متانول‌ساز‌ها چقدر سود می‌سازند؟

به گزارش می‌متالز، در ایران خوراک اصلی واحد‌های متانولی به دلیل مزیت نسبی کشور در بحث گاز، گازطبیعی است. متانول به عنوان ضد یخ، حلال و در بهترین کارکرد خود به عنوان سوخت (در موتور‌هایی با سیستم احتراق داخلی) و همچنین به منظور غیرقابل شرب کردن اتانول استفاده می‌شود. ۴۰درصد از متانول تولیدی برای تهیه فرمالدئید استفاده می‌شود که کاربرد اصلی آن در تهیه پلاستیک، رنگ و مواد منفجره است. همچنین دی متیل اتر از مشتقات متانول است که به جای CFC‌ها در افشانه‌های آتروسل به عنوان پیشرانه استفاده می‌شود.

متانول در جهان

در سال میلادی گذشته ظرفیت اسمی تولید متانول در جهان حدود ۱۵۰ میلیون تن بوده است و مصرف جهانی متانول حدود ۹۵ میلیون تن و تجارت جهانی حدود ۲۵ میلیون تن داشته است. چین ۵۵ درصد ظرفیت تولید متانول و ۴۵ درصد از تولید کل متانول در سطح جهانی را به خود اختصاص داده است. بر اساس برآورد‌ها سهم تقاضای چین در سال ۲۰۲۱ می‌تواند تا ۷۰ درصد رشد پیدا کند که باعث می‌شود سهم آمریکای شمالی ۹ درصد و اروپای غربی به ۸ درصد کاهش پیدا کند.

متانول در ایران

ظرفیت تولید سالانه متانول در ایران نزدیک به ۱۲ میلیون تن است که ۸۰ درصد این ظرفیت تولید می‌شود. از این رقم ۷۰۰ هزار تن در کشور مصرف و بقیه صادر می‌شود که ۲۶ درصد از تجارت جهانی متانول را تشکیل داده است. پس از افتتاح کلیه طرح‌های متانولی کشور، ظرفیت به ۲۴ میلیون تن در سال خواهد رسید. سهم تولید متانول ایران در خاورمیانه ۴۲ درصد است. به ترتیب عربستان (۳۸ درصد)، عمان (۱۲ درصد) و قطر (۶ درصد) در رتبه‌های بعدی قرار دارند. قیمت فروش متانول به عنوان یک محصول صادراتی برمبنای قیمت جهانی (عمدتا CFR چین و هند) و قیمت فروش محصولات داخلی در بورس انرژی و برپایه نرخ اعلامی صنایع پایین‌دستی پتروشیمی تعیین می‌شود. سه شرکت متانولی بورسی زاگرس، خارک و فن‌آوران هستند.

پتروشیمی زاگرس

بزرگ‌ترین متانول ساز کشور و رده اول تولید (حتی پس از راه‌اندازی طرح‌های توسعه متانول) را دارد، که حدود ۴۰ درصد از متانول ایران و ۱۰ درصد از تجارت جهانی متانول را به خود اختصاص داده است. زاگرس ۹۶ درصد از محصول متانول خود را صادر می‌کند و ۴ درصد فروش داخلی دارد. مقاصد صادراتی مهم این شرکت چین (۸۵ درصد) و هند (۱۵ درصد) هستند. ظرفیت اسمی تولید متانول زاگرس ۳.۳۰۰ هزار تن در سال است و خوراک آن از منطقه پارس جنوبی و پتروشیمی مبین تامین می‌شود. نرخ فروش صادراتی شرکت بر مبنای CFR چین است و نرخ فروش داخلی بر مبنای ۹۵ درصد قیمت فوب خلیج فارس (حدود ۸۰ درصد نرخ صادراتی) است.

