیل کردیم که امیدوارم بخش کوچکی از رؤیاهای این بزرگ‌مرد تاریخ استان آذربایجان شرقی و کشور را به منصه ظهور رسانده باشیم.

 برای این کارآفرین نمونه و بزرگ‌مرد عرصه کارآفرینی طرح توسعه معدن مس علی جواد یا انجرد با ظرفیت تولید حدود ۲۰۰  تا 300 هزار تن کنسانتره مس در سال و همچنین احداث یک کارخانه ذوب و پالایش به‌منظور اطمینان از تأمین پایدار مواد اولیه صنایع پایین‌دستی مس که این مجموعه بزرگ در این حوزه فعالیت می‌کند، یک آرزوی بزرگ بود که دوست داشت در دوران زندگی‌‌اش به آن دست یابد که بخش اعظم این زنجیره کامل ارزش‌افزوده از معدن گرفته تا فروش محصول نهایی مرتبط به مصرف کننده نهایی با لطف خداوند متعال در دوران حیات گران‌قدر و پر برکت ایشان که برای هزاران نفر اشتغال‌زایی و ایجاد برکت نمودند، محقق شد. بدون شک وجود روحیه کارآفرینی در خانواده محترم این بزرگ‌مرد تاریخ استان آذربایجان شرقی به‌ویژه فرزندان خلف ایشان علی‌الخصوص آقای مهندس «سید سیاوش» و همچنین «سید سیامک» که توفیق آشنایی نزدیک با ایشان را به‌عنوان عضو هیأت مدیره شرکت معدنی و تولیدی مهر اصل برای 5 سال گذشته را دارم، این آرزو محقق خواهد شد. بنابراین ضروری است در شرایطی که بخش عمده زنجیره کامل ارزش‌افزوده صنعت مس شامل معدن و فرآوری، ذوب و پالایش، صنایع پایین‌دستی مس و نهایتاً تولید محصولات نهایی قابل‌ارائه به مصرف کننده نهایی در این شرکت محقق شده و تنها یک حلقه از 4 حلقه مهم زنجیره مذکور باقیمانده است، این مهم نیز با تمام قدرت و همت  و در راستای منویات مهندس مقیمی بزرگ در برنامه توسعه آتی شرکت موردنظر قرار گیرد تا کل زنجیره ارزش‌افزوده صنعت مس در این شرکت تکمیل شود.

آدم فنی بازنشسته نمی‌شود تنها فقط می‌میرد

مهندس رضا مقیمی اصل باور داشت که آدم فنی بازنشسته نمی‌شود «تنها فقط می‌میرد». بر پایه همین باور بود که کار دولتی را رها می‌کند و وارد بخش خصوصی می‌شود و با پشتکار فراوان به یکی از بزرگ‌مردان عرصه کارآفرینی ایران‌زمین تبدیل می‌شود تا درنهایت در ۱۴ شهریورماه سال ۹۷ در سن ۷۵ سالگی در یکی از کارخانه‌های خود بر اثر انفجار مخزن هیدرولیک تولید لوله‌های مسی دیدار حضرت حق تعالی را لبیک گفتند. به‌واقع باید مقیمی اصل را «شهید صنعت و کارآفرینی» نامید. شهیدی که در طول حیاتش از هیچ کوششی برای توسعه و اشتغال‌زایی در کشور فروگذاری نکرد و به‌درستی مصداق این روایت رسول اکرم (ص) است که فرموده است: «بهترین مردم، کسی است که برای مردم، سودمندتر باشد». این‌جانب کمتر کسی را در زندگی‌ام دیده‌ام که این‌گونه و تا آخرین قطره خون خود به فکر سودمند بودن برای مردم و ایجاد برکت برای مردم باشد و بااینکه از سال گذشته دچار کسالت جسمی هم شده بودند تا آخرین لحظه عمر گران‌بها و پربرکت خود، همچنان پیچ‌گوشتی و آچار به دست در حال تلاش برای سربلندی ایران عزیز بوده باشد. انشا الله اگر توفیق نصیبم شود داستان «خدا و پیچ‌گوشتی سید رضا» را در فرصتی مناسب برای شما روایت خواهم کرد. به‌راستی توفیق چنین لبیک گفتنی به حضرت حق تعالی و در این شرایط نصیب کمتر کسی می‌شود. مهندس مقیمی بزرگ در زمره آن دسته از بزرگانی بود که بر خلاف خیلی از بزرگواران که ترک وطن کرده و سرمایه‌های خود را در خارج از میهن سرمایه‌گذاری کردند یا با بروز کوچک‌ترین مشکلی بر طبل ترک وطن می‌کوبند، استقامت کرد و به دستور قران کریم که می‌فرماید «فاستقم کما امرت و من تاب معک»، در وطن ماندند، سرمایه‌گذاری کردند و ایجاد اشتغال نمودند و در یک کلام برکت برای مردم ایجاد کردند و نهایتاً شهادت گونه به دیدار حق تعالی شتافتند.

