گرایش به فولادسازی پاک موجب کاهش تجارت کک متالورژیکی شد

می متالز - در سال‌های اخیر رشد تولید فولاد به روش EAF در جهان بسیار قابل توجه بوده است. البته چین در این زمینه بر خلاف روند جهانی حرکت کرده؛ به طوری که سهم تکنولوژی BOF از تولید فولاد در این کشور کاهشی بوده است. از آن‌جایی که مصرف کک متالورژیکی در کوره‌های BOF است، چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این ماده اولیه فولادسازی است. البته تجارت کک متالورژیکی همچنان از کاهش جهانی سهم BOF از تولید فولاد در سال‌های اخیر متأثر بوده است.

به گزارش می متالز، کک متالورژیکی از مواد اولیه فولاسازی به روش BOF است که به‌عنوان عامل احیاکننده به همراه سنگ آهن و آهک، خوراک اولیه کوره بلند را تشکیل می‌دهند. به ازای هر تن چدن خارج شده از کوره بلند، حدود 0.6 تن کک مورد نیاز است. تولید کک با حرارت دادن زغال‌سنگ کک‌شو در دمای 1100 درجه سلسیوس و در اتمسفر کنترل شده (غیاب اکسیژن) و در باطری‌های کک‌سازی انجام می‌شود. زغال‌سنگ کک‌شو می‌بایست حاوی حداقل مقدار گوگرد و فسفر و حداکثر مقدار کربن باشد؛ در حالی که این ویژگی‌ها در سنگ حرارتی (مورد استفاده در نیروگاه‌های حرارتی) چندان پر اهمیت نیست. اهمیت ترکیب شیمیایی زغال‌سنگ در تولید کک باعث شده تا زغال‌سنگ‌ها را به 2 دسته حرارتی و کک‌شو تقسیم کنند. با توجه به ویژگی‌های شیمیایی زغال‌سنگ کک‌شو، بسیاری از کشورها از ذخایر این نوع زغال‌سنگ بی‌بهره‌اند. همین امر موجب شده تا بسیاری از تولیدکنندگان فولاد در جهان نیازمند واردات کک باشند.

چین ابر تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد خام در جهان است که می‌تواند روند تولید و مصرف فولاد در جهان را بسیار تحت تأثیر قرار دهد. تأثیر چین بر صنعت فولاد جهان تنها به تولید و مصرف محدود نمی‌شود، بلکه تکنولوژی تولید فولاد نیز از صنعت فولاد این کشور تأثیر پذیرفته است. با وجود این که در سال‌های گذشته توجه به مسائل محیط زیست و همچنین عدم دسترسی به منابع کک در برخی کشورها، سبب سوق فولاسازان به سمت تولید فولاد با روش EAF شده است، اما چین درست بر خلاف جهت جهان در حرکت بوده است. به گزارش فلزات آنلاین، در سال 2016 سهم تولید فولاد با روش EAF برای کشورهای جهان به جز چین، 45.9 درصد بود که 3.5 درصد نسبت به سال 2001 افزایش داشت. این درحالی است که در سال 2001 سهم کوره‌های EAF از تولید فولاد چین حدود 17 درصد بود که در سال 2016 به 6.4 درصد کاهش یافت.

دسترسی به منابع غنی زغال‌سنگ کک‌شو نقش به سزایی در افزایش سهم روش BOF از تولید فولاد چین داشته است. این در حالی است که بسیاری از کشورها از ذخایر زغال‌سنگ کک‌شو بی‌بهره‌اند یا تولید آن‌ها کفاف تقاضای فولادسازی را در این کشورها نمی‌دهد و تجارت منبعی برای تأمین تقاضای کک در این کشورها است. بنابراین روند تولید فولاد به روش BOF در کشورهای جهان به جز چین، تعیین‌کننده تجارت کک است، چنانچه در نمودار 1 نیز انطباق این 2 پارامتر نشان داده شده است. همان‌طور که نمودار 1 نشان می‌دهد، در سال‌های 16- 2001 تجارت جهانی کک با نرخ سالانه 0.6 درصد کاهش یافت و در سال 2016 به 27.7 میلیون تن رسید. با این حال، در این بازه زمانی تغییرات تجارت همیشه مطابق روند کلی نبود؛ به‌طوری که تا سال 2005 تجارت کک با توجه به رشد تولید فولاد BOF افزایش یافته و به بیشترین مقدار خود در سال‌های 2001 تا 2016 رسید. تأثیر رکود جهانی در سال 2009 بر تجارت کک کاملا مشهود است. اما می‌توان گفت تأثیر گرایش تولید فولاد در جهان به سمت تکنولوژی EAF عاملی است که تجارت کک را پس از سال 2009 تحت تأثیر قرار داد و مانع از رسیدن به بیشترین مقدار سال‌های پیش از 2009 شد.