پتروشیمی خارک

خوراک این متانولی گاز ترش است که از منطقه چاه‌های فلات قاره تامین می‌شود. به دلیل سنگین بودن گاز خوراک دریافتی این پتروشیمی متانولی (۸۰ درصد متانول)، ۳۰۵ هزارتن در سال تولید LPG (پروپان، بوتان)، پنتان (مصارفی جهت تهیه الفین و سوخت) و ۱۷۰ هزارتن گوگرد نیز در سبد محصولات این شرکت قراردارد و نیمی از درآمد این شرکت از محل فروش این میعانات گازی محقق می‌شود. گاز ترش به علت غیرقابل حمل بودن آن و نبود تقاضای فعال در گروه خوراک‌های کم‌تقاضا قرار می‌گیرد. ۱۰۰ درصد از فروش این شرکت صادراتی (به کشور‌های چین، هند و پاکستان) است.

پتروشیمی فن‌آوران

شفن، ۱.۰۰۰ هزارتن در سال ظرفیت اسمی تولید متانول دارد و در منطقه ماهشهر (بندرامام) قرار گرفته است. ۸۰ درصد از محصولات این شرکت به مقاصد چین و هند صادر می‌شود. اسید استیک (۱۵۰ هزار تن در سال) و منواکسیدکربن (۱۴۰ هزارتن درسال) نیز از محصولات تولیدی این پتروشیمی به حساب می‌آیند. منواکسید کربن برای تولید اسید استیک استفاده می‌شود که این محصول نیز جهت تولید وینیل استات منومر، خالص‌سازی اسید ترفتالیک، به عنوان حلال و... کاربرد دارد. نرخ اسید استیک به طور میانگین ۳۸/ ۱ برابر نرخ متانول است و برای هرتن تولید اسید استیک ۵۵۰ کیلوگرم متانول مورد نیاز است.

نرخ متانول آسیای شرقی، از ابتدای ژانویه ۲۰۲۰، از حدود ۲۶۰ دلار در هر تن معاملاتش آغاز شد و تا فوریه به نزدیک ۳۴۰ دلار در هر تن رسید. سپس به دلیل وقوع بحران کرونا کاهشی تا سطح ۲۱۰ دلار را تجربه کرد. از ابتدای جولای ۲۰۲۰ حرکت صعودی قیمت متانول آغاز شد به طوری که این رشد تا فوریه ۲۰۲۱ ادامه داشته و قیمت بیش از ۴۰۰ دلار در هر تن در حال معامله است. CFR چین در ابتدای ژانویه ۲۰۲۰، از ۲۳۲ دلار در هرتن معاملاتش آغاز شده و در کمترین قیمت خود در این سال حدود ۱۵۳ دلار در هرتن را تجربه کرده و در حال حاضر ۳۰۰ دلار در هرتن معامله می‌شود.

با توجه به نوسانات قیمت دلار و قدرت بالای تاثیرگذاری آن بر درآمد پتروشیمی‌های متانولی برای سال آینده نرخ ۲۳ هزارتومان برای آن برآورد می‌شود همچنین قیمت گاز ۵/ ۱۱ سنت و نرخ متانول ۳۰۰ دلار برآورد می‌شود بنابراین با این مفروضات برای سال ۱۴۰۰، پتروشیمی زاگرس (۴۴.۵۰۰ ریال)، پتروشمی خارک (۸.۵۵۰ ریال) و پتروشیمی فن آوران (۶۱.۰۰۰ ریال) سود هر سهم را می‌توانند محقق کنند. در صورت تغییر در هر یک از مفروضات این سود‌ها دستخوش تغییر خواهند شد. بر اساس این برآورد‌ها میانگین نسبت قیمت به فروش ۱۴۰۰ صنعت ۲/ ۳ و میانگین نسبت قیمت به سود هر سهم ۶/ ۷ برآورد می‌شود. از عمده ریسک‌هایی که این صنعت را تهدید خواهد کرد مازاد ظرفیت تولیدی در محصول متانول است که باعث فشار بر قیمت‌ها خواهد بود هرچند با بهره‌برداری روزافزون از واحد‌های MTO (متانول به الفین) این فشار موقتی و کوتاه‌مدت پیش‌بینی می‌شود.

منبع: دنیای اقتصاد