مهندس بهروز رحمتی - عضو هیات مدیره شرکت صنایع معدنی و تولیدی مهر اصل (سمت راست) - در کنار مرحوم مهندس سید رضا مقیمی اصل، مرد صنعت آذربایجان و مدیرعامل شرکت مهر اصل (سمت چپ)

ورای دیوار خیالی تحریم‌ها

او کارآفرینی خودساخته  در کشوری بود که اقتصادش در هزارتوی دیوانسالاری کهن ایرانی دست‌وپا می‌زند ولی با نگاهی به‌سوی آینده به این دستگاه عریض طویل اداری پشت می‌کند و با تکیه بر گام‌های استوار و اصیل خود و در بحبوحه‌ سال‌های انقلاب و جنگ تحمیلی «گروه صنعتی مهر اصل» را در تبریز بنیان می‌نهد. «رضا مقیمی اصل» در سال‌هایی که دولت بیش از هر زمان دیگری سیطره خود را بر اقتصاد گسترانیده بود و همه دست نیاز به‌سوی کمک و یاری دولت دراز کرده بودند متفاوت اندیشید و همین تفاوتش در اندیشه که «باید به دولت کمک کند نه این‌که به دنبال کمک دولت باشد» راهی شد برای موفقیت‌های بی‌پایانش. او ثابت کرد که تحریم «دیواری خیالی» برای مدیران است که نمی‌تواند مانع موفقیت و رشد اقتصادی شود و با همین اعتقاد و در شرایطی که کشور عزیزمان با تهدیدهای متفاوت سیاسی و اقتصادی روبه‌رو بود و هست با تکیه بر «حسن تدبیر»، «شایسته‌سالاری و دانش‌محوری» و «توجه به خرد جمعی» راهگشای بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور شد و با ساخت و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎﯼ ﭘﯿﭽﯿﺪﻩ‌ﺍﯼ همچون (لندکر هواپیما) ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺎﻻﻫﺎﯼ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍشتند ثابت کرد که می‌توان ورای این دیوار خیالی درخشش‌های پی‌درپی اقتصادی خلق کرد.

سخن آخر

مقیمی اصل نمونه یک انسان سخت‌کوش، خوش‌فکر و آینده‌نگر بود که عمر خود را وقف توسعه صنعت ایران به‌ویژه صنعت استان آذربایجان شرقی کرد. اگر امروز شاهد رشد و بالندگی صنعت این استان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های اقتصادی کشور هستیم بدون شک تلاش‌های این بزرگ‌مرد عرصه کارآفرینی کشور در این رشد و بالندگی تأثیر بسزایی داشته است. باید پذیرفت به‌کارگیری تجربیات کارآفرینانی همچون مقیمی اصل که با روح بلند و تجربیات اصیل خود مرهمی بر بی‌تدبیری‌ها و از نو چرخ اختراع کردن‌های برخی از مدعیان نجات اقتصادی کشور بود، می‌تواند مسیر توسعه اقتصادی کشور را به ما نشان دهد. او باور داشت، تلاشی توأم با پشتکار داشت و با اتکا به توان داخلی و سرمایه‌ انسانی‌اش کارهایی بس دشوار و سترگ انجام داد که نامش را در تاریخ این مرز و بوم زنده نگاه خواهد داشت.

بدون شک از دست دادن بزرگانی مثل ایشان برای حوزه صنعت، کارآفرینی و به‌ویژه حوزه صنعت مس، جای خالی بسیار بزرگی ایجاد خواهد نمود و سالیان سال طول خواهد کشید تا بزرگانی مثل مهندس «سید رضا مقیمی اصل» همیشه پیچ‌گوشتی در دست یا امثال دکتر «رضا نیازمند» پدر صنعت مس ایران تحویل اجتماع شوند!

 سخن آخر این‌که مام وطن دلیر مردانی در حوزه صنعت و کار آفرینی دارد که بی هیچ چشم‌داشتی عمر پربار خود را وقف اعتلای این کشور کرده‌اند و گاه فراموش می‌کنیم در زمان حیات‌شان آنان را دریابیم. چه بسا تجربه‌های گرانقدر این بزرگ مردان ایران عزیزمان راهی برای برون رفت از اقتصاد خمیده و تکیده کشورمان در زیر بار فشارهای داخلی و خارجی باشد.

یادش گرامی، راهش پر رهرو و رحمت و رضوان الهی بر آن روان پاک باد

یادداشت از بهروز رحمتی؛ مدیر امور سهام، سرمایه‌گذاری و مجامع شرکت ملی صنایع مس ایران و عضو هیات مدیره شرکت صنایع معدنی و تولیدی مهر اصل

بیشتر بخوانید :      مرد صنعت آذربایجان و مالک معدن انجرد اهر جان خود را از دست داد