رونق بورس با برجام یا بدون برجام؟

به گزارش می‌متالز، در حالی که بورس تهران طی چندماه اخیر وضعیت متزلزلی داشته، فعالان بازار سرمایه با نگرانی اخبار و تحولات مهم سیاسی موثر بر این بازار، از جمله احتمال تضعیف هر چه بیشتر برجام و حتی پایان قطعی این توافق در روز‌های پیش رو را رصد می‌کنند. رونق بورس با برجام مرتبط خواهد بود؟

آخرین تحول در این حوزه انصراف تروئیکای اروپایی از طرح قطع‌نامه علیه ایران در شواری حکام آژانس انرژی اتمی است. با این وجود برجام در حال حاضر چنان از محتوا و مقصود خود دور افتاده که فاصله بین احیای برجام و حذف این توافق، یک مرز بسیار باریک است.

از دیدگاه ایران، از این پس هر قطعنامه‌ای علیه ایران در شورای حکام، خواه از جانب آمریکا باشد یا کشور‌های اروپایی، همکاری ایران و آژانس را در قالب برجام با مخاطره شدید روبرو کرده و مسیر‌های اندک باقیمانده برای احیای برجام را مسدود خواهد کرد.

به این ترتیب حذف توافق برجام همچنان به عنوان گزینه‌ای محتمل بر مناسبات ایران و غرب و تعاملات ایران با تمام کشور‌های جهان حتی کشور‌های همسایه سنگینی می‌کند.

اگر این گزینه صورت واقعیت به خود بگیرد بازار سرمایه ایران به دو صورت کوتاه مدت و بلند مدت تحت تاثیر تضعیف و پایان این توافق بین المللی قرار می‌گیرد که در ادامه به بررسی این دو وضعیت می‌پردازیم.

اثر کوتاه مدت فقدان برجام بر بورس رونق بورس

حتی خوش‌بین‌ترین فعالان بازار سهام و کارشناسان اقتصادی نیز اثر کوتاه‌مدت تضعیف هر چه بیشتر برجام و نهایتا حذف این توافق از صحنه معادلات سیاسی ایران و جهان را مثبت و به نفع بازار سرمایه ایران ارزیابی نمی‌کنند.

برآیند تحلیل‌هایی که از سوی کارشناسان اقتصادی در این باره منتشر شده است نشان می‌دهد هر خبری که در مورد تضعیف برجام منتشر شود شوک منفی با دامنه‌ای غیرقابل پیش‌بینی به بورس وارد می‌کند و چنانچه این توافق به نقطه بی‌بازگشت و حذف کامل برسد، شوک منفی آن بر بازار سرمایه کشور در کوتاه‌مدت بسیار شدید خواهد بود.

از سوی دیگر به نظر می‌رسد در صورت پایان رسمی برجام، اقداماتی که برای بهبود وضعیت بازار سرمایه انجام شده از جمله افزایش حد اعتبار کارگزاری‌ها، عملیاتی کردن دامنه نوسان نامتقارن، پرداخت مابه‌التفاوت اصل سرمایه به اضافه بازدهی ۲۵ درصدی با قیمت روز سهام به بورس اولی‌ها (سهام‌دارانی که امسال وارد بورس شده‌اند) و… نیز که اثربخشی کوتاه مدت آن‌ها چندان قابل توجه نبوده است، با شوک جدیدی که از محل پایان برجام و غبارآلود شدن هر چه بیشتر آینده اقتصاد کشور به بورس وارد می‌شود تقریبا به طور کامل خنثی شده و پایان روند نزولی بازار با تردید‌های بیشتری مواجه خواهد شد.

اثر بلند مدت فقدان برجام بر بورس

تردیدی نیست که برای اغلب قریب به اتفاق سرمایه‌گذاران، برجام و تقویت و احیای آن به معنای افزایش امنیت فضای سرمایه‌گذاری در کشور است. از این منظر حذف برجام سایه هراس و عدم امنیت را در فضای سرمایه گذاری کشور تیره‌تر و گسترده‌تر از شرایط کنونی خواهد کرد.

بازار سرمایه حساس‌ترین بازار نسبت به این متغیر مهم یعنی امنیت سرمایه گذاری است و فقدان برجام بعد از شوک منفی کوتاه مدت، در بلندمدت نیز به نفع این بازار ارزیابی نمی‌شود.

با این حال برخی فعالان بورسی و کارشناسان اقتصادی با نظر به تجربه رشد و بازدهی غیر متوازن و بی‌سابقه بورس در نیمه ابتدایی سال ۹۹ احتمال رشد قیمت سهام در صورت از دست رفتن توافق برجام، البته بعد از عبور از شوک منفی اولیه این رویداد را، منتفی نمی‌دانند.

به باور این گروه، اگرچه به دلایل متعدد، از جمله تغییر شرایط اقتصاد کشور و همچنین تغییر دیدگاه سرمایه‌گذاران به ظرفیت بورس برای حفظ سرمایه‌ها در برابر تنش‌های اقتصادی، امکان تکرار رونق در بازار سهام با دامنه و شدت رشد نیمه ابتدایی سالجاری تقریبا به طور کامل مردود است، اما بورس با در اختیار داشتن سهام‌هایی که اکنون با ریزش‌های متوالی از حباب تهی شده‌اند، بدون برجام نیز می‌تواند به فرصتی برای سرمایه‌گذاری بورس‌بازان حرفه‌ای تبدیل شده و حتی در برخی مقاطع گریزگاه یا پناهگاهی برای سرمایه‌های خرد عموم مردم باشد.

در عین حال این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که پایان برجام به معنی بالا رفتن مجدد تورم و انتظارات تورمی و در نتیجه تضعیف هر چه بیشتر ریال در برابر دلار است که این امر نیز می‌تواند به دور جدیدی از افزایش قیمت سهام و به عبارت دقیق‌تر هماهنگ شدن قیمت سهام با نرخ گران‌تر دلار تبدیل شود.

البته پیش‌فرض‌هایی برای تحقق نظر این دسته از فعالان بازار و کارشناسان اقتصادی لازم است که مهم‌ترین آن‌ها توفیق متولیان اقتصاد کشور و مسئولان بورس در جلب دوباره اعتماد سرمایه گذاران به ظرفیت‌های این بازار سهام و عقب راندن باور‌های منفی شکل گرفته درباره بورس طی نیمه دوم سال ۹۹ است.

در جمع بندی نهایی می‌توان گفت شانس رونق بورس از دیدگاه اغلب فعالان این بازار با احیای برجام به مراتب بیشتر از فقدان این توافق است یا دست کم دیدگاه عمومی حاکم بر بورس در حال حاضر این است که بورس بدون برجام، شانس چندانی برای بازدهی و بازگشت به ریل رونق ندارد.

منبع: بورس نیوز